Kitesurfen op zee leren
Kitesurfen op zee. Veel kitesurfers hebben moeite om de overstap te maken van vlak water naar zee. Golven en stroming maken het lastig keren, vooral vrouwen durven niet zo snel de Noordzee op. We vroegen de experts om advies. Twee ervaren kitesurfleraren, Guido Nijzink en Mike Kranenburg, leggen uit wat je moet doen om veilig en met plezier je eerste meter op zee te maken.
Wanneer ben je goed genoeg om te kunnen kitesurfen op zee? Dat hangt er volgens kitesurfinstructeur Guido Nijzink erg vanaf waar je op zee gaat kitesurfen. En op welk moment. ‘Mijn school (APEX Adventures) zit in IJmuiderslag en wij geven les op zee. Dit heeft zo zijn voordelen en nadelen. De kans op goede en stabiele wind is op zee natuurlijk vele malen groter dan op binnenwater. Op binnenwateren kan de wind af en toe redelijk vlagerig zijn en zijn de spots vaak erg druk. Op zee heb je meer de ruimte en dat is fijn voor beginners. Het ligt er ook een beetje aan waar je het op zee leert. Zo hebben wij in IJmuiderslag bij vloed een mooi vlak en ondiep stuk. Daar is het gemakkelijker om te leren surfen, dan op andere plekken aan zee waar veel golven staan.’
Maar leren kitesurfen op zee heeft ook nadelen. Nijzink: ‘Uiteraard is de zee lastiger. Er zijn golven, het water is diep, je hebt te maken met stroming. Je leercurve is op zee is dus langzamer, maar als je doorzettingsvermogen hebt, kom je daar wel uit. En als je leert kiten in lastigere omstandigheden, wordt het varen op binnenwater daarna ineens veel gemakkelijker. Na het volgen van onze cursus adviseren wij onze cursisten om nog een paar keer te oefenen op vlak water. Oefen daar een paar keer en zodra je redelijk hoogte kunt lopen, kom daarna weer terug naar zee.’
De omstandigheden
Welke omstandigheden zijn goed om te beginnen? Nijzink: ‘Over het algemeen heb je met kitesurfen op zee net iets meer wind nodig om te kunnen varen dan op binnenwater. Ik weeg zelf zo’n 95 kilo en mijn 12m2-kite heb ik op zee meestal minimaal 15 à 16 knopen nodig om goed te kunnen varen. Met goed varen bedoel ik dat je ook hoogte kunt lopen. Met dezelfde set op binnenwater kan ik vanaf circa 13 à 14 knopen varen. Het lijkt maar weinig verschil qua wind, maar 3 knopen verschil is echt veel. Het ligt er natuurlijk ook aan hoe gevorderd je bent. Ben je een meer ervaren kiter dan kun je al wat sneller varen omdat je de benodigde techniek hebt. Kan je op binnenwater al goed hoogte lopen en wil je een keer naar zee? Dan zou ik willen adviseren om zo met wind tussen de 18 en 25 knopen de zee op te gaan. Je hebt dan lekker wat power in je kite. Ben je minder ervaren dan is het zo tussen de 16 en 22 knopen heerlijk oefenen op zee.’
De windrichting
Ook de juiste windrichting is belangrijk. Met aflandige wind is het sowieso een no go. Door de aflandige wind word je steeds verder de zee opgeblazen en dan kun je, als bijvoorbeeld je lijnen breken of je kite lek gaat, niet terugkomen naar het strand. Maar ook pal aanlandige wind kan lastig zijn. Om andere redenen. Omdat de wind je dan weer naar het strand duwt heb je al snel ruimtegebrek. ‘Als je de eerste keer gaat kitesurfen op zee, dan kun je beter niet met pal aanlandige wind gaan’, legt Mike Kranenburg, de eigenaar van Kitelessen.nl uit. ‘Met aanlandige wind moet je binnen een paar tellen je kite kunnen controleren, je board aan trekken én hoog aan de wind kunnen wegvaren. Dat is iets voor de meer gevorderde kitesurfer. Je hebt als beginner niet de ruimte om rustig aan te klooien.’
Pal sideshore wind is ook niet de meest ideale richting, maar dat is prima te doen mits je met een paar dingen rekening houdt. Kranenburg: ‘Ga nooit verder naar buiten dan dat je terug kunt zwemmen. Het grote voordeel van side shore is wel dat je gauw voorbij de branding bent en in rustiger water komt.’ Voor een kiter die nieuw is op zee is eigenlijk schuin aanlandige wind het makkelijkst en het veiligst. Je kunt vrij snel door de branding heen varen en als er wat gebeurt, dan duwt de wind je wel weer naar de kust.’
De juiste spot
Kijk goed om je heen. Je moet bij het kitesurfen wel de ruimte te hebben om vrij te kunnen kiten. Kijk dus uit voor harde obstakels als strekdammen, een havenhoofd, bomen, flatgebouwen en rotsen. Ben je nieuw op een spot dan kan je natuurlijk altijd een local vragen hoe en wat. Maar er zijn ook genoeg websites waar de benodigde info staat. Zoek de spot waar je naartoe gaat via deze link.
Voorbereidende oefening
‘Het begint met controle over je kite’, stelt Kraneburg. ‘Die kun je al oefenen door op het strand te gaan zitten en daar de kite voortdurend op twaalf uur proberen te houden. Ik houd de bar op driekwart vast zodat ik genoeg ‘power’ heb en de kite goed kan controleren. Die controle heb je nodig als je de zee op gaat.’
‘De volgende stap die ik met mijn leerlingen maak is dat ze met de kite in het water liggen en daar met één hand de kite mogen besturen. Hoe kleiner je jezelf maakt, hoe gemakkelijker dat gaat. Zonder dat je teveel weg wordt getrokken door de kracht van je kite, de stroming of de golven. Als dat lukt, ga ik mijn leerlingen een beetje pesten. Ze expres uit balans brengen of kijken of ze dat ook met een gestrekt lijf lukt. In het begin loop je met het kitesurfen op zee best wel wat te klooien. Zeker als er een flinke branding staat. Daar moet je doorheen.’
Opstappen en wegvaren
Kranenburg: ‘Als je voldoende controle over je kite hebt, kun je beginnen met het aan- en uittrekken van je board. En dat moet je honderd keer doen. Dat lijkt een flauwe oefening maar het aantrekken van je board is op zee echt anders dan op zoet water. Je kunt niet rustig je board aantrekken en starten. Daar heb je geen tijd voor. Die golven komen in setjes en daar zit een patroon in. Probeer een periode te vinden waarin er even wat minder golven komen. Op dat moment moet je zo snel mogelijk je boardje aantrekken. Binnen een paar tellen moet je je board aantrekken, de kite insturen en wegvaren. Anders krijg je alweer de volgende set golven over je heen.’
Nijzink vult aan: ‘Lig je klaar dan wacht je tot een golf voorbij is en dan start je daarna. Als je net voor een golf je kite instuurt, loop je de kans dat je door de golf gelijk in onbalans komt. Het is even timen, maar dat leer je snel genoeg.’
De branding door
Hoe kom je de branding door? Vaak kun je gewoon door de golven heen varen. Vooruitzien is regeren. Op een gegeven zie je vanzelf welke koers je moet varen om geen brekende golven voor je kiezen te krijgen, maar soms is er geen ontkomen aan. Wat doe je dan? Gebruik de lift van de kite om je over de golf te trekken. Stuur je kite naar boven en spring of glij soepel over de golf heen heen. Je krijgt al snel door over welke golven je kunt varen en welke golven vragen om een sprongetje.
Dat is het mooie van kiten: met een beetje ervaring spring je over een breker heen. The sky is the limit. Als jij te weinig snelheid hebt en er komt een hoge breker op je af rollen dan kun je altijd nog keren. Naarmate je de golven beter leert lezen, kun je ook beter inschatten wat je mogelijkheden zijn. Als beginner moet je in ieder geval niet op een hoge dag het water in. Bouw het langzaam op en vraag locals die van het water komen hoe de omstandigheden zijn. Begin op dagen met kleinere golven die jou geen angst in boezemen. Raak niet in paniek door een spoelpartij en probeer je kite altijd in de lucht te houden. Lukt dat niet?
Als de kite in de golven ligt kun je af en toe een stukje meegetrokken worden door de kracht van een brekende golf. Op het moment dat je kite uit de impact zone komt, kun je proberen de kite weer te herstarten. Ben je ook je board kwijt? Herstart eerst de kite: je board komt later wel. Daarna bodydrag je even heen en weer totdat je de board ziet. Zie je je board echt niet meer? Bodydrag gewoon naar de kust en loop iets downwind. Zo’n 9 van de 10 keer spoelt jouw board iets downwind weer aan. Als er harde stroming is kan je board een langere reis maken dan je misschien verwacht. Ook kun je vragen of andere kiters even om zich heen kunnen kijken voor je.
Het is trouwens wel handig om een sticker met je naam en telefoonnummer op je board te plakken. De reddingsbrigade vindt dat ook fijn. Zo weten ze dat de eigenaar nog leeft en krijg je je sowieso je board wel terug.
Tips van Jalou Langeree, de wereldkampioen waveriding
Jalou Langeree reist als professioneel kitesurfster de hele wereld af en is regerend wereldkampioen waveriden met een kite. Vanuit de GKA World Tour in Brazilië was ze bereid om een paar tips te geven voor het kitesurfen op zee.
Snel de zee op
‘Het is belangrijk dat je snel op zee leert varen. Natuurlijk is het goed om op vlak water je kite te leren controleren en hem weer uit het water te kunnen vissen. Maar als je je zeker genoeg voelt, kun je gelijk de zee op. Je kunt dat langzaam opbouwen en de rustige dagen uitzoeken. In het begin durfde ik de hoge golven ook niet in en zat ik maar te treuzelen en vanaf kant naar de golven te kijken. Uiteindelijk heb ik het toch gedaan en bleek het gemakkelijker te zijn dan ik dacht.’
Door je angst heen
‘Ik begrijp dat mensen angst hebben voor hoge golven of ruige omstandigheden. Maar dat is iets waar je doorheen moet. Bij een spectaculaire sport als kitesurfen ga je soms op je bek. Dat hoort erbij. Na afloop kun je daar alleen maar om lachen en pak je de draad gewoon weer op.’
Golven rijden
‘Je moet eerst zorgen dat je goed overweg kunt met je waveboardje. Desnoods leer je dat op vlak water, zodat je snel op leert starten. Als er een golf aankomt, wil je meteen weg kunnen. Je wilt goed de branding in en uit kunnen varen. Als je dat door hebt, ga je proberen zo’n golf te pakken.’
‘Als je golven wilt rijden, dan moet je de golven goed kunnen lezen en tegelijk controle hebben over je kite. Veel beginnende kiters gebruiken met kitesurfen op zee teveel de kracht van de kite, waardoor ze uit de beste sectie van de golven worden getrokken. Dan rijd je de golf niet, maar je racet hem meer. Het goed rijden van golven kost oefening en tijd. In Nederland is het lastig om fatsoenlijk golven te leren rijden, omdat de golven vaak kort en onvoorspelbaar zijn. Dat kun je beter op een lange golf zoals in Marokko oefenen, waar je eindeloos je bochten kunt oefenen. Maar ook tijdens een downwinder leer je veel. Dan rijd je golf na golf.’
‘Voor mij was het een logische stap om na het freeriden te gaan waveriden. Ik was altijd al fan van golfsurfen en met mijn kite erbij kan ik dat eindeloos doen. Ik pak golf na golf en ik haal ook secties van de golf, die ik met mijn golfsurfboard niet haal. Het geeft zo’n waanzinnig gevoel als er zo’n bak met water achter je aan raast.’
Weet hoe je release systeem werkt
‘Bij de spot One Eye op Mauritius heb ik echt grote golven gesurft. Door de kite kom je gemakkelijker de branding door dan met golfsurfen. En zolang je je kite in de lucht houdt, is er niets aan de hand. Door even aan je bar te trekken kun je jezelf ook over een golf heen tillen en crash je dus niet. Maar als je kite in het water terecht komt, heb je wel een probleem en moet je weten wat je moet doen.
Zo’n grote golf neemt je kite mee en dan moet je jezelf wel kunnen losgooien. Je moet weten hoe je release-systeem werkt en je moet, ook als je onder water zit, gewoon rustig blijven. Het is goed om af en toe je release systeem te checken en te kijken of het nog werkt. Oefen dat gewoon een paar keer. Het lijkt basic, maar als je in paniek bent, denk je niet altijd helder na. Dan is het belangrijk ook met kitesurfen op zee, dat je in die mum van een seconde weet wat je moet doen.’
Tekst: Natasha Smit
Beeld: Stephan Tellier
Dit artikel over kitesurfen op zee komt uit Access #3 van 2019. Voor meer kitesurf nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Access en volg ons op Facebook en Instagram!