De meest ingrijpende crisis aller tijden?

OCEANEN EN ZEEEN BESLAAN MEER DAN ZEVENTIG PROCENT VAN HETAARDOPPERVLAK, EEN MOOI GEGEVEN VOOR ONS KITEBOARDERS. DEZE UITGESTREKTE WATERMASSA’S ZIJN BELANGRIJKER DAN JE OP HETEERSTE GEZICHT ZOU DENKEN. ZE ZIJN IN FEITE DE ‘BRON VAN AL HETLEVEN’ EN DAARMEE VAN LEVENSBELANG VOOR HET VOORTBESTAANVAN ONZE PLANEET EN DE MENSHEID. AAN DE OPPERVLAKTE ZIEN WE ERNIET VEEL VAN, MAAR ZE ZIJN HET THUIS VAN ONTELBARE FANTASTISCHE DIEREN EN PLANTENSOORTEN. DEZE ORGANISMEN ZORGEN ERVOORDAT ONZE PLANEET SCHOON BLIJFT, DOORDAT ZE AFVALSTOFFENAFBREKEN. OCEANEN HELPEN HET KLIMAAT REGULEREN EN VOORZIENMILJOENEN MENSEN VAN WERK EN VOEDSEL. TWEEDERDE VAN ALLE MENSEN AAN DE KUST WOONT OOK NOG EENS VLAKBIJ HET WATER. ALS KITEBOARDERS GENIETEN WE MAXIMAAL VAN ONZE ‘SPEELTUIN’. EN DAT WILLEN WE GRAAG ZO HOUDEN.

Maar, in de oceanen woedt er al jaren een immer dieper wordende crisis. Daarmee vertellen we waarschijnlijk niets nieuws. Overbevissing, walvisjacht, klimaatverandering en zeewatervervuiling zijn de grootste bedreigingen. De meeste van deze bedreigingen worden veroorzaakt door de mens, die op korte of lange termijn de prijs mag gaan betalen, in wat voor vorm dan ook. Het goede nieuws: wat wij zelf veroorzaken, kunnen we ook zelf oplossen. Vooralsnog.

‘Oceanen in 2050 leeggevist’, een sombere kop op Nu.nl. Het is een bekend gegeven dat de visserijsector veel – teveel – vis vangt en daarbij tegelijkertijd grote onderzeese gebieden onherstelbaar beschadigt. Door deskundigen in het bewuste artikel wordt beweerd dat als we in het huidige tempo doorgaan met vis vangen, er in 2050 helemaal geen vissen meer zullen rondzwemmen. Dit is niet alleen voor de vissen een probleem, maar ook voor andere dieren die van deze vissen leven.

Walvissen zitten eveneens in de hoek waar de klappen vallen. In de zee rond Antarctica hebben ze het steeds moeilijker, omdat hun leefgebied door klimaatverandering verkleint en er steeds minder voedsel in het water beschikbaar is. Ook de jacht op walvissen blijft – zo je wilt legaal of illegaal – doorgaan. Jaarlijks worden honderden walvissen afgeslacht. Landen als Japan, Noorwegen en IJsland zijn ook niet van plan hier mee te stoppen. In Japan gebeurt het onder de vlag van ‘wetenschappelijk onderzoek’, in de praktijk vind je het vlees weer terug op de markt, omdat walvisvlees daar een delicatesse is.

De oceanen spelen een belangrijke rol in de diverse klimaatgebieden, of deze nu tropisch, gematigd of arctisch zijn. Door de klimaatverandering wijzigt tevens de temperatuur en de neerslag binnen deze gebieden. Hierdoor stijgen de zeewatertemperatuur en het zeeniveau. Het gevolg: verandering van de oceaanstromingen. Volgens het KNMI zal ook het windklimaat veranderen door de opwarming van de aarde. Maar in hoeverre dit leidt tot een verandering in de luchtstromingspatronen – en dus de windsnelheden – daarover zijn de deskundigen het nog niet eens.

Over de bedreigingen van de oceanen zijn boeken vol te schrijven, maar we zullen het hier verder beschermen: de Surfrider Foundation. hebben over de vervuiling van zeewater en stranden en over een van de organisaties die zich ervoor inzet om onze oceanen te beschermen: Greenpeace. In de volgende Access besteden we uitgebreid aandacht aan een andere organisatie die onze zeeen, stranden en golven probeert te beschermen: de Surfrider Foundation.

”VERVUILING MAAKT VAN OCEANEN EEN DUMPZEE”
Miljoenen tonnen aan afval, waaronder een groot deel plastic, drijft rond in onze oceanen en zeeen. Elk jaar wordt wereldwijd ongeveer honderd miljoen ton plastic geproduceerd, waarvan ongeveer tien procent in zee eindigt. Ongeveer tachtig procent hiervan is afkomstig van het vasteland, de rest van schepen en boorplatforms. Dit afval is grotendeels zichtbaar, want het drijft op de oppervlakte of zinkt naar de bodem. Het wordt ook niet afgebroken zoals natuurlijke stoffen, dus zal het in de toekomst in kleinere stukjes terug te vinden zijn. Een deel van al dit zwerfafval in de oceanen heeft zich verzameld in twee grote ‘draaikolken’. Deze trekken het afval, door de langzame watercirculatie en weinig wind, als een soort magneet aan.

VUILNISDRAAIKOLK
Een van deze twee draaikolken ligt in de Stille Oceaan en bestrijkt een gebied dat ruim zestien keer zo groot is als Nederland. Zwerfafval blijft daar in die draaikolk, in enorme hoeveelheden, naar schatting zes kilo plastic voor elke kilo natuurlijk voorkomend plankton. Het vervelende voor zeevogels en andere dieren die in deze oceaan leven, is dat ze het verschil niet altijd zien tussen plastic en prooi. Vele zeevogels en hun jongen zijn dood aangetroffen, hun maag vol met allerlei plastic zoals flessendoppen, ballonnen en aanstekers. Greenpeace stelt dat deze plastic draaikolk ook nog eens als een soort ‘chemische spons’ veel schadelijke en vervuilende stoffen aantrekt. Dus elk dier dat van het plastic afval eet, krijgt ook nog eens zeer giftige stoffen binnen.

MINDER ZICHTBARE VERVUILING
Minder zichtbaar dan zwerfafval is de vervuiling vanuit rioleringen, industrieen en de landbouw. Een dergelijke vervuiling kan leiden tot een lelijke en mogelijk gevaarlijke bloei van algen in het water langs de kust. Als deze algen afsterven en vergaan, verbruiken zij de zuurstof in het water. Deze bacteriologische vervuiling heeft er in sommige gebieden al toe geleid dat het leven in de zee niet kan voortbestaan.
Dan is er nog de chemische vervuiling, afkomstig van onder andere schoonmaakmiddelen, olie en zware metalen. Deze komen niet alleen uit onze eigen huishoudens, maar ook uit de landbouw en industrieen. Olievervuiling wordt vaak veroorzaakt door ongelukken met tankers en illegaal geloosd afval. Radioactieve elementen afkomstig van de kerncentrales of van ziekenhuizen vormen de radioactieve vervuiling.

HELP! KOMEN DE REUZEKRABBEN NAAR ONZE KUST?
Tot slot is er ook nog een natuurlijke vorm van vervuiling, namelijk de ‘ecologische’ vervuiling. Dit betreft vooral de organismen, zogenaamde ‘exoten’, die zich hebben gevestigd in een gebied waar ze niet vandaan komen. Dit komt meestal omdat de mens met deze flora en fauna over de wereldbol heeft lopen slepen. Met alle gevolgen van dien. Zo is in de jaren zestig een reuzenkrab, de ‘rode koningskrab’ (Kamtsjatka-krab) uitgezet in de Barentszzee bij Noorwegen en Rusland. Dit enorme beest kwam oorspronkelijk alleen voor in Alaska en Noord-Azie. Nu leven er miljoenen van deze krabben, die bij Noorwegen de oceaanbodem kaal eten en inheemse soorten verdringen. De krab heeft poten met een lengte tot negentig centimeter en een lijf met een diameter tot vijftig centimeter. Het WNF vreest dat de krab ook voor de Nederlandse kust en elders in Europa voor gaat komen. ”Deze soort hoort hier niet thuis. Hij kan een grote verstoring teweeg brengen”. Ondanks dat het beest geen menseneter is kan hij wel met een knip een vinger of deel van een hand amputeren. (bron: www.wnf.nl) Dat wordt dus oppassen als je je bodydraggend naar je board laat slepen….!

ONZE EIGEN ‘HOMESPOT’, DE NOORDZEE
In onze eigen Noordzee wonen vele diersoorten, van vissen en schelpdieren tot bruinvissen. Ook komen er het grootste deel van het jaar miljoenen zeevogels voor. Het is een van de rijkste zee_