Hoe gevaarlijk is Kitesurfen nou echt?
Door de media wordt kitesurfen neergezet als een extreme sport. Nieuwsberichten over ongevallen bepalen het imago bij het grote publiek. Er is dan ook, terecht, veel aandacht voor de risico’s en veiligheid van de sport. Het wordt drukker op de spots, maar het materiaal is ook doorontwikkeld en een stuk veiliger dan voorheen. Hoe gevaarlijk kitesurfen nou écht is, en welke blessures er worden opgelopen was tot nu toe onbekend. Een groep orthopedisch chirurgen en sportartsen, zelf enthousiaste kitesurfers, hebben een wetenschappelijke studie verricht om hier meer inzicht in te krijgen. De Kitesurf Injury Trauma Evaluation (KITE)-studie.
Voor meer informatie over blessurepreventie, lees: Youri Zoon over blessurepreventie en omgaan met blessures bij Kitesurfen
De opzet van de studie
Kitesurfers werd via social media en websites gevraagd deel te nemen aan de studie. Een groep van 194 kitesurfers heeft meegewerkt aan het verzamelen van de data. Gedurende één seizoen van april tot november werden de deelnemers maandelijks via email gevraagd om hun gegevens via een online platform door te geven. Gevraagd werd om in te vullen hoeveel uur zij die maand hadden gevaren en of zij een blessure hadden opgelopen. Als er een blessure werd gerapporteerd werd een aanvullende vragenlijst ingevuld. Nagevraagd werd wat de mogelijke oorzaak van het ongeval was en of de omstandigheden, het materiaal, of andere watersporters van invloed waren bij het oplopen van de blessure. Ook dienden er vragen te worden beantwoord over de ernst van de blessure. Zo werd er duidelijk of er medische hulp noodzakelijk was en hoe lang iemand niet in staat was om te kiten ten gevolge van de blessure.
Resultaten
De eigenschappen van de onderzochte groep kitesurfers is weergegeven in tabel 1. Daar is te zien dat de gemiddelde leeftijd van de deelnemers 31 jaar was en driekwart van de deelnemers was man. De meeste deelnemers hadden tussen de drie en vijf jaar ervaring. Het overgrote deel van de deelnemers (92%) gaf aan met een twintip board met pads en straps te varen. Vrijwel iedereen (98%) heeft een quick-release systeem, 20% gaf aan een impact vest te dragen en 4% gebruikt een helm.
Welke blessures werden er opgelopen?
In totaal werden er 177 blessures gemeld, opgelopen gedurende 16816 uren kitesurfen. Dit leidt tot een ratio van 10.5 blessures per 1000 uren sport beoefening. Dit is lager dan het aantal blessures wat per 1000 uur sport wordt opgelopen met contactsporten zoals voetbal of handbal.
Het aantal en type blessures is weergegeven in tabel 2, waaruit af te lezen is dat de grote meerderheid van de blessures van milde aard is. Schaafwonden kwamen het meest voor, gevolgd door kneuzingen en gewrichtsverstuikingen. Zo’n 4% van de blessures betrof een botbreuk, en een hersenschudding werd ook in 4% van de blessures gemeld. In tabel 3 is te zien welk deel van het lichaam geblesseerd raakte. De voet, enkel en de knie lijken het meest geblesseerd te raken. Het verdraaien van de voet of enkel onder de strap is waarschijnlijk hier de oorzaak van.
In slechts 14% van de letsels werd er medische hulp van huisarts, spoedeisende hulp arts of medisch specialist ingeschakeld. In 3% van de gevallen leidde de blessure tot een ziekenhuis opname. De meerderheid van de opgegeven blessures was mild, want 83% van de deelnemers gaf aan binnen een week weer op het water te staan. Toch werden er ook wel degelijk enkele echt serieuze letsels gemeld. Een gebroken wervel in de onderrug werd opgelopen toen iemand de controle over de kite verloor bij het neerlaten van de kite op het strand. Knieletsel waarbij zowel de voorste kruisband als de binnen-knieband scheurde werd opgelopen bij het landen van een railey. Een deelnemer scheurde zijn trommelvlies toen hij met zijn oor op het water terecht kwam na een poging tot een kiteloop. Andere voorbeelden van ernstige letsels waren een gebroken nekwervel en een gebroken enkel.
In deze studie zijn gelukkig geen fatale ongevallen voorgekomen. Helaas weten wij natuurlijk dat er ook zeer ernstige ongevallen voorkomen. Zo beschrijft een artikel uit 2007 (Spanjersberg 2007 – when fun turns to trauma) het verhaal van 5 afzonderlijke kitesurfers die door het traumateam van het Erasmus Medisch Centrum behandeld zijn. Meervoudig ernstig letsel, blijvende invaliditeit en ook 1 fataal ongeluk illustreren de potentiële gevaren van de sport. Op te merken valt wel dat er sinds 2007 veel verbeteringen hebben plaats gevonden aan het ontwerp de betrouwbaarheid en het gebruiksgemak van de veiligheidssystemen van de kites en bars.
De oorzaak van de blessures
De meeste blessures werden opgelopen in 4-6 Beaufort met vlak of choppy water, wat typisch Nederlandse omstandigheden zijn. In de helft van alle gevallen werd de blessure opgelopen bij een landing van een sprong of trick. Opvallend is dat de 49% van de letsels werd opgelopen in ondiep water, en 9% op de kant. Alle botbreuken werden in ondiep water of op de kant opgelopen. Dit benadrukt nog maar eens de gevaren van sprongen dicht bij de kant of in ondiep water.
Materiaal-falen werd in 3.4% van de gevallen aangegeven als de oorzaak van het opgelopen letsel. Slechts in 2.8% van de gerapporteerde blessures was er sprake van een aanvaring of contact met een mede-watersporter. Verlies van controle over de kite speelde in 11% van de gevallen en rol, en een gebrek aan ervaring werd in 15.8% van de blessures aangegeven als oorzaak. Beginners lijken iets vaker blessures op te lopen dan meer ervaren kitesurfers.
Conclusies
Uit dit onderzoek blijkt dat kitesurfen niet leidt tot méér blessures ten opzichte van andere sporten zoals voetbal of handbal. De meeste opgelopen blessures zijn mild en behoeven geen behandeling door een arts. Voet, enkel en knie zijn de meest aangedane gewrichten. De rotatie van het lichaam met een gefixeerde voet onder de strap, speelt waarschijnlijk een belangrijke rol. Toch bevestigt ook deze studie de potentiële gevaren van de sport, met ernstige letsels als een gebroken enkel en een gebroken nekwervel.
Opvallend is dat alle botbreuken en meer dan de helft van alle blessures opgelopen werd in ondiep water of op de kant. Hier lijkt ruimte te liggen voor verbetering. Wij moeten de discipline opbrengen om niet te dicht bij de kant of in ondiep water te springen. Zo maken we met elkaar de sport weer een stukje veiliger. Wij willen alle deelnemers ontzettend bedanken voor hun deelname aan de studie, zodat we beter inzicht hebben gekregen in de mogelijke gevaren.
Voor meer informatie over blessurepreventie, lees: Youri Zoon over blessurepreventie en omgaan met blessures bij Kitesurfen
Over de auteurs
Christiaan van Bergen is orthopedisch chirurg, werkzaam in het Amphia Ziekenhuis in Breda. Hij is opgeleid in Beverwijk en Amsterdam en heeft zich o.a. in Kaapstad verder gespecialiseerd in de behandeling van ongevalsletsels van kinderen en jongeren, waaronder kitesurfers. Daar is hij ook verslaafd geraakt aan deze mooie sport.
Rik Weber is in opleiding tot sportarts in het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Hij heeft ruime ervaring in de sport als zowel deelnemer als instructeur. Gedurende deze periode is hij in aanraking gekomen met de sport gerelateerde letsel wat zijn interesse voor sportgeneeskunde gevoed heeft.
Tim Kraal is orthopedisch chirurg en heeft zich gespecialiseerd in het behandelen van (sport)letsels van de knie, schouder en elleboog en werkt momenteel in het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp. Als kind ging hij elke zondag naar met zijn ouders mee naar het kerkje onder aan de dijk in Schellinkhout. Dit is ook waar zijn voorliefde voor de sport is ontstaan.
Gino Kerkhoffs is hoogleraar orthopedische chirurgie en afdelingshoofd in het Amsterdam UMC. Zijn speciale expertise richt zich al een tiental jaren op het behandelen van sportletsels van de onderste extremiteit – vanaf de billen omlaag. Hij is gewaardeerd lid van Team NL als preferred partner van het NOC-NSF en geeft leiding aan het IOC research centrum in Amsterdam samen met prof. dr. Evert Verhagen. Dit alles om te compenseren dat hij niet kan kitesurfen en er alleen maar van geniet om ernaar te kijken.
Daniël Haverkamp is orthopedisch chirurg gespecialiseerd in sportletsel van heup en enkel en werkzaam bij Xpert Orthopedie. Als niet-kitesurfer is hij wel nauw betrokken bij het behandelen van hun sportletsels en heeft hij een bijzondere interesse in deze fascinerende tak van sport.
Voor meer kitesurf nieuws, Tips & Tricks, leesvoer/reviews en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Access en volg ons op Facebook en Instagram!
