Youri Zoon over blessurepreventie en omgaan met blessures bij Kitesurfen
Youri Zoon (30) heeft jarenlang op het hoogste niveau gekitesurft en hij won ook twee keer de wereldtitel bij het freestylen. Al die sprongen en tricks hoog boven zee gingen echter ook gepaard met een aantal blessures. Waar hij vroeger vooral ging kiten, is Youri Zoon door de jaren heen wijzer geworden en traint hij nu hard om zijn lichaam fit te houden en blessures tijdens het kitesurfen te voorkomen.
Kitesurfen heeft zeker impact op je lijf. En je kunt het zo gek maken als je zelf wilt. Als je serieuze sprongen maakt, voel je dat wel in je benen. Dat is niet te voorkomen omdat je landt op een steeds veranderde ondergrond. Je kunt je landing dus nooit exact berekenen. Als je turnt, dan land je op een vlakke ondergrond die altijd hetzelfde is. Bij kitesurfen is dat anders, door de wind, de golven en de stroming.’’
Hoe ga je met blessures om?
‘Ik train veel om mezelf fit te houden en denk daar niet teveel over na. Elke sport op hoog niveau brengt blessures met zich mee. Mensen vragen mij wel eens of kitesurfen gevaarlijk is. Nee, kitesurfen is niet gevaarlijk, maar als je deze sport op het hoogste mogelijke niveau wilt beoefenen, dan gaat dat wel gepaard met blessures. Er is maar één manier om te voorkomen dat je blessures krijgt door het kitesurfen en dat is hard trainen en fit blijven. Hoogstens bij bepaalde tricks of landingen denk ik iets meer na. Als je bijvoorbeeld op een golf landt, moet je in een fractie van een seconde beslissen of je probeert de landing te sticken of dat je jezelf gecontroleerd laat vallen.’
Sinds je zeventiende heb je gefreestyled in de wereldtop. In die periode heb je wel wat blessures opgelopen?
‘Ja, ik heb zeker een aantal blessures gehad door het kitesurfen. Zo ben ik drie keer aan mijn linkerknie geopereerd, één keer aan mijn linkerschouder en ik ben de helft van de kruisband van mijn rechterknie kwijt. Ook mijn rechterschouder had ik bijna uit de kom, maar dat gaat nu steeds beter.’
Wat doe je nu om blessures tijdens het kitesurfen te voorkomen?
Ik ga veel naar de sportschool en ik zwem, fiets en loop hard. Naast het kiten ben ik nu zo’n twaalf uur per week bezig met het onderhouden van mijn lichaam. Zeker als ik in Nederland ben en niet veel op het water sta. Als ik in Brazilië ben, dan kite ik gewoon veel. Dan is het lastig om daarnaast nog veel krachttraining te doen. Maar daarbuiten doe ik dus al die andere sporten en zorg ik ervoor dat ik mega-fit ben, voordat ik weer op trip ga.’
Zitten daar nog kitespecifieke trainingen bij?
‘Bij het kitesurfen gebruik je veel spieren uit je hele lichaam. Een sport als fietsen is veel gemakkelijker, want dan weet je dat je vooral je benen moet trainen. Bij het kitesurfen gebruik je niet alleen je benen, maar ook je core, je armen en je schouders. Je wilt heel je lichaam sterk houden. De grootste blessures bij het kitesurfen vinden bij je schouders en je knieën plaats. Dat heb ik zelf ook ervaren.
Een recreatieve kitesurfer zal meer problemen ondervinden bij zijn knieën en daarom moet je ook je bovenbenen goed trainen. Een kruisband zelf kun je niet trainen, maar je kunt wel de spieren rondom die kruisband trainen, zodat die de klappen op kunnen vangen. En soms, al ben je nog zo getraind, span je je spieren net te vroeg of te laat aan en komt die klap toch op je kruisband terecht en moet je dat op zien te vangen.’
Hoe komt het dat je dan toch zoveel blessures hebt gehad door het kitesurfen?
‘Ik heb natuurlijk jarenlang op hoog niveau aan freestylen gedaan en daarvoor allerlei moeilijke tricks uitgehaald. Maar toen ik jonger was, ging ik ook vooral kitesurfen en trainde ik minimaal. Laat ze maar kletsen, dacht ik. Ik ga gewoon kiten. Zo heb ik ook die problemen aan mijn linkerknie en schouder opgelopen. Ik ben er op de harde manier achter gekomen dat dat niet slim is en dat je toch beter hard kunt trainen om je lichaam fit te houden.
Je kunt heel veel doen, maar helemaal voorkomen kun je het soms ook niet. Als je fit bent, kun je in ieder geval veel meer hebben. Dan kun je die klappen beter opvangen. Als je je lichaam goed fit houdt, kun je langere sessies maken en herstel je sneller. Dan ben je minder vermoeid en kun je beter anticiperen op een situatie. Mensen lopen vaak een blessure op als ze moe worden en zich minder concentreren.’
En hoe ga jij om met het herstellen en revalideren na een blessure?
‘Een revalidatie moet je echt secuur doen en daar moet je je tijd voor nemen. Ik heb daar zelf veel in moeten leren. Als je niet de tijd neemt voor je revalidatie, dan blijf je doorsukkelen. Als je ervoor zorgt dat je revalidatie goed is en je hebt daar genoeg tijd en energie in gestoken, dan ben je daar ook weer sneller fit. Zelf heb ik dat meerdere keren niet gedaan en ben ik te snel weer begonnen. Dat werkt niet. Je moet ervoor zorgen dat je de juiste mensen om je heen hebt, die jou een beetje remmen en ook zeggen wanneer je weer gas kunt geven.’
Wat zegt de fysio?
Hoe ga je als kitesurfer met blessures om en hoe kun je ze het beste voorkomen. We vroegen Bart Bressers, een ervaren fysiotherapeut én fanatiek kitesurfer, om advies over blessures bij het kitesurfen.
Hoe belastbaar ben je en wat vraag je van jezelf? Daar gaat het om. En het hangt er vanaf wat je op het water doet. Welke discipline je beoefent. Als je vooral golven rijdt dan worden er hele andere dingen van je lichaam gevraagd dan als je aan freestylen of big air doet.’
Meest voorkomende kitesurfblessures
De meeste blessures bij het kitesurfen vinden plaats bij de knieën, de enkels en de lage rug. Tenminste dat is mijn eigen ervaring als fysiotherapeut. Problemen met de enkel of de knie komen vaak door een ongeluk. Je hebt je knie verdraaid of je enkel verzwikt. Last van je rug komt vaak door overbelasting.
Je moet ook oppassen voor problemen met je kruisbanden. Hoe vaak maak je wel niet mee, dat één voet nog aan je board hangt en de ander er al vanaf is. Dan heb je een heel board aan één been hangen. Als dat board gaat draaien, dan houd je dat bijna niet tegen.
Oorzaken
Overbelasting. Als je balans tussen belasting en belastbaarheid niet goed is, dan kun je een blessure krijgen tijdens het kitesurfen. Traumatische problematiek: een blessure door een ongeluk tijdens je sport. Je crasht, verzwikt je enkel of je schouder gaat bijvoorbeeld uit de kom. Deze blessures zijn moeilijk te voorkomen, maar hoe sterker je bent, hoe beter je zo’n impact op kunt vangen.
Als je goed getraind bent, dan heb je minder kans op blessures als je hard op het water terecht komt tijdens het kitesurfen, maar hoe kun je daar voor zorgen?
Passieve en actieve stabilisatoren
Je lijf moet stabiel genoeg zijn en die stabiliteit komt voor uit passieve en actieve stabilisatoren. Passieve stabiliteit heeft te maken met je banden en de kapsels in je gewrichten. Zoals bijvoorbeeld de kruisbanden in je knie. Die passieve stabiliteit verschilt per persoon. Hele lenige mensen hebben minder passieve stabiliteit. Andere mensen zijn stijver en hebben dus meer passieve stabiliteit.
Je actieve stabilisatoren zijn je spieren. Als je je gewrichten stabiel wilt maken om een sport zoals kitesurfen te kunnen doen, dan moet je ook je spieren aanspannen. De stabiliteit in je gewricht hangt dus af van je gewrichtskapsel, je banden en de spierspanning die je kunt leveren. Hoe stabiel je gewrichten moeten zijn, hangt weer af van je niveau en de tricks die je uithaalt. En hoe vaak ga je kiten heeft ook impact: omdat het niet altijd waait, is het slim om je conditie en kracht op peil te houden.
Trainen voor het kiten
Er zijn wel 6000 verschillende oefeningen die je kunt doen voor het kiten. Je wilt goed voorbereid zijn op je sport. Als ik niet kan kitesurfen, dan train ik 2 tot drie keer per week. Dat varieert van mountainbiken, squashen, krachttraining tot zwemmen. Die sporten hebben allemaal een raakvlak met het kitesurfen.
Mountainbiken is net als kitesurfen een intervalsport, waarbij je behendig moet zijn en bijvoorbeeld boomstronken moet ontwijken. Het gaat om balans en je moet op onverwachte dingen kunnen anticiperen. Daarmee lijkt het op kitesurfen.
Ook squashen werkt goed. Bij het squashen buig je vaak je knieën en moet je je spieren explosief kunnen aanspannen. Hoe explosiever ik mijn spieren kan aanspannen, hoe beter ik mijn gewricht kan stabiliseren als dat gevraagd wordt. Dat heb je bijvoorbeeld nodig als je een sprong probeert te landen op choppy water.
Spierkracht, conditie en coördinatie
Een spier heeft spierkracht, conditie en coördinatie. Als je spier niet sterk genoeg is voor de job, dan gaat het niet lukken. En als je spier geen goede conditie heeft, dan verzuur je snel. En daarbij gaat het niet om je gewone conditie, maar om het uithoudingsvermogen van je spier.
Als fysiotherapeut vind ik de coördinatie van de spier misschien wel het belangrijkst. Daar kunnen we bij blessurepreventie het meeste aan doen. Passieve stabiliteit van je banden kun je nauwelijks trainen, maar actieve stabiliteit kun je wel trainen. Hoe goed kun je die exacte spier aanspannen en ontspannen? Hoe goed kun je die spier aansturen? Dat kun je trainen. Als je je enkel bijna verzwikt, dan moeten een aantal spieren zich aanspannen om te voorkomen dat je door je enkel gaat.
Kevin Langeree
Afhankelijk van je talent en je lijf, zal je ook meer aan blessurepreventie moeten doen. En dat is ook afhankelijk van je niveau en de eisen die je aan je lichaam stelt. Kijk bijvoorbeeld naar Kevin Langeree. Hij is vanuit zichzelf al stevig gebouwd; hij heeft een bepaalde lichaamsopbouw waarbij hij over een grote passieve stabiliteit in zijn gewrichten beschikt. Als hij een klap maakt op het water, dan heeft dat minder grote gevolgen dan als ik die klap moet verwerken. Dat komt puur door zijn lichaamsbouw.
Het allerbelangrijkste is dat je fit bent en dat je je spieren goed en snel kunt aanspannen als een gewricht daarom vraagt. Zoals het met verzwikken van je enkel. Hoe sneller je die spieren aan kunt spannen, hoe groter de kans is dat je je enkel niet verzwikt.
Als een schouder uit de kom schiet, dan heeft dat gewricht weinig passieve stabiliteit. Dat heeft dat gewricht sowieso al minder. De vier spieren die je schouder stabiliseren, vormen ook het gewrichtskapsel. Daardoor heb je in je schouder ook relatief veel bewegingsvrijheid en moet je de spieren rondom je schouder goed kunnen aansturen. Als je dat niet kunt, dan kun je problemen krijgen.
Tekst: Natasha Smit
Beeld: Andre Magarao, Bart Bressers
Dit artikel over blessures en blessurepreventie bij Kitesurfen komt uit Access #3 2020. Voor meer kitesurf nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Access en volg ons op Facebook en Instagram!