A homegrown journey in Zuid-Afrika

De Zuid-Afrikaanse freesurfer, filmmaker en muzikant Michael February volgt zijn eigen pad. Fotograaf en goede vriend Alan van Gysen vergezelde Mickey tijdens diverse trips door zijn geliefde Moederland. Tijdens uren bij het kampvuur en hobbelend over kronkelige backroads spraken ze over opgroeien omringd door creativiteit, jeugddromen en teleurstellingen, zijn jaar op de World Tour, alternatieve shapes, de liefde van zijn leven, zijn onorthodoxe manier van surfen en zijn diepgewortelde liefde voor Zuid-Afrika.

Chapter 1: West Coast van Zuid-Afrika

Een donker silhouet tegen een diepgroene achtergrond vliegt rakelings langs me heen. Terwijl ik onder de golf doorduik, hoor ik de lange strengen zeewier waar het rif mee bedekt is ruisen. Eenmaal boven kijk ik down the line en zie in de verte Mikey uitkicken. We zijn helemaal alleen op dit stuk rif, slechts een paar uur ten noorden van Kaapstad, Zuid-Afrika. Ondanks de nabijheid van de grote stad voelt de woestijnachtige omgeving alsof we in een ander land zijn. “Hoe goed is dit”, schreeuwt Mikey als hij door de channel terug naar buiten peddelt.

De laatste keer dat we hier samen waren, was ruim tien jaar geleden; Mikey zat nog op de middelbare school. Ik had hem meegenomen op een driedaagse missie naar een heavy beachbreak even verderop. De swell was aan met holle zuigers die hard braken op bijna droog zand. Ik voelde zijn terughoudendheid terwijl ik hem overhaalde uit te peddelen. Na nog een laatste aanmoediging van mijn kant wierp hij zich in een dikke close-out. De aanblik van zijn bebloede gezicht, een vin had een diepe jaap in zijn voorhoofd veroorzaakt, zorgde voor een mix van paniek en schuldgevoel. In een klein vissersdorpje op een uur rijden viel hij bijna flauw terwijl de dokter zijn voorhoofd dichtnaaide.

Andere tijden

Als je me toen verteld had dat dit bange, bleke jochie ooit de World Tour zou surfen en zou uitgroeien tot een zeer gerespecteerde naam in de internationale surfwereld, zou ik het niet geloofd hebben. Niet omdat hij geen talent of motivatie had—hij domineerde toen al zijn divisiewedstrijden—maar zijn stijl en manier van surfen leken te onorthodox. Zijn vader Isaac vertelde me later dat surfen eigenlijk niet aan hem besteed leek. “Ik begon hem golven in te duwen toen hij een jaar of vijf was, maar ik denk dat ik enthousiaster was dan hij. Pas toen we dichter bij het strand gingen wonen, kreeg hij de smaak echt te pakken.” Isaac groeide op in een klein vissersdorp aan de rand van Kaapstad. Rugby en voetbal waren waar het om draaide, maar Isaac had er niets mee. “Op mijn zestiende kwam ik in aanraking met surfen, via een maatje dat in een surfshop werkte. Nog voordat ik een golf reed, werd ik verliefd op de foto’s van exotische golven die ik in de magazines zag.” Na maanden sparen wist hij een oud knee board te scoren. Naar het strand gaan was in die tijd echter nog niet zo vanzelfsprekend; de meeste stranden waren uitsluitend voor blanken. Het enige strand in de buurt dat voor Isaac en zijn vrienden toegankelijk was, bleek echter een perfecte spot om te leren surfen. Pas jaren later zou hij meer uitdagende golven surfen.

Chapter 2: East Coast van Zuid-Afrika

De line-up van J-Bay ligt vol. Lange lijnen kondigen de komst van een nieuwe swell aan. Mikey ligt in het water met Jordy Smith, de Zuid-Afrikaanse World Tour-veteraan. Eerder vertelde Mikey dat Jordy een enorme steun voor hem was toen hij in 2018 op de Tour kwam. “Ik heb hem zeker wat tips gegeven, maar natuurlijk niet al mijn geheimen gedeeld,” zegt Jordy lachend. “Als rookie heb je het niet makkelijk, al gaat het er een stuk minder ruig aan toe dan in de jaren ’80.” De tijden waar Jordy aan refereert waren berucht. Drank- en drugsgebruik was alom aanwezig en de jonkies die voor het eerst deelnamen werden keihard aangepakt door de gevestigde namen. Hoewel die ontgroeningen tot het verleden behoren, is het nog altijd een intense omgeving. De belangen en druk om te presteren zijn groot, de competitie moordend.

Opluchting

“Ik droomde altijd van de World Tour, maar toen ik er eenmaal was, realiseerde ik me dat ik niet het type ben om constant mijn tegenstanders te domineren. Je surft tegen de allerbeste van de wereld en hun inzet en niveau is van een andere orde. Er waren absoluut momenten dat ik me afvroeg of ik er wel thuishoorde. Ik begon zelfs te twijfelen aan mezelf als surfer.” Halverwege zijn eerste jaar, toen de resultaten niet veel goeds voorspelden, gaat Mikey tussen twee events op trip in West-Afrika. Voor de verandering leent hij een oude bonzer en neemt hij een MR twin fin mee. “Tijdens die trip had ik meer plezier en was ik gelukkiger dan tijdens mijn hele jaar op Tour. Ik voelde me gek genoeg weer mezelf.” Niet lang na die trip besluit hij dan ook dat het roer om moet, een besef dat voelt als een opluchting.

De onorthodoxe creativiteit in zijn surfen ligt goeddeels aan zijn opvoeding. Zijn vader Isaac gaat na de middelbare school grafisch design studeren. Hij komt terecht in een veel vrijere omgeving en surft nog altijd fanatiek. Tijdens zijn studie komt hij in contact met zijn latere vrouw Marsha, die zijn politiek bewustzijn doet ontwaken. “Ik begon met het zeefdrukken van teksten op T-shirts en rolde zo min of meer de anti-apartheidbeweging in. Ik bedrukte van alles om onze boodschap te verkondigen. Het was een bijzondere tijd, je voelde dat het einde van de apartheid nabij was.” Eind jaren ’90 werken Isaac en Marsha bij hetzelfde reclamebureau, waar ze lange dagen maken. “Mikey was na schooltijd altijd bij ons in de ontwerpstudio te vinden, waar hij omringd werd met creativiteit in alle denkbare vormen. Ik denk dat dat hem gevormd heeft, zowel in zijn surfen als in zijn muziek.”

Chapter 3: Wild Coast van Zuid-Afrika

We zijn diep in het hart van de Wild Coast van Zuid-Afrika. De drukte en hectiek van de stad hebben al uren geleden plaatsgemaakt voor rollende heuvels, weilanden, koeien en het tempo van het platteland. Voorzichtig manoeuvrerend tussen de gaten in de weg vangen we een eerste glimp van de Indische Oceaan, die als een blauwe band aan de horizon ligt. Wat voorheen bekend stond als de Transkei is een 300 mijl lang onontwikkeld gebied langs de Zuid-Afrikaanse oostkust. Het is Mikey’s eerste bezoek aan de ‘Kei’. Zijn vrouw Zelti is ook van de partij. Sinds de middelbare school vormen Zelti en Mikey een hecht stel. Zonder Zelti zou zijn leven er waarschijnlijk een stuk anders uitzien. Ze is niet alleen de liefde van zijn leven, maar ook verantwoordelijk voor de organisatie van zijn drukke schema en de JuJu Surf Club, hun stichting die surfen toegankelijk maakt voor een breder publiek.

Idyllisch

Na een korte stop en een paar goede sessies in cleane pointbreak surf, voert de weg ons verder naar het noorden. Gaandeweg wordt het terrein ruiger en de wegen nog slechter; het voelt meer dan eens alsof de bodem onder de auto vandaan gescheurd wordt. Uiteindelijk belanden we bij een idyllische baai waar, als alle elementen samenkomen, een bijzonder goede rechtse zou moeten breken. Helaas voor ons willen de elementen deze keer niet meewerken. Iedere ochtend staan we voor dag en dauw op om de surf te checken, maar het is vooral klein en vaak ook nog onshore. Desondanks is het nog te surfen en het kraakheldere water zorgt voor een betoverende ambiance. Het enige minpunt is de naam van de spot: Sharks Point. Een plek die beter bekend staat om de haaien die je er kan vangen dan om de surf. Een lokale visser stelt ons echter gerust: “Jazeker, er zwemmen flinke jongens rond, maar die hebben meestal geen interesse in een paar magere surfers.”

Zelfexpressie

We surfen alleen of in het gezelschap van een handjevol Zuid-Afrikaanse locals. Het plezier straalt ervan af als je Mikey ziet surfen. Moeiteloos combineert hij airs met cross steps, floaters en drop-knee turns. Zijn onorthodoxe manier van surfen wordt door sommigen als te theatraal, te gemaakt gezien, maar dat houdt hem niet bezig. “Ik zie surfen, net als kunst en muziek, als een vorm van zelfexpressie. In wedstrijden moet je aan bepaalde criteria voldoen, maar ik surf hoe ik me voel en rijd de boards die me het best in staat stellen dat gevoel te uiten.”

Chapter 4: South Coast van Zuid-Afrika

Ik word vroeg wakker van het gerommel van de oceaan. Niet het felle geluid van een shorebreak op droog zand dat je soms kunt verwarren met swell, maar een zwaarder, dieper gerommel. Een geluid dat aanzwelt tot een constante ruis en de zekerheid van heavy surf. De afgelopen dagen was de surf fun, clean en overbevolkt. Ondanks de reputatie van uncrowded surfspot telde ik hier een dag eerder nog meer dan veertig man in het water. De verse swell heeft daar verandering in gebracht. Bij het eerste licht melden zich maar een paar man om van de rotsen het natuurgeweld in te duiken. Hoewel de swell eigenlijk te groot lijkt voor de spot, zitten er nog altijd beauties tussen. De meeste golven closen uit of zijn juist zo groot dat ze het rif missen, maar als je de juiste weet te vinden en er vol voor gaat, valt er genoeg te scoren. Mikey voegt zich bij het handjevol locals in de line-up en wacht geduldig zijn beurt af. Als hij het sein krijgt, twijfelt hij geen moment. De golven die hij pakt zijn misschien niet de hoogste, maar ze hebben wel pit. Wat me vooral opvalt is hoe moeiteloos hij met zijn kleine 6.0, een pintail twin, zijn lijn weet te houden. Het ziet er haast eenvoudig uit hoe hij zijn krachtige turns aan elkaar weet te linken. In niets lijkt hij nog op het jonge ventje dat ik door de jaren heen volwassen heb zien worden.

Trots

Vanaf het moment dat hij zich voor de World Tour kwalificeerde, werd hij door de media omarmd als de eerste zwarte Zuid-Afrikaan die daarin geslaagd was. En hoewel hij zich niet daardoor wilde laten definiëren, heeft hij altijd vol trots Afrika en Afrikaanse surfers willen representeren. “Afrika heeft zoveel potentieel. De surf, de cultuur en de manier waarop surfen beleefd en gevierd wordt, is uniek. Ik wil mensen laten zien wat mogelijk is. Ik heb een gezegend leven vol kansen en mogelijkheden. Ik zie het nu als mijn doel die mogelijkheden en kansen voor anderen te creëren en de wereld te laten zien wat Zuid-Afrika te bieden heeft.”

Dit artikel over Zuid-Afrika komt uit SOUL Magazine #1 van 2024. Je kunt deze uitgave hier bestellen! Volg ons ook op Instagram en Facebook, en lees onze blogberichten om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws!

Tekst & beeld: Alan van Gysen