In gesprek over tubeless banden

‘Je rijdt als nooit tevoren. Trust me.’ In gesprek met Bas Rotgans over tubeless banden. Ze vormen al een tijdje een hot topic. Voorstanders roemen de rijeigenschappen en de lekbestendigheid, tegenstanders reppen over een ellendig installatieproces en allerlei problemen als je toch met een lekke band komt te staan. Want hoe los je dat eigenlijk op, een lekke tubeless band onderweg? Met die en andere tubeless-vragen togen we naar Bas Rotgans, eigenaar van bikeshop Wheelrunner in Amsterdam en zelfverklaard tubeless-evangelist.

Bas Rotgans is een a-typische wielrenner. Hij begon op de MTB, stapte (deels) over naar de weg, maar heeft nog nooit met banden smaller dan 28 millimeter gereden. Hij rijdt niet hard, maar wel lang. En liefst onverhard. Hij nam deel aan beruchte bikepackingraces en rijdt in dergelijke tochten altijd tubeless. Bas deelt zijn kennis graag en is eigenaar van Wheelrunner, een ‘Atelier for Cycling’ in Amsterdam.

Waarom zou ik eigenlijk tubeless willen rijden?

Goed geïnstalleerd rijdt het beter. Een binnenband voegt gewicht en rolweerstand toe, en kan bovendien lek gaan als je over een steen rijdt: een snakebite, oftewel stootlek. Een tubeless band is daar veel minder gevoelig voor. Dus je kunt met lagere bandendruk rijden, wat het comfort en de grip ten goede komt. Als je band maar soepel genoeg is, lees hoogwaardig, zal de rolweerstand zelfs afnemen ten opzichte van een band met binnenband en hogere bandenspanning. Met name offroad en bij een slecht wegdek is het verschil enorm. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het zelfdichtende vermogen: de sealant in de band stolt in een eventueel gaatje, tot een bepaalde grootte, waardoor je soms niet eens merkt dat je lek hebt gereden. Eigenlijk zijn er dus heel veel voordelen. Mountainbikes en auto’s rijden niet voor niets al veel langer met tubeless banden. Doordat racefietsen met veel hogere bandenspanningen werkten, heeft het een tijd geduurd voor het daar ook doorbrak.

Dus het heeft ook zin op een racefiets?

Ik kan me niet meer voorstellen waarom je het graag zou doen, maar als je nog tot de groep wielrenners behoort die graag met acht bar in de bandjes over de weg stuitert, dan zou ik niet overstappen op tubeless. Als je op een moderne fiets rijdt, met ruimte voor 28 millimeter banden of groter, dan is er weinig reden om het niet te proberen. Je kan met een lagere, comfortabelere bandenspanning rijden, zonder dat de rolweerstand noemenswaardig toeneemt. Je contact met de weg is ook beter dankzij die lagere bandenspanning. Lekken zijn, tot op zekere hoogte, zelfdichtend. Ik zou misschien wat terughoudend zijn als je vaak banden wisselt op eenzelfde wielset, of als je ab-so-luut nooit geklooi wil met een tubeless set-up omdat je zelf niet zo handig bent.

Waar komen die verhalen over ellendige installatie vandaan?

De belangrijkste oorzaak is, vermoed ik, dat mensen nog een beetje moeten wennen aan hoe het werkt en wat de handige trucs zijn. Ik moet toegeven dat het, zeker de eerste keer, wat onwennig kan zijn om de band goed te krijgen. Aan gewone clinchers en een binnenbandje is iedereen natuurlijk gewend. Het is van belang dat je velg en band goed op elkaar zijn afgestemd, want in de velg zit een groef waar de hieldraad van de band in moet vallen om luchtdichtheid te garanderen. Ze moeten dus goed in elkaar passen en er zijn nu eenmaal heel veel combinaties van banden en velgen mogelijk. De kans bestaat dat je een ‘lastige’ combinatie hebt. En lastig betekent dan vaak dat de band te los op de velg zit, of juist te strak, waardoor het moeilijk is om hem goed te ‘zetten’. Voor dat zetten kan een gewone voetpomp voldoende zijn, maar soms is er flink wat luchtdruk nodig om de band op de velg te laten ploppen. Hier in de shop hebben we een compressor, dat gaat natuurlijk makkelijk. Maar we zijn er bij een van onze tubeless-workshops achtergekomen hoe goed bijvoorbeeld een Tire Booster van Schwalbe werkt in een thuissituatie, of zelfs als je op reis bent. Het is eigenlijk een soort handmatige compressor die je op druk zet met je gewone fietspomp.

Oké, dus als ik tubeless rijd en ik rij lek, hoe moet ik dat langs de kant van de weg zonder goede pomp of compressor oplossen? Geen wonder dat er veel tegenstanders zijn!

Nee, die goede pomp of compressor heb je alleen nodig om de band de eerste keer te zetten. De horrorverhalen komen vaker voort uit een matige installatie, onderhoud of onwennigheid met een tubeless systeem. Zoals gezegd, als eerste is het belangrijk dat velg en band goed matchen. Een goede bikeshop ziet veel meer combinaties van velgen en banden voorbijkomen dan jij in je schuurtje, dus vraag ze naar hun ervaringen met de velgen die op jouw fiets zitten. Bij een goede installatie is de band voorzien van een juiste hoeveelheid sealant en door er simpelweg mee te rijden wordt het goed verspreid in de band en dat maakt ‘m luchtdicht. In het algemeen zal een tubeless systeem iets sneller zijn druk verliezen dan een ‘gewoon’ systeem met een binnenbandje. Maar we hebben systemen gezien die letterlijk wekenlang niet hoefden te worden bijgepompt. En nu komt het: sealant veroudert. Daarom is het van belang dat je de sealant op tijd aanvult of vervangt, officieel staat er drie tot zes maanden voor, maar het is natuurlijk moeilijk bij te houden wat er binnenin je band gebeurt. Houd maar aan dat als het warm is, die termijn van drie maanden realistischer is. Bij lagere temperaturen gaat sealant langer mee. Je kan de sealant gewoon bijvullen door de kern van het ventiel te verwijderen en ongeveer de helft van de voorgeschreven sealant voor jouw bandenmaat toe te voegen. Als de band versleten is dan vervang je gewoon de hele band en voorzie je hem van nieuwe sealant. Wij zien best vaak dat mensen die na een half jaar toch lek rijden, opgedroogde sealant in hun banden hebben. Dat biedt te weinig bescherming bij lekrijden.

En wat als ik alles goed doe en toch lek rijd?

In de praktijk is dat alleen een probleem als het gaatje te groot is om door de sealant te worden gedicht. Soms is een gaatje een beetje een twijfelgeval, trouwens. Het gat in de band naar beneden draaien, zodat het plasje met sealant ‘m goed kan opvullen, helpt vaak enorm. Voor gevallen die te groot zijn voor sealant heb je een plug bij je, die je in het gat stopt. Bij auto’s gaat het net zo, trouwens. Dit kun je makkelijk zelf onderweg doen en is zelfs een stuk makkelijker en sneller dan een binnenband verwisselen, want de buitenband hoeft niet van de velg. Dan vul je de lucht aan die ontsnapt is en is je band weer net zo bruikbaar als daarvoor, de plug kun je gewoon laten zitten.

Maar wat als het gat zelfs te groot is om met een plug te dichten?

Dat komt echt heel weinig voor, maar als je zeker wil weten dat je niet stil komt te staan, is het goed om voor die situatie een reservebinnenbandje bij je te hebben. Dat geeft inderdaad wat geklieder als je pech hebt, maar je kunt honderd procent zeker je weg vervolgen. Althans, net zo zeker als met een normale band het geval zou zijn. Als je met een binnenband zo’n groot lek zou oplopen dan stond je ook met een serieus probleem langs de kant van de weg. Check wel even goed de binnenkant van je buitenband voordat je het binnenbandje oppompt. Door de afdichting van de sealant kunnen er best wat objecten door je buitenband heen steken die dat nieuwe binnenbandje meteen lekprikken.

Tegenwoordig zijn hookless tubeless velgen in opkomst, maakt dat nog een verschil?

Het voornaamste voordeel tijdens het rijden met hookless velgen is dat de band de volle velgbreedte kan benutten. Daardoor valt de band ronder op de velg, wat een fijner gedrag in bochten geeft, zonder dat de velg breder en zwaarder hoeft te zijn. De juiste match tussen velg en band is bij hookless des te belangrijker, want er is geen groef aanwezig om de band op zijn plek te houden. Het zorgt ook dat de montage een stuk makkelijker is, want je hebt geen luchtdruk nodig om de hieldraad in de groef te laten ploppen.

Wat zou je willen zeggen tegen de tubeless-twijfelaars?

Tubeless rijden is echt een geweldige ervaring. We hebben een paar klanten op aero-fietsen die van klassieke, hoge bandenspanningen af komen en nu aan het experimenteren zijn met hun bandendruk. Sommigen zitten al zo laag als 4,5 bar en ervaren een nieuw niveau van comfort en grip in de bochten. Zonder dat dit afbreuk doet aan de snelheid van hun fiets, of hun vermogen om strakke segmentjes te rijden. Sterker nog, je ziet dat ze sneller zijn, omdat ze comfortabeler op hun fiets zitten. Het vergt even een omschakeling van jou als berijder, maar als je zorgt voor de juiste band-velgcombinatie, een goede installatie en regelmatig onderhoud, dan rijd je als nooit tevoren. Trust me.

Tekst door Jan Koelmans
Foto’s door Irmo Keizer, Lian van Leeuwen en Michiel Rotgans

De nieuwste uitgave van Wielrenblad kun je bestellen in de Soul Webshop. Losse exemplaren zijn ook weer verkrijgbaar in de betere boekhandels. Ook is Wielrenblad #2 2020 beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan snel abonnee van Wielrenblad. Dan ontvang alle nummers als eerste in je brievenbus en profiteer je van alle voordelen voor onze trouwe abonnees. Bovendien houd je ook meer tijd over voor je volgende tocht!