Cassette vervangen – zo vervang je de cassette
Je wilt soms wel eens je cassette vervangen. Bijvoorbeeld omdat je gaat fietsen in het hooggebergte en graag een bergverzetje achter de hand hebt. Of omdat het simpelweg aan vervanging toe is. Met de juiste tools is dit een eenvoudige klus. Mecanicien Marco van Oord van BikePitstop fietsonderhoud in Almkerk legt uit wat je ervoor nodig hebt en hoe je het aanpakt.
Hoe vervang je een cassette?
In theorie zou je heel lang met een cassette kunnen doen, als je de ketting consequent op tijd – na pakweg duizend kilometer – zou verwisselen. Door het vele gebruik rekt de ketting uit, waardoor deze niet meer precies in de vertanding van de cassette past. Daardoor ontstaan wrijving en slijtage van de cassette. Marco: ‘In de praktijk komt het er meestal op neer dat je de ketting dubbel zo vaak vervangt als de cassette en voorbladen. Dat is wel afhankelijk van hoe je rijdt, hoeveel kracht er op de ketting komt en hoe je schakelt. Als de ketting erg scheef belast wordt, heb je een grotere zijwaartse slijtage waardoor de ketting langer wordt.
Ook de slijtage op de tanden wordt dan groter.’ Controleer regelmatig met een kettingmeter hoe ver je ketting is uitgerekt en of het tijd wordt voor vervanging. Als je de indicatie hebt dat de ketting langer is geworden, dan weet je ook dat er slijtage op je kettingwielen zit, zowel achter als voor
Je kunt daarnaast enigszins voelen en zien of er slijtage zit op de kettingwielen. Een nieuw kettingwieltje is helemaal glad. Als de cassette ruwer is, heeft de ketting meer moeite om van het kettingwiel af te komen. ‘Dat is dus energieverlies. Je bent de weerstand onnodig aan het verhogen, waardoor het meer kracht kost om vooruit te komen. Als je je fiets op en top in orde wil hebben, moet de ketting gemakkelijk van de kettingwielen af komen.’
Voor het vervangen van je cassette heb je een paar gereedschappen nodig: een kettingpons of tang om de ketting eraf te halen, een momentsleutel, een kettingzweep en een cassette-afnemer. Een bok om de fiets op te zetten, is ook handig voor onderhoudsklussen. Hieronder wordt er per stap uitgelegd hoe de cassette vervangen moet worden.
Cassette vervangen – Aan de slag
Afb.1: Wil je cassette vangen? Dan is gereedschap essentieel. Leg de benodigde gereedschappen voor het verwisselen van je cassette klaar. Van links naar rechts: gereedschappen om je ketting eraf te halen en weer te bevestigen, een moment sleutel, kettingzweep, cassette-afnemer en een kettingmeter.Afb.2: Haal het achterwiel eruit en verwijder de ketting. Haal de snelspanner uit het wiel. Zorg dat je de veertjes er straks weer goed terug op zet.
Afb.4: Pak je cassette-afnemer erbij. Voor Shimano en SRAM heb je de Shimano HG nodig. Het gereedschap voor Campagnolo ziet er exact hetzelfde uit maar de vertanding heeft een andere verdeling. Dat past niet en dus heb je een Campagnolo cassette-afnemer nodig.
Afb.5: Als je nu met de cassette-afnemer de sluitring probeert los te draaien, merk je dat de cassette meedraait. Zo krijg je hem nooit los. Je moet de cassette dus tegenhouden. Daar is de kettingzweep voor. Het stukje ketting hiervan kun je op de cassette leggen. Let even op of je kettingzweep geschikt is voor het aantal versnellingen op jouw fiets (9, 10, 11 speed…)’
Afb.6: Draai vervolgens met de cassette-afnemer de cassette los tegen de klok in. Zet de kettingzweep en de cassette-afnemer op 14:15 uur en knijp beide handvatten naar elkaar toe. Op die manier krijg je geen belasting op het wiel.
Afb.7: Nu kun je de cassette eraf halen. Meestal heb je een aantal losse tandwieltjes en een torentje.
Afb.8: Dit is een goed moment om te controleren of de derailleurwieltjes nog in orde zijn. Het bovenste en onderste derailleurwieltje hebben ieder een eigen functie. De bovenste geleidt de ketting, terwijl de onderste de ketting onder spanning houdt. Shimano noemt het bovenste wieltje de ‘guide pulley’ en het onderste wieltje de ‘tension pulley’. SRAM en Campagnolo hebben het dan weer over ‘U’ en ‘Upper’ en ‘L’ en ‘Lower’.
Kijk of de wieltjes er nog goed uitzien, of er geen scherpe punten aan zitten en of ze soepel draaien. Haal eventueel wat opgehoopt vuil weg. Rolt een wieltje niet soepel, dan kun je het losdraaien en eventueel schoonmaken en invetten. Controleer ook of er speling op de wieltjes zit. De tension pulley mag geen speling hebben. De guide pulley heeft wel wat zijwaartse speling, maar dat is nodig om de ketting goed te kunnen geleiden. Hij mag dus wel axiaal bewegen (over de as heen en weer glijden) maar niet kantelen. In dat laatste geval zal je het wieltje moeten vervangen.
Afb.9: Pak de nieuwe cassette erbij. Op de kettingwielen staat het aantal versnellingen en tanden per ring aangegeven.
Afb.10: Het kleinste kettingwieltje komt met de sluitring vast te zitten op de body. Gebruik altijd de sluitring die bij aanschaf is meegeleverd. Als de sluitring te klein is, bijvoorbeeld elf tanden terwijl je kettingwiel twaalf tanden heeft, dan heeft hij te weinig klemkracht en kan het kleinste kettingwiel van de body afkomen. Is de diameter van de sluitring te groot, dan drukt hij de ketting van het kettingwiel af.
Afb 11: Schuif de nieuwe kettingwielen weer terug op de body. Dit kan maar op één manier. Je kunt ze eigenlijk niet fout terugplaatsen.
Afb.12: Als laatste zet je de sluitring erop. Nu zijn er twee zaken waar je goed op moet letten. Ten eerste: zorg dat de kettingwieltjes genoeg voorbij de body uitsteken – idealiter een millimeter of twee – zodat je de cassette echt goed in kan klemmen met de sluitring. Ten tweede: zorg dat de sluitring er recht op staat, anders heb je kans dat je hem scheef in de body draait. In het slechtste geval draai je zo de schroefdraad kapot. Mocht de cassette nu niet goed vastzitten, dan merk je dat gauw genoeg tijdens het fietsen. Want dan maakt de cassette een storend, rammelend geluid.
Afb.13: Nu is het tijd om het te gaan vast draaien. Op de sluitring staat hoe strak de cassette moet worden vastgezet (40 newtonmeter).
Afb.14: Om de cassette vervangen, moet het absoluut stevig worden vastgeklemd. Maar als je hem te vast aandraait, is dat nadelig voor de body. Wil je zeker weten dat je de het niet te vast of te los vastzet, gebruik dan een momentsleutel.
Afb.15: Doe de snelspanner terug in het wiel. Breng eventueel een beetje vet of montagepasta aan. Dit doe je in principe ook tussen de body en cassette. Zo is de cassette vervangen!
De cassette vervangen, dan kan het wiel weer terug in de fiets. Een nieuwe ketting erop en fietsen maar!
Bekijk onze andere tutorials over het afstellen van de derailleur, de ratelende ketting of het afwikkelen van het stuurlint.
Tekst & foto’s: Janneke Scheepers
Dit artikel over cassette vervangen komt uit Wielrenblad #4 van 2017 . Voor meer tips, reviews en reisverslagen kijk dan even op verder op onze website van Wielrenblad. Wil je op de hoogte blijven van het laatste wielernieuws en wil je graag het magazine op de deurmat ontvangen? Abonneer je dan op Wielrenblad magazine en volg ons op Facebook en Instagram!