Je Eigen Fiets, Deel 2

Michiel werkt al bijna negen jaar als tweede man bij een architectenbureau als de hoge werkdruk en stressvolle omgeving hem uiteindelijk te veel tegen gaan staan, waardoor hij thuis komt te zitten. Dit geeft hem noodgedwongen een moment van bezinning en de vraag rijst: wat ga je nu met je leven doen?

Naast zijn werk als architect werkt hij af en toe aan een CAD-ontwerp van een Long Travel Hard Tail (LTHT) mountainbike, waar hij om de zoveel tijd weer wat kleine wijzigingen in aanbrengt. De realisatie laat echter nog even op zich wachten. Een aantal jaar terug had hij al wel een frame laten bouwen door Cyclo Bicycles. Dat frame bleek in de buurt te komen van wat hij zocht, maar was het toch niet helemaal. De punten waarop hij dit frame liever anders zou zien verwerkte hij in het ontwerp van zijn ultieme LTHT.

Eerste frame

Doordat hij ineens tijd beschikbaar heeft, besluit hij de stap te nemen: hij wil het frame zelf gaan maken. Op het Retrobikeforum (www.retrobike.co.uk/forum) inspireert een bericht van iemand die schijfremnokjes op zijn frame had gesoldeerd hem zodanig dat het proces hem toegankelijk genoeg leek om het te wagen. “Als die persoon het er niet zo makkelijk uit had laten zien, was ik er misschien nooit aan begonnen.” Want heel makkelijk blijkt het niet te zijn. Vol goede moed schaft Michiel een minuscuul hardsoldeersetje aan en een set eenvoudige zware buizen van Ceeway om hiermee zijn eerste frame te maken.

Gezien het feit dat hij nauwelijks ervaring heeft met metaalbewerking begint hij met een racefietsframe, omdat dit minder complex is. Geen schijfremmen, een ouderwets 1 1/8e balhoofd en een rechte chainstay. Het frame wordt uitgetekend en met behulp van een plaat mdf en houten blokjes worden alle onderdelen op hun plek vastgezet. Vanuit de naïeve gedachte dat hardsolderen een soort lijmen met metaal is, en dus makkelijker lijkt dan lassen, wordt er gekozen voor fillet brazing (vorm van solderen). De buizen worden nauwkeurig passend bijgevijld, waarna ze worden verhit en de gesmolten soldeer de buizen aan elkaar verbindt. Simpel, maar niet eenvoudig. Een ambacht waarbij vooral veel oefenen zorgt voor een goed en betrouwbaar resultaat.

Het eerste frame verdient dan ook geen schoonheidsprijs. Sterker nog, na wat steppen op straat blijkt dit frame een bijzonder kort leven beschoren. Wel dient het als een mooie training, een leerschool om te zien hoe het niet moet. Ook realiseert Michiel dat hij niet alles van internet kan leren en hij besluit contact te zoeken met Bart van WIND Cycleworks in Goes. Deze framebouwer biedt Michiel de kans een ochtend mee te lopen en zo wat extra tips en trucs te verzamelen. Aangezien WIND eveneens werkt vanuit een werkplaats aan huis besluit Michiel: als hij het kan in z’n schuurtje dan kan ik het ook.

Frame twee

De volgende dag rent Michiel naar de winkel om een serieuze oxy-propaanset aan te schaffen. Deze set geeft veel meer hitte, de tanks gaan langer mee en de vlam is controleerbaar. Daarnaast bestelt hij direct drie sets buizen, soldeer en flux (een goedje wat zorgt voor betere aanhechting van soldeer en buizen), klaar om aan de slag te gaan. Vervolgens, met vele dagen oefenen achter de rug en de kennis van het vorige frame nog vers in het achterhoofd, start hij met frame nummer twee. Het wordt wederom een racefietsframe. Ook dezelfde mdf-plaat dient als basis voor de lay-out van de constructie. Ondanks dat deze plaat regelmatig vlam vat en de gesoldeerde fillets (verbindingen) wat aan de grove kant zijn, is het frame goed en recht genoeg om mee te fietsen. Als ultieme test mag de fiets meteen mee op vakantie, waar het frame de rit over twee serieuze Pyreneeëncols beter weerstaat dan Michiel zelf, die bergaf vooral zijn 2.35-banden en 780 millimeter stuur mist.

Gevoed door dit succes besluit Michiel dat het tijd wordt voor het echte werk: de 29’er LTHT die al jaren op tekening staat. Wel heeft hij eerst een fatsoenlijke fixture (mal waarin je buizen in de juiste hoek kunt klemmen alvorens deze aan elkaar gezet worden) ontworpen en gebouwd, zodat alles mooi recht blijft tijdens het solderen. O ja, deze mal vliegt ook nog eens niet in de fik, een bijkomend voordeel.

Resultaat

De anderhalve maand erop zit Michiel meer in zijn schuur dan ergens anders om zijn project te voltooien. Het resultaat is een prachtige hardtail met bijzondere details. Van mening dat custom ook echt custom moet zijn ontwikkelt hij zelf veel elementen. Tussen de bottom bracket en de chainstays komt een watergesneden yoke waarbij de achterkant kort blijft (420 millimeter) maar er wel een serieuze band past. Daarnaast is de brug tussen de seatstays zelf ontworpen. Ook merkplaatje, de bestickering en het spuitwerk doet Michiel allemaal zelf. Het ontwerp is echt een moderne hardtail, lange reach, korte achterbrug, verstelbare patten om verschillende geometrieën te kunnen testen en een slacke balhoofdhoek van net iets meer dan 65 graden. Oké, het gewicht is met ruim 2,8 kilogram wat aan de hoge kant, maar niet overdreven voor het beoogde gebruik op de betere trails in de Vogezen en de Alpen.

Dat Michiel oog voor detail heeft merk je ook aan de afwerking, enkel fraaie onderdelen sieren het frame. Een klein rondje op de bike licht slechts een tipje van de sluier. Het voelt als een waar monster, waarmee je misschien niet als eerste boven staat, maar zeker kans maakt om met de breedste grijns beneden te eindigen.

Toekomst

Op de vraag wat de toekomstplannen zijn geeft Michiel aan momenteel nog een aantal frames te willen maken voor vrienden, aan drie van deze projecten wordt al gewerkt. Op deze manier wil hij voldoende ervaring opdoen om in de nabije toekomst van zijn hobby zijn werk te maken door als professioneel framebouwer aan de slag te gaan. Voordat je denkt: dit kan ik ook, is het goed om voor wat informatie rond te kijken op de websites van Velocipedesalon of Mtbr. Bereid je voor op flink wat dagen oefenen, vloeken, zweet, kapotte handen en verbrande wenkbrauwen, maar wellicht rijd jij dan straks ook wel rond op je eigen creatie.

Voor updates van Michiels werk kijk je op www.projectXII.nl

Ook zelf aan de slag? Hierbij een paar tips van Michiel:

• Keep it simple. Al lezend op het internet denk je dat je per se heel veel fancy apparatuur moet hebben. Dat is niet zo. Houten blokken, ijzervijlen en een eenvoudige doch grote branderset brengen je al een heel eind op weg.
• Denk niet dat het goedkoop is. Voor het geld besteed aan twee frames had Michiel ook een dikke carbon fully én een racefiets kunnen kopen.
• Denk niet dat het project makkelijk of snel verloopt. Een frame ontwerpen en bouwen omvat heel veel verschillende technieken en aspecten die ook allemaal moeten werken om een goed rijdend eindresultaat op te leveren. Oefenen én falen zijn ‘part of the deal’.
• Let op je veiligheid. Staal is scherp, soldeerflux giftig en roodgloeiend metaal heet. Blijf dus opletten en bij twijfel: niet doen.

Meer info over het zelf bouwen van frames vind je op: forums.mtbr.com/frame-building www.velocipedesalon.com/forum