10-11-2017 - Kitesurfen, Nieuws, Leesvoer

Designer talk: Airush kiteboarding

Fabrikanten van ons speelgoed gaven aan dat het produceren van vliegers en boards nu eenmaal een energie-intensief en vervuilend proces vergt en wij kiters namen geen genoegen met minder sterke (en dus beter afbreekbare) materialen. De gear nóg sterker maken, zodat vliegers langer mee gaan en je er op lange termijn minder verslijt, dat leek de enige manier om de schade te beperken. Maar die vlieger gaat niet langer op. Airush heeft in de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar milieuvriendelijke oplossingen en daar horen wij productdesigner Clinton Filen graag over uit.

Tekst Lisette Blankestijn / Beeld Ydwer van der Heide / Airush

Kitensurfen versus het milieu: is er hoop? Airush-designer Clinton Filen over écht duurzame innovatie

Clinton, waarom vind jij het zo belangrijk om de huidige productieprocessen te veranderen? ‘Ik voer er dagelijks discussies over: willen we veel geld verdienen en zo veel mogelijk kites verkopen? Of luisteren we naar ons geweten en is nu de tijd om een radicaal andere koers te varen? Er zullen altijd mensen blijven die in twijfel trekken hoe ernstig de situatie – nu al – is, of die de invloed van CO2-uitstoot op de klimaatsverandering betwisten. Maar wanneer je naar de absolute basis gaat en in onze eigen omgeving kijkt, dan kun je de voortdurende vernietiging van bossen, de impact van plastic op het zeeleven en de achteruitgang van waterkwaliteit door vervuiling niet ontkennen. Hoewel het wat radicaal klinkt denk ik dat er slechts één weg vooruit is. Aan dat idee moeten we even wennen en er nu rap mee aan de slag.’

Hoe pak je dat aan? ‘Verandering is niet gemakkelijk. Over het algemeen zet de mens zijn eigenbelang voorop en denken we daarna aan onze gemeenschap. Het milieu komt er slecht vanaf met een laatste plaats. We verwachten dat wanneer iemand echt op de bres moet voor het milieu, dat een ander dat dan wel doet. En op die manier gebeurt er niets. Er is dus een complete omslag nodig in de menselijke bewustwording. En gelukkig krijg ik het gevoel dat deze omslag al geleidelijk plaats vindt. Men is zich steeds meer bewust van onze plek in de wereld en de invloed die we daar op uitvoeren. Voor ons, als community van gretige watersporters en outdoor enthousiasten, is het niet te verkroppen om zo veel plezier uit de natuur te halen en deze tegelijkertijd te vernietigen. Wij hebben de gelegenheid om onze kennis en capaciteit in te zetten en er ligt een uitdaging voor Airush om zowel positief bij te dragen als geweldige producten te maken.’

Hoe implementeer je dat gedachtegoed binnen Airush? ‘Er ging wel een verschuiving van denkwijze aan vooraf. Zo moesten we bijvoorbeeld eerst onze aandeelhouders overtuigen en dat was lastig. We willen slechts de helft in aantallen kites verkopen als onze grootste concurrent, en deze moeten twee keer zo lang meegaan. Daarmee zouden we hét toonaangevende merk worden. Dat voelt contra-intuïtief voor velen, maar gelukkig beschikken we bij ons zusterbedrijf Starboard en in ons managementteam over een paar zeer unieke individuen die ook filosofisch de kar kunnen trekken.’

Veel bedrijven claimen dat milieuvriendelijker produceren niet mogelijk is, hoe kwamen jullie tot het besef dat het wel degelijk beter kan? ‘Ons bedrijf focust met name op product design, we werken de hele dag aan een vorm van innovatie. Dat kan technische innovatie zijn, creatief of beide. Goed designwerk gaat over het oplossen van problemen en duurzaamheid is een groot probleem om op te lossen. Ik heb altijd al een sterke interesse gehad in de uitdagingen van ons milieu. Ongeveer vijf jaar geleden zijn we begonnen aan het ontwerpen van producten die de natuur minder schaden.’

We hebben het tot dusver vooral over bedrijfsfilosofie en bewustwording gehad. Kun je me ook over de praktische toepassing vertellen? Over ‘bioresin’ bijvoorbeeld? ‘Bioresin is een epoxyhars die sinds pak ‘m beet vijf jaar commercieel verkrijgbaar is als een vrij basic product. Helemaal nieuw is het niet, maar wel als toepassing in kitegear. Wij gebruiken het voor onze surf- en waveboards. Een goede bioresin zoals de Entropy heeft een CO2-voetafdruk (Carbon Footprint, red.) die maar de helft zo groot is als die van een traditionele resin. Bioresins zijn maar gedeeltelijk organisch – zo rond de 50% – maar het ontwikkelt zich steeds verder. Idealiter vervangen de biologische componenten op den duur alle aardolie- componenten van een hars met recyclebare, plantaardige elementen. Deze grondstoffen zouden bijproducten of afvalstoffen van een ander belangrijk industrieel proces moeten zijn, zodat we geen energie verspillen om de grondstoffen te delven en deze ook niet concurreren met landbouw en voedselvoorziening.’

Hoe zit het met bamboe? Is de toepassing daarvan echt zo veel duurzamer dan de klassieke houtsoorten? ‘Bamboe is een duurzaam materiaal met goede technische eigenschappen. Het groeit snel en daardoor kan een zelfde stuk land sneller opnieuw gekapt worden en voorkomen we ontbossing. Ook bamboe heeft zijn beperkingen, zo is er een hoop water nodig om het te verwerken, maar ook dat proces zijn we aan het verbeteren. Waar mogelijk zoeken we zelf naar leveranciers die het meest duurzaam oogsten en verwerken.’

Is bamboe daarin een betere optie dan Paulownia-hout en andere jonge houtsoorten? ‘Paulownia-hout is ook een goede optie. We werken er graag mee in onze twintips. We kiezen voor bamboe in de waveboards omdat het lichter is. Voor sommige projecten werken we ook met duurzaam geoogst Balsa-hout. We willen ook qua performance van de gear blijven innoveren dus het zou stom zijn om ons alleen op bamboe te fixeren. Zolang het verantwoord is experimenteren we er op los met andere houtsoorten.’

Als we het dan toch over waveboards hebben; moeten we ook niet eens af van die piepschuim kern? ‘Ik heb aan een paar projecten gewerkt waarbij de kern van het board hol was. Deze boards hebben hun eigen moeilijkheden en ik zou nu niet achter de productie van een dergelijk board kunnen staan. Het board moet ook stevig en betrouwbaar zijn en helaas is dat op dit moment alleen met een schuimkern mogelijk.’

Is er op dat vlak helemaal geen nieuws? ‘We hebben ons een poosje verdiept in de zogeheten Organic Foam cores en daar zijn wat bizarre ideeën uit ontstaan die wellicht potentie hebben. Zoals een kern waarvan de blanks bestaan uit aan elkaar gegroeide paddenstoelen. Maar op dit moment zijn zulke ontwikkelingen nog in zo’n vroeg stadium dat we er commercieel niets mee kunnen. We zoeken tegelijkertijd ook naar manieren om boards – en dus ook de kern – compleet recyclebaar te maken.’

Hoe recyclebaar is een surfboard nu? ‘Op dit moment gebruiken we EPS-schuim in al onze surf- en waveboards. In onbewerkte vorm kan EPS gemakkelijk gerecycled worden en de productie van het basismateriaal is minder schadelijk. Maar een EPS-kern is ook weer lichter en dankzij het verminderde gewicht kunnen we een sterkere buitenlaag aanbrengen, zodat het board langer mee gaat. We gebruiken voor een EPS kern een Eco of Bioresin-epoxy coating. Die coating is dankzij een sterkere moleculaire binding vijf keer zo sterk als polyester. Je board moet dan dus echt een poosje mee kunnen. Maar zoals ik al aangaf: we blijven zoeken naar een milieuvriendelijkere versie. De EPS-kern is recyclebaar en kan gemaakt worden van gerecycled materiaal. Er zijn resins in ontwikkeling die volledig recyclebaar zijn, ik hoop dat we die in de toekomst ook op onze boards toe kunnen passen.’

Is deze manier van nadenken over het milieu en proberen duurzamer te produceren uniek voor Airush? Zijn er andere merken die volgen of hoop je daar op? Deel je je technologie? ‘Duurzaamheid, zowel in levensduur van de producten als het productieproces, is naast innovatie een van onze kernwaarden. Omdat duurzaamheid voor ons niet een goedkope marketingcampagne is, maar we echt overtuigd zijn dat het tijd is voor verandering, delen we deze vooruitgang graag binnen de industrie. Momenteel werken we in onze fabriek in Thailand nauw samen met een geweldige organisatie -Sustainable Surf- om binnenkort het eerste kitemerk te zijn dat een volledig gecontroleerd ecoboard lanceert. Door alle stappen van het productieproces te documenteren, en daarbij dus onze technologie gratis weg te geven, hopen we dat andere merken ons zullen volgen.’

Heeft de levensduur van de gear dan helemaal niets te lijden onder deze nieuwe manier van produceren? Gaan we niet horen over uitgedroogde coatings of sneller brekende boards? ‘Zeer zeker niet. Daarom noemen we het zelf ook ‘environmental innovation’, we noemen het geen innovatie zolang het niet óók een verbetering oplevert in de primaire functie van het product. Ik hoop zelf dat we op korte termijn ook op een schonere manier kunnen lamineren. Het alternatief voor carbon en glasvezel is nog in onderzoeksfase, maar Flax lijkt mogelijk een toekomstige vervanger te kunnen zijn. Flax is 50% beter op te rekken dan glasvezel en is minder milieubelastend; het veroorzaakt maar een derde van de CO2-uitstoot.’

Was het Dyneema Load Frame ook zo’n environtmental innovation? ‘Het load frame hebben we ontwikkeld om de kites lichter, sterker en responsiever te maken. Die innovatie is niet op het milieu, maar puur op performance gericht. We begonnen met een Aramide frame en ontdekten later dat de sterkte/ gewicht ratio van Dyneema zo’n 40% hoger lag, vandaar dat we met Dyneema verder gegaan zijn. Ook het patroon van het frame heeft ons veel kennis over drukverdeling op het doek opgeleverd en terwijl we verder ontwikkelden om het frame nog sterker te krijgen, is het patroon mee geëvolueerd.’

Zijn er nog andere initiatieven gericht op het verkleinen van onze footprint? ‘Er worden jaarlijks zo’n 36 miljard plastic flessen geproduceerd en meer dan 30% van al dat niet-recyclebare plastic belandt in rivieren en oceanen. Daar kunnen we als merk niets tegen doen, maar we zijn ons wel bewust van de vervuiling van onze favoriete speelterreinen en we willen recyclen graag promoten. Daarom zijn we ook gaan samenwerken met Waste 2 Wear. Zij produceren nu onze kitetassen, waarbij ze de stof voor de volle 100% vervaardigen uit gebruikte, afgedankte plastic flessen.’

Kunnen we daarmee het hoofdstuk over milieuvriendelijke innovatie afsluiten voor dit interview? ‘Nee, we kunnen wat mij betreft nog uren kletsen over wat er al te verbeteren valt, of welke initiatieven er al lopen. Zo vind ik zelf ‘One Ton for the Planet’ een heel fijn programma: voor iedere kite of board die je van Airush koopt, planten wij een mangroveboom in het Thor Heyederdahl Climate Park. Ieder van deze bomen heeft de potentie om in twintig jaar tijd een ton CO2 op te nemen. Het zijn geweldige bomen die tevens de kustlijn tegen storm en tsunami’s beschermen en een beschutte broedplaats bieden voor vissen. Als je een board of kite koopt compenseren we dus voor meer dan alleen de Carbon Footprint.’

Laten we het ook nog even over kites hebben, want jullie lanceerden onlangs een nieuwe, strutloze vlieger. Wat was de drijvende kracht achter de ontwikkeling van de Ultra? ‘Een van de tofste dingen die we kunnen doen, en waar ook een grote uitdaging voor ons ligt, is om mensen een product te geven waarvan ze niet wisten dat ze het willen hebben. Vanuit mijn perspectief valt de Ultra in die categorie. Het concept ontstond door enkele veranderingen op de kite-markt. Ten eerste is er de opkomst van het foilen, nog zo’n product waarvan je niet wist dat je het wilt hebben. Foilen betekende dat vliegers die ontwikkeld zijn om te varen binnen een bepaald bereik, opeens gevlogen werden bij veel minder wind. Een 9m-vlieger is bijvoorbeeld geweldig om te foilen bij 12 knopen, maar eigenlijk ontwikkeld om op een twintip te varen bij 18 knopen. We wilden een vlieger ontwerpen die net zo lang, of langer, in de lucht blijft als een matrasvlieger, maar nog wel de relaunch en het stuurgevoel van een tubekite heeft.’

En ten tweede? ‘Ten tweede is het golfrijden flink aan verandering onderhevig. We zien steeds meer mensen die een kite zoeken die lekker down the line-drift. En er zijn weinig vliegers die geschikt zijn voor lightwind golfrijden. Tevens ben ik een minimalist, mijn collega productdesigner Mark Pattison misschien nog wel meer. We proberen alles continu te simplificeren, mits het naar wens blijft presteren. Wij geinen altijd: ‘Any fool can make things more complicated…’ terwijl we vrolijk verder klussen om bepaalde producten zo simpel en licht mogelijk te maken. Tot slot, als we het hebben over kiten in lichte wind, dan is er eigenlijk niets lekkerder dan een heel lichte vlieger. Het stuurt lichter, relauncht gemakkelijker en staat stabieler in de lucht. Een vlieger die lightwind varen leuk maakt met een twintip stond hoog op ons verlanglijstje.’

Verwacht je zo’n grote groei in het aantal mensen dat enthousiast is om te gaan kiten met lichte wind? Hier in Nederland houden we wel van een storm chase, en ik geloof dat het bij jou in Kaapstad ook wel lekker door kan blazen? ‘Ha, zonder twijfel, maar we voorzien een grote groei in recreatief kiten en freeriden. Er zijn zo veel spots ter wereld waar een twee-knopen-betere- lowend het aantal dagen dat je per week kunt varen verdubbelt. En dat geldt voor zowel golfrijden als hydrofoilen en twintip varen.’

Ik begrijp dat de Ultra bijzonder licht is, zijn er meer karakteristieken waarop de vlieger uitblinkt? ‘De vlieger is ongelooflijk compact, de 9m past in een schoenendoos en je stopt gemakkelijk drie Ultra’s in een normaal formaat kitetas. Combineer dat met het lage gewicht en je reist vele kilo’s en koffers lichter. Qua vaareigenschappen is de Ultra echt gericht op foilers en waverijders bij iedere windsterkte, in Kaapstad bestaat mijn vaste gear uit een 5 en 8m Ultra. De 12m en 15m zijn met name gericht op lichtweer twintip-rijders.’

Lijkt de Ultra veel op jullie inmiddels al weer een poosje uitgerangeerde vlieger, de Airush ONE? ‘Nee. Het is een volstrekt andere vlieger, afgezien van een beperkt aantal struts – één versus géén – zijn ze op geen enkel vlak te vergelijken. Er is in de tussentijd een nieuwe generatie foilers opgestaan, we kijken anders naar waverijden en lichtweer-vliegers en we benaderen de kite-constructie vandaag de dag anders. Daarnaast hebben we de afgelopen vijf jaar niet stil gestaan wat betreft innovatie in technologie en shapes. Maar dat innovatie voorop staat bij alles wat we doen, dat zul je inmiddels vast wel begrepen hebben.’

Deze review is afkomstig uit Access #2 van 2017. Altijd op de hoogte zijn van de laatste updates? Volg ons dan ook op Facebook. Met een abonnement op Access ben je altijd op de hoogte van de vetste trips, de beste spots en de nieuwste gear!

 van