In gesprek met Bas Rotgans over tubeless banden op de racefiets

Tubeless banden zijn een hot topic. Voorstanders roemen de rijeigenschappen en de lekbestendigheid, tegenstanders reppen over ellendige installatie en allerlei problemen als je toch met een lekke band komt te staan. Want hoe los je dat eigenlijk op, een lekke tubeless band onderweg? Met die en andere tubeless-vragen togen we naar Bas Rotgans, eigenaar van bikeshop Wheelrunner in Amsterdam en zelfverklaard tubeless-evangelist.

Waarom zou ik eigenlijk tubeless willen rijden? 

Goed geïnstalleerd rijdt het beter. Een binnenband voegt gewicht en rolweerstand toe, en kan bovendien lek gaan als je over een steen rijdt: een snakebite oftewel stootlek. Een tubeless band is daar veel minder gevoelig voor. Dus je kunt met lagere bandendruk rijden, wat het comfort en de grip ten goede komt. Als je band maar soepel genoeg is, lees hoogwaardig, zal de rolweerstand zelfs afnemen ten opzichte van een band met binnenband en hogere bandenspanning. Met name offroad en bij slecht wegdek is het verschil enorm. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het zelfdichtende vermogen: de sealant in de band stolt in de opening van een eventueel gaatje – tot een bepaalde grootte -, waardoor je soms niet eens merkt dat je lek hebt gereden. Eigenlijk zijn er dus heel veel voordelen. Mountainbikes en auto’s rijden niet voor niets al veel langer met tubeless banden. Doordat racefietsen met veel hogere bandenspanningen werkten, heeft het een tijd geduurd voor het daar ook doorbrak.  

Dus het heeft ook zin op een racefiets? 

Ik kan me niet meer voorstellen waarom je dat graag zou doen, maar als je nog tot de wielrenners behoort die graag met 8 bar in de bandjes over de weg stuitert, dan zou ik niet overstappen op tubeless. Als je op een moderne fiets rijdt, met ruimte voor 28 millimeter banden of groter, dan is er weinig reden om het niet te proberen. Je kan met een lagere, en dus comfortabelere bandenspanning rijden zonder dat de rolweerstand noemenswaardig toeneemt. Je contact met de weg is ook beter door die lagere bandenspanning. Lekken zijn, tot op een bepaalde hoogte, zelfdichtend. Ik zou misschien wat terughoudend zijn als je vaak banden wisselt op eenzelfde wielset, of als je ab-so-luut nooit geklooi wil met een tubeless set-up omdat je zelf niet zo handig bent. 

Waar komen die verhalen over ellendige installatie vandaan? 

De belangrijkste oorzaak is, vermoed ik, dat mensen nog een beetje moeten wennen aan hoe het werkt, en wat de handige trucs zijn. Ik moet toegeven dat het, zeker de eerste keer, wat onwennig kan zijn om de band goed te krijgen. Aan gewone clinchers en een binnenbandje is iedereen natuurlijk heel erg gewend. Het is van belang dat je velg en band goed op elkaar afgestemd zijn, want in de velg zit een groef waar de hieldraad van de band in moet vallen om luchtdichtheid te garanderen. Die moeten dus goed in elkaar passen, en er zijn nou eenmaal heel erg veel combinaties van banden en velgen mogelijk. De kans bestaat dat je een ‘lastige’ combinatie hebt. En lastig betekent dan vaak dat de band te los op de velg zit, of juist te strak, waardoor het moeilijk is hem goed te ‘zetten’. Voor dat zetten kan een gewone voetpomp genoeg zijn, maar soms is er flink wat luchtdruk nodig om de band op de velg te laten ploppen. Hier in de shop hebben we een compressor, dat gaat natuurlijk makkelijk. Maar we zijn er bij een van onze tubeless workshops achtergekomen hoe goed bijvoorbeeld een Tire Booster van Schwalbe werkt in een thuissituatie, of zelfs als je op reis bent. Het is eigenlijk een soort handmatige compressor, die je op druk zet met je gewone fietspomp. 

Oké, dus als ik tubeless rijd en ik rij lek, hoe moet ik dat langs de kant van de weg zonder goede pomp of compressor oplossen? Geen wonder dat er veel tegenstanders zijn! 

Nee, die goede pomp of compressor heb je alleen nodig om de band de eerste keer te zetten. De horrorverhalen komen vaker voort uit een matige installatie, onderhoud of onwennigheid met een tubeless systeem. Zoals gezegd, als eerste is het belangrijk dat velg en band goed matchen. Een goede bikeshop ziet veel meer combinaties van velgen en banden voorbij komen dan jij in je schuurtje, dus vraag ze naar hun ervaringen met de velgen die op jouw fiets zitten. Bij een goede installatie is de band voorzien van een juiste hoeveelheid sealant en door er simpelweg mee te rijden wordt het goed verspreid door de band, en maakt dat ‘m luchtdicht. In het algemeen zal een tubeless systeem iets sneller zijn druk verliezen dan ‘gewoon’ systeem met een binnenbandje. Maar we hebben systemen gezien die letterlijk wekenlang niet hoefden te worden bijgepompt.

En nu komt het: sealant veroudert. Daarom is het van belang dat je de sealant op tijd aanvult of vervangt, officieel staat er 3 tot 6 maanden voor, maar het is natuurlijk moeilijk bij te houden wat er binnenin je band gebeurt. Houd maar aan dat de termijn van 3 maanden realistischer is als het warm is. Bij lagere temperaturen gaat sealant langer mee. Je kan de sealant gewoon bijvullen door de kern van het ventiel te verwijderen en ongeveer de helft van de voorgeschreven sealant voor jouw bandenmaat bij te vullen. Als de band versleten is dan vervang je gewoon de hele band en voorzie je hem van nieuwe sealant. Wij zien best veel dat mensen die na een half jaar toch lek rijden, opgedroogde sealant in hun banden hebben. Die biedt te weinig bescherming bij lekrijden.  

En wat als ik alles goed doe en toch lek rijd? 

In de praktijk is dat alleen een probleem als het gaatje te groot is om door de sealant gedicht te worden. Soms is een gaatje een beetje een twijfelgeval, trouwens. Het gat in de band naar beneden draaien, zodat het plasje met sealant ‘m goed kan opvullen, helpt vaak enorm. Voor gevallen die te groot zijn voor sealant heb je een plug bij je, die je in het gat stopt. Bij auto’s gaat het net zo, trouwens. Dit kun je makkelijk zelf onderweg doen en is zelfs een stuk makkelijker en sneller dan een binnenband verwisselen, want de buitenband hoeft niet van de velg. Dan vul je de lucht aan die ontsnapt is en is je band weer net zo bruikbaar als daarvoor, de plug kun je gewoon laten zitten. 

Maar wat als het gat zelfs te groot is om met een plug te dichten? 

Dat komt echt heel weinig voor, maar als je zeker wil weten dat je niet stil komt te staan, is het goed om voor die situatie een reserve binnenbandje bij je te hebben. Dat geeft inderdaad wat geklieder en geklier als je pech hebt, maar je kunt honderd procent zeker je weg vervolgen. Althans, net zo zeker als met een normale band het geval zou zijn. Als je met een binnenband zo’n groot lek zou oplopen dan stond je ook met een serieus probleem langs de kant van de weg. Check wel even goed de binnenkant van je buitenband voordat je het binnenbandje oppompt. Door de afdichting van de sealant kunnen er best wat objecten door je buitenband heen steken die dat nieuwe binnenbandje meteen lekprikken. 

Tegenwoordig zijn hookless tubeless velgen in opkomst, maakt dat nog een verschil? 

Het voornaamste voordeel tijdens het rijden met hookless velgen is dat de band de volle velgbreedte kan benutten. Daardoor valt de band ronder op de velg, wat een fijner bochtgedrag geeft, zonder dat de velg breder en zwaarder hoeft te zijn. De juiste match tussen velg en band is bij hookless des te belangrijker, want er is geen groef om de band op zijn plek te houden. Het zorgt ook dat de montage een stuk makkelijker is, want je hebt geen luchtdruk nodig om de hieldraad in de groef te laten ploppen.  

Wat zou je willen zeggen tegen de tubeless-twijfelaars? 

Tubeless rijden is echt een geweldige ervaring. We hebben een paar klanten op aero-fietsen die van klassieke, hoge bandenspanningen af komen en nu aan het experimenteren zijn met hun bandendruk. Sommigen zitten al zo laag als 4,5 bar, en ervaren een nieuw niveau van comfort en grip in de bochten. Zonder dat dit afbreuk doet aan de snelheid van hun fiets, of hun vermogen om strakke segmentjes te rijden. Sterker nog, je ziet dat ze sneller zijn, omdat ze comfortabeler op hun fiets zitten. Het vergt even een omschakeling van jou als berijder, maar als je zorgt voor de juiste band-velg combinatie en goede installatie en onderhoud, rijd je als nooit tevoren. Trust me. 

Meer over de tubeless banden van Schwalbe kan worden gevonden op hun website.

Tekst: Jan Koelmans
Beeld: Irmo Keizer, Lian van Leeuwen en Michiel Rotgans

De nieuwste uitgave van Wielrenblad kun je bestellen in de Soul Webshop. Losse exemplaren zijn ook weer verkrijgbaar in de betere boekhandels. Ook is Wielrenblad #2 2020 beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan snel abonnee van Wielrenblad. Dan ontvang alle nummers als eerste in je brievenbus en profiteer je van alle voordelen voor onze trouwe abonnees. Bovendien houd je ook meer tijd over voor je volgende tocht!