Beste kop koffie in je leven

Het zweet breekt me aan alle kanten uit. Ik kan helaas niet meer kledingstukken uittrekken, want dan zou ik in mijn onderbroek met mijn splitboard omhoog moeten lopen. Het is eind maart en de zon heeft duidelijk al veel meer kracht dan in januari. Gelukkig kan ik onze bestemming, de Zittauer Hütte, al zien. We hopen dat er genoeg bedden vrij zijn in het Winterraum van de hut, want we zijn met een redelijk grote club. Daarnaast lokken de goede omstandigheden meer tourskiërs en sneeuwschoenwandelaars naar deze mooie locatie.

Wij zijn naar deze hut gekomen om te filmen voor een project waaraan ik werk. Een serieus randje dus, maar het hoofddoel blijft voor ons toch altijd: lol maken en avonturen beleven. En waar kan dat beter dan in een hutje op de berg? Na aankomst worden de taken verdeeld: Rens de Wild, Phil Wilkinson en ikzelf verkennen de hut. Stephan Verheij, Maarten van Komen en Caroline Ooms hebben energie over en besluiten om nog een paar honderd hoogtemeters te touren, om voor het donker toch nog een leuke afdaling kunnen maken. Ik heb inmiddels mijn spullen uitgestald, mijn bed klaargemaakt en loop naar buiten om te kijken hoe ver de fanatiekelingen zijn. Ze staan precies op het punt om aan de afdaling te beginnen. Elegante bochten over een vers canvas, om het maar even dichterlijk te zeggen, die eindigen bij het sereen uitziende bevroren meer. Wat nog wel een dingetje is, deze moet worden overgestoken om weer bij de hut te komen.

Ik kan de hele afdaling zien vanaf mijn plekje bij de hut en het is een mooi gezicht om de dag mee af te sluiten. Ik heb toch wel een beetje spijt dat ik niet mee ben gegaan, maar dit uitzicht kan ik ook erg waarderen en de fotograaf in me geniet er op een andere manier van. Het is nog altijd warm buiten, maar toch voel ik mijn lichaam af en toe rillen van de kou. Ik bedenk me op dat moment dat het niet zo handig was om ook mijn muts af te doen tijdens de klim eerder op de dag. De zon heeft met volle kracht op mijn hoofd staan branden, waardoor ik nu een lichte zonnesteek heb opgelopen. Binnen ga ik dicht bij het vuur zitten, dat Phil alvast heeft aan gestoken voor de bereiding van ons avondmaal. In de tussentijd staan we allemaal lachend toe te kijken als Stephan zijn tas begint uit te laden. Hij heeft zo ongeveer de halve Billa supermarkt in zijn tas zitten, zodat hij een heerlijke berghutmaaltijd voor ons kan bereiden. Mijn eigen tas is behoorlijk volgeladen met twee camera’s, lenzen en benodigdheden voor het touren, maar de tas van Stephan lijkt wel een bodemloze put. Met twee dekens om mij heen begin ik eindelijk weer wat warmte terug te krijgen. Het vijfsterrendiner van Stephan, zijn bijnaam voor de rest van de trip, doet mij als ook de tourders die voor de laatste afdaling zijn gegaan, goed.

Akelig voorgevoel

Op de tafel, naast de lege pan, zie ik het logboek van de hut liggen en ik blader het door. Het staat vol met ervaringen van de vorige bezoekers.
Ik blader tot ik een bladzijde zie met de datum 21.1.17. Hierboven staat een verhaal in een taal die ik niet ken. Ik vraag aan onze Tsjechische medeberghutbezoekers, die dezelfde middag aangekomen waren, of zij het kunnen lezen en vertalen.
“Sneeuw tot aan de heupen. Meer bevroren en zonnetje. Geweldig hier. We rijden van Krimml naar huis, 5,5 uur. Geweldig!” Eronder staan vier namen. Het kippenvel springt op mijn rug. Deze keer niet door de kou, maar door een akelig voorgevoel dat bevestigd wordt. Dit moesten ze wel zijn…

Plan B

Even een maand terug in de tijd. Het is 22 januari. Het plan is om een mooie tour te maken naar een berghut. Onze eerste keuze is het Niedersachsenhaus. Deze hut staat op een graat tussen Gastein en Rauris. We hebben de avond ervoor alle opties overwogen en het plan gemaakt. Het lawinebericht zag er in eerste instantie niet slecht uit, maar de omstandigheden veranderen terwijl we in de auto zitten. De hut ligt niet erg gunstig, omdat de wind vrij spel heeft op de graat. Dat maakt het sneeuwdek er niet stabieler op en het laatste stuk van de route zal behoorlijk steil worden. Er is dan ook niet veel overleg nodig om de plannen weer om te gooien. We willen ook niet heel lang overleggen, want het is koud op het parkeerterrein van de McDonald’s, die tot grote spijt van Erik Daalder nog niet open is. Daar gaat onze kans op een lekker warme kop koffie! Snel weer de auto in, op naar plan B. De tour naar de Zittauer Hütte bij Krimml. Die ligt dichter bij de Alpenhoofdkam en heeft dus minder last van de Föhnwind. Het plan is om daar op de nabijgelegen gletsjer een afdalingen te doen, die ik op film zal vastleggen.

De vellen zijn al aangebracht, het weer ziet er goed uit en we zijn klaar voor de klim. Het is wel erg koud en we zijn vroeg, omdat deze tour een stuk korter is dan ons oorspronkelijke plan. We besluiten om ons eerder misgelopen kopje koffie in te halen bij het hotel onderaan de route. Dat voelt goed, nog even een beetje luxe voordat we met onze tocht beginnen. De waterflessen worden gevuld en alle lagen kleding gaan wederom aan. Als wij weer buiten zijn en nogmaals onze route bekijken, zien we al snel hoe de wind sneeuwpluimen van de bergtoppen blaast. Ik zie gelijk aan de gezichten van Rens en Stephan dat dit geen goede zaak is. Rens en Stephan zijn voor mij echte goeroes en ik vertrouw volledig op hun kennis en ervaring. In niet veel meer dan een half uur tijd is de wind behoorlijk aangetrokken. Ik ben verbaasd dat het zo snel kan gaan. Iedereen is natuurlijk teleurgesteld, omdat dit al plan B was. We zijn vanochtend vroeg vertrokken en hebben tot nu toe alleen maar in de auto gezeten, terwijl iedereen zin heeft in een avontuur. Toch laten we onze keuze niet beïnvloeden door deze gevoelens. Na enig overleg nemen we het zekere voor het onzekere. Ik vergeet de woorden die Rens tijdens het overleg uitspreekt niet: “Bij twijfel moeten we het gewoon niet doen.” Ik probeer altijd zo veel mogelijk mee te denken en vragen te stellen tijdens dit soort overlegmomenten, zodat ik steeds meer leer over de risico’s en hoe je je beslissingen maakt. We maken een plan C. Plan B zullen we later in het seizoen nog wel een keer doen.

Als we ongeveer een half uur in de auto zitten, op de terugweg naar Kaprun, komt er per telefoon een nieuwsbericht binnen. En het is geen goed nieuws. Er is een lawine afgegaan op het lage gedeelte van het pad naar de Zittauer Hütte. De reddingsactie is nog niet afgerond en er wordt vermoed dat er sneeuwschoenwandelaars bij betrokken zijn. Er gaat een schok door mijn lijf. Ik besef dat dit de route was die wij vanochtend van plan waren te nemen. Dat kopje koffie in het hotel zorgde ervoor dat we nog eens kritisch konden kijken naar de veranderde omstandigheden. Later wordt er meer informatie bekendgemaakt over het ongeval. Het gaat om een clubje sneeuwschoenwandelaars uit Tsjechië. Er zijn twee dodelijke slachtoffers en de lawine is spontaan naar beneden gekomen. De wandelaars hebben op het pad tussen de steile wanden waarschijnlijk niet eens de tijd gehad om te reageren. De verkeerde plek, op het verkeerde moment.

Voorbereiden

En daar zit ik dan. Weken later, in mijn dekens met het logboek van de Zittauer Hütte op mijn schoot de woorden van de Tsjechische wandelaars te lezen. De wandelaars die later op hun tocht naar het dal overvallen zouden worden door een lawine. Als ik eraan aan terugdenk, krijg ik er nog steeds de rillingen van. Het bevestigt maar weer eens dat in de bergen bezig zijn, op wat voor manier dan ook, nooit zonder risico’s is. Hoe groot of klein het lawinegevaar ook is volgens het officiële bericht. We doen ons best om deze risico’s zo klein mogelijk te maken door educatie, analyse van de omstandigheden en een gedegen voorbereiding. Het ongeluk was inmiddels een maand geleden, maar nu ik de woorden van de Tsjechen lees, komt het weer even heel dichtbij. We spreken er nog even met elkaar over voor we ons voorbereiden op de nacht. In mijn bed lig ik nog even te denken aan het lawineongeluk. Ik krijg er wel de kriebels van, maar het maakt mij niet bang. Ik heb het geluk dat ik een aantal ervaren gidsen mijn vrienden mag noemen. Het is ook niet gek dat je na verloop van tijd goede vrienden wordt. Met dit soort avonturen moet je volledig op elkaar kunnen vertrouwen. Er is op de berg geen plek voor ego’s of onvolwassen gedrag. Je weet nooit hoe ver je van het gevaar af hebt gezeten. Zolang dat magische witte sneeuwdek zich niet roert is het niet te achterhalen hoeveel scheurtjes eronder zich wel of niet hebben geroerd.

Gletsjerspleet

Het is niet de beste nachtrust die ik ooit heb gehad, maar op de een of andere manier is het erg makkelijk om in de winter in een hutje op de berg vroeg je bed uit te komen. Misschien is het de kou, of simpelweg het enthousiasme voor het avontuur dat ons die dag weer te wachten staat. We vertrekken als het net een beetje licht begint te worden. Het is niet erg ver touren naar de afdalingen die we voor ogen hebben. Helaas krijgen we wat materiaalpech onderweg, waardoor we vertraging oplopen. Onze plannen om de steile wanden te rijden vallen daarmee in het water. De hellingen zijn in temperatuur al te veel beïnvloed door de zon, wat weer extra gevaar met zich meebrengt. En dat willen we nu juist niet. Het mag de pret echter niet drukken. Dat is ook iets wat ik afgelopen winter heb geleerd: soms gaan dingen niet helemaal zoals je in gedachten hebt. Het is dan het beste om het gewoon te accepteren en te genieten van wat er op dat moment allemaal wel lukt.

We lopen met touwen aan elkaar gezekerd de gletsjer omhoog. Op gletsjerterrein is dit eigenlijk een simpele standaardprocedure. Als iemand in een gletsjerspleet zou vallen, dan fungeert de rest van de groep als een rem om hem of haar op te vangen.

Ik heb zelf nog nooit een gletsjerspleet van dichtbij gezien, maar daar komt snel verandering in. Na een uurtje zwoegen zien we een opvallende vorm in het ijs. Het lijkt wel een soort olifant, met slurf en al. We kunnen het dan ook niet laten om het van dichtbij te bekijken. Het blijkt een toegang tot een ijsgrot te zijn die aan de zijkant mogelijkheden biedt om vanaf te droppen. Tijd om de filmcamera erbij te pakken. Zo met het blauwe ijs en de leegte eromheen is het wel een indrukwekkend en uniek plaatje. Ik sta alleen voor de olifant, nog steeds op gletsjerterrein, maar niet meer gezekerd aan te anderen. Ik gebruik mijn stokken om elke meter die ik beweeg zo goed mogelijk te controleren op instabiliteit. Voordat ik begon met het alleen bewegen over de sneeuw had Stephan me namelijk nog extra ingepeperd dat ik me zomaar op een sneeuwbrug zou kunnen bevinden, boven een hele diepe gletsjerspleet, zonder het te weten. Tot het te laat is. Ik wil stiekem wel graag een gletsjerspleet van dichtbij zien, maar het liefst wel zonder erin te vallen. Spannend is het toch wel. Het besef dat de sneeuw onder je voeten zomaar zou kunnen verdwijnen in een diep gat… Al snel gaan mijn gedachten echter weer terug naar het vastleggen van wat ik om me heen zie. De gletsjer heeft in de loop van de jaren interessante vormen gekregen die je niet iedere dag tegenkomt.

Speeluurtje

Stephan besluit dat het wel een leuke oefening is om zich in één van de diepere spleten naar beneden te laten zakken. Maarten staat bovenop om hem te zekeren. Stephan verdwijnt op zijn board in de diepe spleet om een echte situatie zo goed mogelijk na te bootsen. Als hij uiteindelijk niet meer verder kan geeft hij een gil om dit aan te geven. Het verbaast me hoe diep de spleet is. Je kan het je haast niet voorstellen als je je zo bovenop het witte sneeuwdek beweegt. Als Stephan weer met z’n gezicht boven komt, is deze voorzien van een grijns van oor tot oor. Hij leeft voor dit soort dingen, lekker buitenspelen, klimmen, zwemmen in bevroren meren en op ontdekkingstocht gaan. Dit is uiteindelijk ook wel de kern van onze groep en wat het zo geweldig maakt: allemaal volwassen mannen en vrouwen, die zich stiekem nog twaalf jaar oud voelen, buiten in de natuur, maar die als het erop aankomt allemaal gefocust en serieus kunnen zijn.

Ijsgrot

Ons speeluurtje is nu wel voorbij, besluiten we als Stephan weer veilig boven staat. We hebben nog een afdaling naar het dal voor de boeg en willen ook daar weer veilig aankomen. Het is altijd zo’n gek idee, dat je uren en uren bezig bent om naar boven te gaan en dat je in een aantal minuten weer beneden in het dal staat. De dalafdaling is een niet bijzonder uitdagende afdaling, maar wel eentje die je bijblijft. Onze route leidt ons onder een brug van massief ijs door, waarnaast zich een ijsgrot bevindt. Ik vraag me gefascineerd af hoe dat ijs zo kan blijven staan, zonder dat het plafond bezwijkt onder dat enorme gewicht. Ooit zal deze grot toch moeten instorten door de bewegingen die de gletsjer maakt? Een gedachte die in m’n achterhoofd speelt als ik de ijsgrot in loop. Als het maar niet op dit moment is.

We kunnen er helemaal doorheen lopen, over een vloer die op sommige plekken bedekt is met een dun laagje spiegelglad ijs. De wanden zien eruit als een huid met stekelige schubben. Dit zijn de plekken waar mijn hart sneller van gaat kloppen. Mijn camera is natuurlijk al uit de tas en ik heb de eerste filmbeelden al geschoten voor de rest zich er bewust van is. Ik draai me om en zie Maarten staan: “Blijf even stilstaan, dan kan ik een foto maken.” Hij staat namelijk precies met de opening van de grot in zijn rug, wat een mooi contrast van licht en donker geeft. Dit moet wel een gave foto worden. Ik lijk altijd de tijd te vergeten als ik op dit soort plekken ben. Gelukkig heb ik nog een gezelschap bij mij dat na enige tijd toch wel zin heeft om weer verder te gaan en me bij de les houdt, anders had ik daar nu misschien nog gestaan. Het laatste stuk van de afdaling is vrij simpel, een pad tussen twee steile bergwanden. De enorme berg sneeuw die aan de rechterkant tegen de wand op het pad ligt, is moeilijk over het hoofd te zien. Het zijn harde brokken sneeuw, die er duidelijk al een hele tijd liggen. Dit is de plek waar eerder in het seizoen de groep sneeuwschoenwandelaars is overvallen door de lawine. Geen brede lawine, maar het is duidelijk dat de slachtoffers zijn bedolven onder een grote hoeveelheid sneeuw. Op de ochtend dat wij datzelfde pad omhoog zouden nemen. Maar na een kop koffie toch anders besloten.

Woord & beeld: Roy Mosterd

Meer lezen?

Dit artikel is afkomstig uit White #1 van 2017. Dit nummer kunt u hier bestellen. Wil je niks meer missen op het gebied van skiën, word dan abonnee! Voor de laatste updates volg je ons op Facebook en Instagram!

van