Mountainbike voorbereiding: met vertrouwen de bergen in
Hoewel Nederland een prachtig netwerk aan trailsheeft, blijven de bergen lonken. De roep om avontuur, de technische en conditionele uitdagingen en natuurlijk de schitterende vergezichten. Reden dat Laaglanders hun bikes op de auto zetten en de bergen tegemoet rijden. Fietsen op grote hoogte in ander terrein vraagt echter wel om specifieke mountainbike vaardigheden. Daarnaast stelt het ook (andere) eisen aan je materiaal, uitrusting én aan je mountainbike voorbereiding. Mountainbikegids Gideon Lamot legt uit hoe jij je perfect kunt voorbereiden op deze zomerse mountainbike voorbereiding.
De bekende Alpenlanden Oostenrijk, Frankrijk, Zwitserland en Italië maken het mountainbiken steeds aantrekkelijker. Liften zijn uitgerust om mountainbikes mee omhoog te nemen en bikeparken worden aangelegd of uitgebreid. Trails worden ‘gelegaliseerd’, zodat je ook met de mountainbike kan én mag rijden over de bergpaden die eerder alleen voor wandelaars toegankelijk waren. Hotels en pensions faciliteren mountainbikers met fietsenopslag, goede huurmountainbikes, gidsen op afroep en schoonmaak-en reparatiemogelijkheden. Door de komst van de e-mountainbikes worden de bergen voor meer mensen toegankelijk, waardoor steeds meer landen, regio’s en ondernemers hun aanbod afstemmen op bikers. Want terwijl de sneeuwzekerheid de laatste jaren soms twijfelachtig is, fietsen kun je altijd — mits je een goede mountainbike voorbereiding treft.
We hebben het in dit artikel vaak over de Alpen, maar voorgaande is uiteraard net zo goed van toepassing op andere lagere gebergtes. Ieder bergavontuur kent bijbehorende aandachtspunten voor skills, materiaal en uitrusting. Sommigen vinden het heerlijk om in de Alpen eindeloos te klimmen over asfalt en schutterpaden en hebben bijvoorbeeld meer baat bij een lichte fiets en banden. De beschreven vaardigheden en aandachtspunten in dit artikel zijn meer gericht op als je de gebaande paden verlaat en de enduro-trails opzoekt. Dat vraagt om een doordachte mountainbike voorbereiding die verder gaat dan het standaard onderhoud van je fiets.
Alpine terrein
Mountainbiken in alpine terrein vraagt om specifieke vaardigheden. Zeker als je de grindwegen achter je laat en de bikeparken of natuurlijke trails opzoekt. Met name degrote hoogteverschillen en de steile afdalingen zijn serieuze uitdagingen voor mensen uit de Lage Landen. Het effect van de zwaartekracht op je snelheid wanneer je bergaf gaat, wordt vaak onderschat. Het is niet alleen ander terrein, je rijdt er met hogere snelheden dan je in Nederland gewend bent. Op de Alpentrails kom je veel uitdagingen tegen die we in Nederland niet of nauwelijks kennen, denk aan:
- steile(re) en lange(re) afdalingen klimmen
- smalle en diepliggende paden
- (natte) dikke wortelpassages
- steile afgronden direct naast het pad (exposed trails)
- natuurlijke drop-offs
- scherpe S-bochten in afdalingen (switchbacks)
- bochten die aan de buitenkant aflopen (off-camber)
- (natte) rotsachtige ondergrond
- bergkammen met smalle paden (ridgelines)
Veel aangelegde trails hebben net als skipistes een kleur (groen/blauw/rood/zwart) of worden gecategoriseerd met de ‘singeltrail scale’ (S0 tot en met S5), wat per regio behoorlijk kan verschillen. Houd er rekening mee dat ook de blauwe trails (soms met de aanduiding ‘family line’) best pittig kunnen zijn. Met ‘family’ bedoelen ze een familie die is opgeroeid met mountainbiken in de bergen.
Verder zijn veel natuurlijke trails niet voorzien van een classificatie. Wanneer je een trailsectie niet goed kan overzien, verken het dan eerst te voet, zeker wanneer je afdaalt.
Specifieke vaardigheden
Ander terrein vraagt om andere vaardigheden. Of beter gezegd: het zijn veel vaardigheden die je in Nederland ook gebruikt, alleen op een ander niveau. Denk aan de houding op de fiets, kijk-, rem-en bochtentechnieken. Natuurlijk worden daarnaast aanvullende skills verlangd, zoals droptechniek, endo turns (achterwiel omzetten) en bunny hops (springen).
De belangrijkste skills waarop het hooggebergte zeker een beroep zal doen:
Houding
Natuurlijk sta je veel op de pedalen; een centrale positie op de fiets,waarbij je zwaartepunt altijd tussen de wielen valt, is belangrijk. Je verdeelt hierbij de druk over beide wielen en leunt of trekt niet aan het stuur. Op vlak terrein betekent dit dat je met de billen boven het zadel blijf, met je navel boven de trapas.
Veel mensen hangen in de afdaling al snel te ver achter het zadel. Hier zitten twee grote nadelen aan. Ten eerste kun je met gestrekte armen niet meer goed sturen en ten tweede is de druk weg van het voorwiel, waardoor je minder controle hebt over het remmen en sturen. De juiste positie voor de meeste afdalingen is laag op de fiets in de actieve houding. Naarmate de afdaling steiler wordt, gaat je lichaam daarbij iets verder naar achter om je zwaartepunt tussen je wielen te houden. Dus bij een afdaling van tachtig procent mag je zeker achter je zadel komen. Daarnaast heeft de actieve houding nog een aantal voordelen: je kunt de fiets makkelijker onder je door laten bewegen, je bent stabieler en je kunt het terrein beter absorberen dan wanneer je met gestrekte armen achter je zadel bungelt.
Omdat de trails in de bergen uitdagender zijn, vraagt dat meer fietscontrole, ofwel je fiets in balans kunnen houden in ingewikkelde omstandigheden. Wij oefenen dat veel met lowspeed skills. Een hele leuke en toegankelijke skill is de trackstand; stilstaan op de pedalen. En dat kun je natuurlijk ook gewoon op de stadsfiets oefenen voor het stoplicht. Kijk maar eens hoe snel je langer kan blijven staan.
Kijken
Kijken en houding vormen samen de twee belangrijkste vaardigheden bij het mountainbiken. Je gaat in de richting waarnaar je kijkt. Je focus ligt dus daar waar je wél heen wil, in plaats van waar je niet heen wilt (zoals die afgrond of die boom naast het pad). Motorrijders weten heel goed dat focus je door moeilijke passages heen loodst. Het is net als in het leven zelf: focus op waar je wél naartoe wilt en besteed geen aandacht aan wat je niét wilt. In je blikveld komt van alles langs, maar je focus blijft altijd voor je op de trail.
Remmen
De meeste remkracht zit aan de voorkant en in de afdalingen heb je de voorremdus hard nodig: belangrijk om hiermee vertrouwd te raken. Omdat de snelheid vaak hoger is in de bergen wordt het absorberen van de voorwaartse druk bij het remmen nog belangrijker. Dat doe je niet alleen door je gewicht te verplaatsen, maar bijvoorbeeld ook door je hakken omlaag te kantelen. Door het actief verplaatsen van gewicht richting de grond krijg je ook meer remkracht. In krappe passages is het belangrijk dat je de rem goed kunt doseren (slepend remmen). Soms gebruik je het slepend remmen ook tijdens het trappen, bijvoorbeeld in krappe bochten. De druk op de pedalen als je trapt zorgt dan voor extra stabiliteit.
Het beste is het om alleen met de wijsvingers te remmen. Je kunt zo beter doseren en houdt tegelijkertijd voldoende vingers aan het stuurvoor goede grip. En natuurlijk heb je de wijsvingers permanent paraat op de remhendels.
Bochten
De top vijf van bochten rijden is kijken, kijken, kijken, kijken, kijken. Pas dan volgt de rest. Bij de krappe (switchback)bochten is de rotatie-as belangrijk; het lichaam mag je helemaal indraaien, de remmen doseer je goed. Ook de pedaalstand kan hier een enorm verschil maken. Bij off-camber bochten, die aan de buitenzijde schuin naar beneden lopen, is het buitenpedaal bijvoorbeeld laag. Om langzaam scherpe bochten te rijden, is de eerdergenoemde trackstand een erg goede oefening.
Klimmen
Bij het klimmen in technisch terrein zit je wat voor op het zadel en breng je je borst omlaag naar je stuur. Zo valt je zwaartepunt –en dus je grip/controle –weer tussen je wielen. In tegenstelling tot bij wielrennen zijn de ellebogen naar buiten gericht zodat je op lage snelheid ook nog goed kunt sturen. Wanneer je druk verliest op het achterwiel schuif je wat naar achter en wanneer je voorwiel loskomst breng je je borst verder omlaag. Als je jezelf niet wilt opblazen, dan is het goed om rustig in een vaste cadans te klimmen. Bij lastige passages in de klim heb je soms natuurlijk wel even een krachtsexplosie nodig.
Droppen, hoppen en endo turns
Natuurlijk is het ook tof wanneer je je achterwiel kan omzetten (endo turn) in de krappe switchbacks en wanneer je over obstakels kunt springen met een bunny hop, of wanneer je steil hoogteverval efficiënt kunt overbruggen met een goede drop-off-techniek. Dit zijn meer ingewikkelde vaardigheden waar je vaak wel even mee bezig bent om te leren. Goed om te weten dat je op de meeste trails ook zonder kunt.
Een goede (NIMG-)mountainbikegids/-instructeur kan je helpen met het ontwikkelen van deze skills. Dit kan ook in Nederland. Hij ofzij leert je nieuwe vaardigheden, kijkt met je mee, analyseert je bewegingen en kan aangeven waar jouw specifieke leerpunten zitten en daar oefeningen voor meegeven. Door thuis alvast te oefenen geniet je tijdens je trip nog meer van de trails.
Materiaal & uitrusting
Naast ander terrein en specifieke vaardigheden, vraagt rijden in de hoge bergen ook het een en ander van je mountainbike voorbereiding en je uitrusting. De items die we hieronder opsommen kunnen je trip veiliger, comfortabele en leuker maken, maar het isuiteraard een advies, pas aan naar je eigen wensen
- Een moderne trail-of endurobike voorzien van een dropper
- Banden met een stevige sidewal en voldoende profiel
- Een breder stuur met een kortere stuurpen
- Kleiner voorblad (wanneer je verwacht veel te gaan klimmen.
- Flatpedals Trail of fullface helm
- Kniebeschmers, evt aangevuld met elleboog en rugbescherming
- Handschoenen met lange vingers
- Stevige en loszittende kleding
Over materiaal, uitrusting en kleding valt nog veel meer te vertellen. Deze onderwerpen komen daarom altijd aan bod tijdens onze Alpen-training.
Tot slot
Als je op pad gaat, zorg dan niet alleen voor een goede mountainbike voorbereiding qua skills en materiaal, maar check ook goed het gebied en de trails, en zorg dat je de routes (via GPX-files) in de fietsnavigatie hebt. Of zorg dat je een lokale kaart bij je draagt. Bekijk de routes, hoogtemeters, technische moeilijkheidsgraad en mogelijke afsnijpaden. Natuurlijk houd je ter plaatse het weer inde gaten. Vraag locals ook naar de toegankelijkheid van de trails, de weersvoorspelling en gebruik weersites en -apps die locals gebruiken. Hoe meer je van de gebaande paden en bikeparken gaat, des te belangrijker wordt het om voldoende voedsel en drank mee te nemen, reserveonderdelen in je dagrugzak te dragen, kennis te hebben van het sterk wisselende weer in de bergen en om te beschikken over enige medische (EHBO-)vaardigheden.
Voor je veiligheid gaat er niets boven samen op pad gaan, in plaats van alleen. Of om een lokale gids in te huren. Zij kennen niet alleen de tofste trails en spots, maar brengen je ook weer veilig en op tijd terug. Ga je toch alleen op pad? Zorg dan dat thuisblijvers je kunnen lokaliseren of meld in ieder geval waar je heen gaat.
Al met al wordt je Alpen-of bergavontuur een stuk leuker met een goede mountainbike voorbereiding. En net als bij alles wat je wilt leren beheersen, is ook mountainbiken een kwestie van veel doen, veel oefenen en steeds meer vertrouwen opbouwen.
Tekst: Gideon Lamot
Foto’s: Gideon Lamot, Harm Spoelstra, Jake Terry
Wil je op de hoogte blijven van leuke nieuwtjes? Abonneer je dan op UP/DOWN Mountainbike Magazine. Volg ons op Instagram en Facebook. Benieuwd naar vette blogberichten uit het Up/Down Mountainbike Magazine? Klik hier! Wil je de gehele Up/Down #3 2024 bestellen? Klik dan hier!
