Alles over banden en welke keuzes je moet maken
Banden zijn een beetje als schoenen, oftewel erg persoonlijk. De een houdt van een sportief model en de ander van een robuuste schoen die tegen een stootje kan. De juiste bandenkeuze kan je rijervaring enorm beïnvloeden. Geloof het of niet, er is geen ander onderdeel dat het fietsgevoel zo beïnvloedt als de fietsband. We nemen je mee in de wereld van de banden, of dit nu voor de racefiets, gravelbike of MTB is.
De fietsband heeft in de loop der jaren een enorme evolutie doorgemaakt. Werd er vroeger nog op houten wielen of stukken tuinslang gereden, het rubber van nu is van hoge kwaliteit. Sommige racefietsers en veldrijders onder ons zullen zich nog herinneren dat tubes de standaard waren. Deze banden werden verlijmd op de velg en boden zowat perfectie als het ging om comfort en snelheid. Later kwamen de buitenbanden die gebruikmaken van een binnenband om zich in de velg te klemmen.
De verscheidenheid in bandbreedte voor de racefietser ging van 19 millimeter tot maximaal 23 millimeter. Hoe smaller de band, hoe sneller je gaat, was de gedachte. Met de komst van de MTB, voorzien van 26 inch wielen, werd een hele nieuwe wereld geopend. Bandbreedtes waren meestal rond de 50 millimeter, maar met een grote verscheidenheid aan profielen. Dat beïnvloedde niet alleen de hoeveelheid grip op de ondergrond, maar ook hoe licht en comfortabel de fiets over deze ondergrond reed.
De theorie
Als we de ideale band zouden omschrijven, of dit nu voor race, gravel of mountainbike is, zou deze aan de volgende criteria moeten voldoen: maximale grip, lange levensduur, goede roleigenschappen, licht gewicht, en als laatste, lekbestendigheid. In de praktijk is het halen van vijf sterren in al deze criteria niet mogelijk. Er zullen dus afwegingen gemaakt moeten worden.
Laten we deze criteria of eigenschappen eens onder de loep nemen.
Maximale grip
Grip speelt een grote rol in een fijne rijervaring. Meer grip gaat altijd gepaard met een zachtere rubbersoort. Dit geeft je de maximale grip, wat echt voelbaar is in de bochten. Dit komt omdat zacht rubber makkelijk vervormt en daardoor minder wrijving veroorzaakt.
Er kleven uiteraard wel nadelen aan. Zacht rubber slijt sneller en dus is de levensduur minder lang dan bij harder rubber. Met als gevolg dat je portemonnee wel lichter wordt, wat misschien dan toch een voordeel is voor de weight weenies. Kleine scherpe deeltjes, zoals glas, steentjes of doorntjes, kunnen makkelijker in zacht rubber binnendringen en zorgen voor sneller lekrijden.
Lange levensduur
Wie wil nu niet op banden rijden die lang meegaan? Weinig tot geen slijtage is gunstig voor de portemonnee. Een langere levensduur van de buitenband kan hoopvol klinken, maar ook hier gaan enkele nadelen mee gepaard. Bij een langere levensduur is het rubber van het loopvlak vaak wat harder, de grip neemt dan aanzienlijk af.
Goede roleigenschappen
De roleigenschappen kan je opdelen in twee zones. De ene is het loopvlak van de band en de ander is het karkas. Een zachte rubbersoort heeft goede roleigenschappen. Een soepel karkas helpt hier aanzienlijk in mee. Je kan dus stellen dat grip en roleigenschappen twee handen op één buik zijn. Een soepel karkas wordt aangeduid met tpi, deze afkorting staat in het Engels voor threads per (square) inch. Het geeft dus aan hoeveel draden er in een vierkante inch zitten. Hoe meer draadjes, hoe soepeler het karkas. En dus: betere roleigenschappen. Standaard is 120 tpi, en bij hele chique bandjes zie je 320 tpi als norm. De verschillen in rijervaring tussen een standaard en een hogere tpi-waarde zijn enorm, dit is zeker iets om in te investeren.
Lichtgewicht
Het mag voor zich spreken dat een lichte band sneller accelereert (en remt!) dan een zwaardere band. De band zit aan het uiteinde van het wiel en dus is er al een aanzienlijk verschil te merken als je een band gebruikt die honderd gram lichter is. Lichtere banden zijn vaak dunner qua loopvlak en karkas, zodoende komt lekbestendigheid om de hoek kijken. Je zal dus sneller lekrijden met een lichtere band.
Lekbestendigheid
Niemand vindt het leuk om lek te rijden, het kan je rit tot een veel minder leuke ervaring maken. Het karkas speelt een grote rol in lekbestendigheid. Hier komt ook weer de tpi-waarde om de hoek kijken. Hoe meer draden per vierkante inch, hoe moeilijker een scherp object in je buitenband kan binnendringen.
Binnenband of tubeless
Het belangrijkste (bijna dagelijkse) punt van discussie onder fietsers: ga je voor een binnenband of ga je tubeless? Als je het hebt over lekbestendigheid is het verstandig om hierover na te denken. Tubeless rijden betekent een kleine reductie in gewicht, wat helpt om het roterend gewicht te verlagen, maar er bestaat ook een ander bijkomend voordeel. We hebben het bij roleigenschappen gehad over de soepelheid van het karkas. Rij je bijvoorbeeld met een lekker soepele band met 320 tpi en een butyl binnenband, dan zal deze de roleigenschappen aanzienlijk verminderen. Een butyl binnenband vervormt minder makkelijk en zorgt voor meer weerstand. Als je graag met een binnenband rijdt, schakel dan over naar bijvoorbeeld een latex binnenband of een Schwalbe Aerothan. Met tubeless ben je deze bron van weerstand helemaal kwijt, dit zal je dus zeker merken in de roleigenschappen.
Bandendruk
Als je dan een keuze hebt gemaakt op welke banden je rijdt, is bandendruk het enige waar je nog invloed op hebt. Nu is bandendruk erg afhankelijk van het gewicht van de berijder en de optimale druk is dus per rijder verschillend. Belangrijk is dat de mythe dat een zo hard mogelijk opgepompte band het snelste rijdt, al lang is opgehelderd. Dat is alleen maar waar als je bijvoorbeeld een baanwielrenner bent en je op een nagenoeg perfect oppervlak rijdt.
Studies hebben uitgewezen dat een lagere bandendruk in de meeste gevallen juist een lagere rolweerstand geeft en dus ook een prettigere rijervaring. Dit betekent niet dat je helemaal tot het uiterste hoeft te gaan. Het is zoeken naar het juiste gevoel en de juiste druk voor de ondergrond waar je op rijdt. Om het beste effect van minder bandendruk te ervaren is de keuze voor een soepel karkas essentieel. Banden met een tpi van 320 in een tubeless set-up zijn, in principe, het ultieme qua rijervaring. De verminderde lekbestendigheid van lichtgewicht banden is gelukkig nauwelijks een probleem in een tubeless set-up.
Concluderend: met een lagere bandendruk (in combinatie met de juiste set-up) op asfalt rijden maakt je niet langzamer. Je zal wel sneller zijn als je op een onverharde weg rijdt. Maar waarom is dat nu? Dat komt omdat de band zich zal vormen naar de ondergrond en er daarom geen energie verloren gaat in een opwaartse richting, oftewel: geen gestuiter. Vandaar dat een zo soepel mogelijk karkas in het voordeel is. Het zal zich eerder en makkelijker laten vormen, wat ervoor zorgt dat je rustiger, comfortabeler en met meer snelheid op de fiets zit.
Bandbreedte
Zoals eerder genoemd is bandbreedte zo’n andere mythe: smal en hard is niet altijd sneller, behalve op een perfect stuk asfalt. In de echte wereld levert minder spanning een beter rijgedrag op, hiervoor is een groter luchtvolume en dus een bredere band noodzakelijk. Hoe breed, dat is net als bandenspanning momenteel een hot topic. Want deze ontwikkeling betekent ook weer niet dat gelijk de meest brede band gemonteerd moet worden die in het frame past. Waar vroeger de gemiddelde racefietser een 21 millimeter band monteerde, is dat nu 28 millimeter. Op de MTB zie je dezelfde ontwikkelingen, werd er eerder voor 2.1 inch bandbreedte gekozen, wordt tegenwoordig sneller een 2.35 inch gebruikt. In de gravelwereld wordt er bijna maandelijks wel een nieuwe bandbreedte toegevoegd, zeker nu frames en voorvorken evolueren om meer ruimte te geven aan banden.
Bandprofiel
Dit onderwerp is minder van belang voor de racefietser en meer voor de gravelaar en MTB’er. Het spreekt voor zich dat hoe minimaler het profiel, hoe lager de rolweerstand. Als we het hebben over bandenprofiel dan is grip het sleutelwoord. Er wordt altijd gezocht naar de juiste balans tussen rolweerstand en de hoeveelheid grip. Hoe je daar mee wilt spelen en aan welke kant van het spectrum je gaat zitten, dat is afhankelijk van jou als rijder en van je rijtechniek. Er zijn bijvoorbeeld genoeg gravelaars met een uitstekende techniek, die op volle slicks door de bossen knallen. Het onlangs verreden eerste NK gravel kende veel voorbeelden hiervan.
Afsluitend is het zoals we begonnen: er zijn zoveel meningen als mensen en iedereen heeft zijn of haar eigen idee over wat het beste rijdt. Je kunt op teenslippers de bergen in trekken of gaan hardlopen met bergschoenen: die keuze is geheel persoonlijk. Zo is het ook met banden, er bestaat geen goede of foute keus. Wel kun je, door goed af te wegen wat voor jou de belangrijkste criteria zijn, de voor jou beste banden kiezen.
Klik hier en gebruik de Schwalbe Pressure Prof om de ideale bandenspanning voor je fiets te vinden.
Deze techniek rubriek staat in Wielrenblad #5 2021, oftewel de special Lets Ride Bikes. Een special waarin de werelden van Wielrenblad en Up/Down Magazine samen komen! Lets Ride Bikes 2021 is te bestellen in de Soulwebshop. Ook is het blad beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan snel abonnee!
