De espressopot, een snel bakkie onderweg

De espressopot, een snel bakkie onderweg – Fietsen en koffie, een ultieme combinatie. Bij prachtig weer puilen de terrasjes van koffietentjes uit met groepjes wielrenners. Maar voor een bakkie zwart goud hoef je niet per se op het terras te zijn. Redacteuren koffieconnaisseur Ronald van der Boon laat je zien hoe.

De espressopot of mokkapot, in het Italiaans caffettiera, is een koffiepercolator waarmee koffie op een fornuis kan worden bereid. Het bekendste model, de iconische achthoekige Mocha Express, werd in 1933 ontwikkeld door Alfonso Bialetti. In de loop der jaren heeft het elegante koffiezetapparaat herhaaldelijk innovaties ondergaan en is het gekopieerd dan wel uitgebreid door verschillende fabrikanten. Maar het is de eenvoud van het systeem wat maakt dat het een methode is waar veel koffiedrinkers van houden. Binnen korte tijd kan je al genieten van een verse espresso, dit met maar een beperkt aantal spullen. Zo is ie ook prima te gebruiken op een camping-gasbrandertje, en heb je voor onderweg een compacte set-up om op een leuke manier koffie te zetten.

Hoe werkt een espressopot?

Om alvast de eerste mythe uit de wereld te helpen, een echte espresso komt er niet uit. Voor een echte espresso met crema -laagje heb je een waterdruk nodig van negen bar, zoals bij de portafiltermachine. De maximale druk die een espressopot genereert is anderhalve bar. Maar ook zonder de crema is dit toch een heerlijke koffie die menig koffieliefhebber kan waarderen. De espressopot bestaat uit een waterreservoir (onderkant) en opvangbakje (bovenkant). Daar tussenin zit een filter voor de gemalen koffie. De techniek van een mokkapot is gebaseerd op die van een wasmachine. Het is eigenlijk heel simpel: heet water wordt onder druk door gemalen koffie geperst en omhoog gedrukt. De koffie komt vanzelf terecht in het bovenste bakje.

Wat heb je nodig?

Allereerst natuurlijk de espressopot zelf. Er zijn tegenwoordig verschillende merken die deze aanbieden. Voorts een camping-gasbrander, ook hierbij zijn veel verschillende types mogelijk. Kies vooral een exemplaar dat lekker compact kan worden opgeborgen. Let wel op dat als je het butaangastankje aan de gasbrander hebt gekoppeld deze niet meer losgehaald kan worden totdat het tankje leeg is. En verder heb je water, een kopje, een doekje, en een aansteker of lucifers nodig.

De juiste bonen

Wat is het verschil tussen espressobonen en filterbonen? Laten we dit even toelichten. Voor espresso brandt de koffiebrander de bonen langer dan voor filterkoffie. Met langer branden krijgt de boon meer body, nemen de bittere tonen toe en vermindert de zuurgraad. De donkere bonen geven een volle, intense smaak. Hoe donkerder de boon hoe bitterder de toon. Het bekende straffe bakkie, zeg maar. Gebruik je toch filter bonen in een espressopot dan zal dat zure koffie als gevolg geven.

Voor het gemak raden we je aan om de bonen al thuis te malen. Elke zetmethode heeft zijn eigen specifieke maling, zo ook espressomaling. Deze is medium fijn gemalen, omdat het in korte tijd onder hoge druk wordt gezet. Een espressopot doet gemiddeld twintig tot vijfentwintig seconden over het doorlopen, als het water gekookt is.

De brew

De bereiding van koffie met een espressopot is redelijk eenvoudig. Je draait de espressopot uit elkaar en verwijdert het zeefje uit het onderste deel. Vul het onderste deel met koud water tot onder het overdrukventiel. Nooit water aanvullen tot erboven, dan kan de overdruk namelijk nergens meer heen. Laat vervolgens eerst het water koken op de gasbrander. Als je dit niet doet en het water verhit met het koffiepotje helemaal in elkaar, wordt de koffiemaling te lang verhit en krijg je een verbrande bittere smaak.

Doe de gemalen koffiebonen in het filter, en vul deze helemaal terwijl het water tot het kookpunt wordt verhit. Plaats, als het water kookt, de koffiefilterhouder in het onderste bakje. Gebruik nu het doekje om de boven- en onderkant op elkaar te draaien, het onderste aluminium reservoir is namelijk heel heet en je wil je handen niet verbranden. Zet de gasbrander niet te hoog aan. Een mooie gemiddelde vlam zorgt dat het proces rustig verloopt. Houd het deksel tijdens dit proces aan de bovenkant open. Voor een goede brew is het zaak om de flow inde gaten te houden. Staat de brander te hard aan dan stroomt de koffie te snel in het bovenste reservoir, wat een te bittere koffie tot gevolg kan hebben. De flow houd je in toom door met de vlam van de gasbrander te spelen totdat de koffie gelijkmatig doorloopt. Te veel luchtbelletjes in de koffie betekent dat de gasbrander te hard aan staat. Haal de espressopot direct van de brander zodra deze gaat sputteren.

De koffie is nu klaar om te drinken. Vergeet niet dat de espressopot heet is en dat het lang duurt voor deze is afgekoeld. Stop hem dus niet samen met de gasbrander gelijk in je tas!

Wat kan er fout gaan?

Zit er te weinig koffie in je opvangbakje? Dan heb je waarschijnlijk de koffiebonen te fijn gemalen. Het espressopot-systeem warmt dan te snel op en zorgt voor weinig koffie, en het smaakt ook nog erg bitter. Een andere oorzaak kan zijn dat de koffie te snel verwarmd is en het beter was geweest de gasbrander op een lagere, misschien wel de laagst mogelijk stand te zetten. De doorstroom verloopt dan rustiger.

Tekst en foto’s: Ronald van der Boon

Dit artikel komt uit het magazine Wielrenblad #3 2022. Dit magazine is nog steeds los te bestellen in onze webshop, klik hier voor de webshop. Wil je meer wielrennieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Wielrenblad en volg ons op Facebook en Instagram!