Mountainbiken met kinderen: hoe begin je?
Wanneer je als kersverse papa of mama met je mini in je armen op de bank zit, is de kans groot dat je jullie en je kind over een aantal jaar samen op de mountainbike ziet. Achter elkaar aan racend, springend en joelend, om slippend te eindigen met een dikke grijns en high five. Maar wanneer begin je nu met mountainbiken met je kroost? Wat is een goede leeftijd en waar moet je allemaal aan denken? Up/Down sprak een flink aantal mountainbikende gezinnen over hoe zij ooit begonnen zijn, hieronder lees je hun bevindingen en tips.
Wanneer begin je te mountainbiken met je kinderen?
Dit is niet echt aan leeftijd gebonden, belangrijker is het dat je kind plezier beleeft aan het mountainbiken… en ook kan fietsen. Zo kun je met een loopfiets prima de bossen in, hem of haar eens van een klein heuveltje laten rollen en meenemen naar een pumptrack of skatepark. Wanneer de loopfiets ingeruild wordt voor een model met trappers en je kind daar goede controle over heeft, zijn jullie toe aan de eerste bikerondjes. Uitzonderingen daargelaten, je kunt ergens tussen de vier en zes jaar beginnen. Maar maak van fietsen ook een dagelijkse bezigheid, fiets met ze naar school en de supermarkt. Laat ze oefenen met op- en afstappen op verschillende manieren, een stoepje afrijden of proberen zo langzaam mogelijk te fietsen. Hoe meer tijd de kinderen op de mountainbike doorbrengen, hoe beter straks de controle op de trails.
En dan?
Oké, en dan merk je dat jouw kind wel toe is aan de uitdaging om het bos in te gaan. Er is een flink aantal zaken waaraan je moet denken. Om bij de essentiële zaken te beginnen, je hebt een goede fiets nodig. En met goed bedoelen we niet direct duur, maar een fiets die geschikt is voor hetgeen je ermee wil gaan doen. En hoewel dat in het begin nog niet zo heel spectaculair is, het bepaalt wel deels of een kind het biken wel of niet leuk gaat vinden. Zo kun je met een stadsfiets ook in het bos fietsen, maar of dit erg leuk is voor de berijder, dat is maar de vraag… Eigenlijk gelden voor je kind dezelfde eisen als voor jou. We nemen de mogelijkheden eens onder de loep.
De mountainbike
Kindermountainbikes heb je in alle soorten en maten en ook zeker in alle soorten prijsklassen. Voor ongeveer 300 euro heb je een nieuwe 20 inch mountainbike met zeven versnellingen en velgremmen. Voor het dubbele bedrag komen er schijfremmen, een verende vork en plusbanden bij, ga je hoger in prijs, dan zie je voornamelijk betere en lichtere componenten, exclusievere merken of achtervering. Het totaalgewicht van een kinderfiets wordt ook bij de duurdere modellen lichter, maar blijft buitenproportioneel zwaar: een bovengenoemd model weegt een kleine tien kilo, dat is bij een kind van 25 kilo veertig procent van het lichaamsgewicht. Voor een volwassen man van tachtig kilo zou dit inhouden dat zijn fiets 32 kilo weegt…
Wanneer je in Nederland gaat beginnen, en die kans is groot, heb je in principe aan de eerstgenoemde fiets genoeg. De zeven versnellingen zijn voldoende om de vlakkere routes in Nederland te rijden, schijfremmen zijn met de snelheid van kinderen niet per se nodig en een verende voorvork is weliswaar comfortabel, maar niet essentieel. Gaat de snelheid omhoog of ligt jullie focus op afdalen, dan zijn schijfremmen de eerste belangrijke upgrade. Pijnlijke of vermoeide handen van het knijpen in de velgremgrepen wil je te allen tijde voorkomen.
Stel de remmen zo af dat het kind makkelijk bij de grepen kan. Niet alle merken leveren kind-specifieke remmen (hoe gek dat ook klinkt), waardoor het soms echt een flinke opgave is om met een of twee vingers aan de rem te rijden. Zorg er dus voor dat dit goed staat afgesteld en laat je kind ook rondom huis oefenen met remmen met handremmen. Veel ‘gewone’ kinderfietsen hebben een achteruittraprem, ze moeten dus wennen aan een freewheel. Leer ze ook thuis al te staan op de pedalen, veel kinderen (en volwassenen trouwens) blijven zitten op de trail, leer ze direct aan dat mountainbiken dynamisch is en dus bestaat uit continu staan-zitten-staan-zitten et cetera.
Check ook de pedalen, vaak zijn dit standaard plastic modellen zonder veel grip. Op de eerste de beste wortel schieten ze al van de pedalen, dit met alle gevolgen van dien. Dat wil je niet, dus zorg voor een setje fatsoenlijke platform-pedalen.
De exacte luchtdruk in de banden is even zoeken, experimenteer hier thuis een beetje mee. Tip: deze druk is vaak een stuk lager dan je zou verwachten. Wij hebben gemerkt dat een lagere druk prettig is in de bochten, te harde banden zorgen er samen met het lichte gewicht van de kinderen voor dat de fiets snel wegslipt.
Dan is er ten slotte nog het schakelen. Veel merken kiezen bij hun kleinste modellen voor Gripshift, omdat regulier shifters niet goed bereikbaar zijn voor kleine handjes. Leren schakelen is lastig te begrijpen voor kids, dus ook hier geldt: oefen rondom huis. Bij de duurdere modellen zie je hier wel een duidelijk verschil, deze hebben vaak een dunnere stuurdiameter, zodat die kleine handjes een veel betere grip en controle hebben en wel gewoon met normale shifters kunnen schakelen.
Maatvoering
Bij de meeste merken vind je de eerste mountainbike met trappers vanaf 16 inch. Let op, veel van deze modellen hebben een achteruittraprem en zijn dus niet geschikt om de trails mee op te gaan. Vanaf 20 inch is er een stuk meer keuze en bij 24 inch nog meer. Welke maat fiets je nodig hebt is verschillend per merk, deze info vind je op de website van de leveranciers. Omdat kinderen snel groeien lijkt het logisch voor een iets groter model te kiezen, omdat je daar langer mee doet, echter kleven hier ook wat nadelen aan. De belangrijkste daarvan is dat het bij een te grote fiets lastig is om snel af te stappen, vanwege een te hoge stand-over hoogte. Dat kan essentieel zijn op een technisch stukje of een klim, wanneer het kind er op het laatste moment achterkomt dat hij of zij dit niet haalt. Als het kind dan amper of zelfs niet met de voeten bij de grond komt, kan dit resulteren in een gemene val. Niet bevorderlijk voor het fietsplezier. Immers, wanneer het kind zelf de controle ervaart, voelt hij of zij zich zelfverzekerd en relaxed, zodat hij of zij ook eerder wat nieuws durft. Probeer dus zeker verschillende maten uit voor je een model aanschaft. Wanneer na drie ritten duidelijk is dat je mini een te grote fiets heeft, vindt deze het mountainbiken mogelijk inmiddels helemaal niet meer leuk. Dan ben je een stuk verder van huis wat betreft het overbrengen van jouw passie.
Bescherming
Nu je weet welke fiets je moet hebben, komt bescherming om de hoek kijken. Mountainbiken blijft immers een risicosport. Allereerst de helm, deze is net als bij jou de hoofdzaak. Veel fietsende families laten hun kids ook naar school een helm dragen, zo wennen ze er alvast aan dat dit ding opzetten er gewoon bij hoort. De keuze in kinderhelmen is reuze, maar zorg er wel voor dat je een fatsoenlijk model uitkiest dat goed op maat is af te stellen. Met name de goedkopere, niet specifieke mountainbikehelmen laten nogal eens te wensen over. Op de trails kan dit gevaarlijke situaties opleveren, de helm blijft bijvoorbeeld niet goed op zijn plek blijft zitten en kan hiermee het zicht belemmeren of onvoldoende bescherming bieden bij een val. Kies daarom voor een specifieke en goed passende mountainbikehelm, uiteraard goed en stevig afgesteld op het hoofd van je kind.
En verder? Qua schoenen heeft een stevige schoen de voorkeur, deze geeft stabiliteit tijdens het fietsen en vaak ook enige vorm van bescherming aan de enkel. Handschoenen vormen een van de eerste contactpunten met de grond tijdens een val, ook hierbij is het prettig om een goed passend en beschermend paar te kopen. Een bril is prettig om ogen te beschermen tegen takjes onderweg. Dit kan een doorzichtig model zijn met blank glas, een zonnebril volstaat uiteraard ook. Kniebeschermers kan een mooie extra feature zijn wanneer je kind graag risico’s neemt. Mocht je standaard geen EHBO-kitje bij je dragen, dan is dit een mooi moment om dat wel te gaan doen.
Kleding
In het begin is kleding nog niet enorm belangrijk, een sportieve (korte) broek en een T-shirt of trui zijn voldoende voor de eerste ritten. Ga je op den duur wat langer op pad, dan kan specifieke fietskleding prettig zijn. Denk hierbij aan een thermoshirt, regen- of windjack en fietsbroek. Kinderen hebben het vaak snel warm, maar koelen evenzo snel weer af, dus werk net als bij jezelf met verschillende laagjes. Belangrijk is dat ze het niet koud krijgen, zorg dus ook altijd voor een extra shirt of jack in je eigen rugtas.
Voeding
Eten en drinken zijn heel belangrijke zaken, zowel voor, tijdens als na het biken. Niet alleen om ze van voldoende energie te voorzien, maar ook als motivator. Menig ouder heeft de mini’s moeten omkopen met snoep om ze toch nog even te laten doortrappen naar huis. Zorg er dus voor dat ze vooraf voldoende voedzame voeding hebben gegeten en dat je tijdens de rit regelmatig stopt voor een stukje fruit, een dadel, mueslireep en stukje chocolade. Kinderen kunnen maar weinig energie opslaan in hun lichaam, dus reken op extra veel stopmomenten om dit op peil te houden.
Zorg er tevens voor dat ze regelmatig drinken (waarschijnlijk uit jouw bidon), een scheutje aanmaaklimonade erin maakt dit drinken nog wat aantrekkelijker.
Trailkeus
Nederland ligt bezaaid met trails die in principe allemaal prima geschikt zijn voor de mini’s. Maar… sommige zijn beter dan andere. Afhankelijk van het niveau van je kind zoek je naar de best passende trails. De langere klimmen van bijvoorbeeld Schoorl zijn niet zo motiverend als eerste rit.
Begin met een vlakke en niet te technische route (redacteur Andre zocht er vast vijf voor je uit, zie elders in dit magazine) en bij voorkeur eentje die je onderweg ook nog in kan korten. Heb je eenmaal een geschikte route gevonden, dan kan het slim zijn om deze in het begin vaker te rijden. Hoewel jij waarschijnlijk de diversiteit van verschillende routes kunt waarderen, is het voor je kleine biker zaak dat hij of zij zich vertrouwd leert voelen op de trails. Wanneer ze op den duur de route leren kennen, ontwikkelen kinderen zich beter dan wanneer ze elke week weer aan een nieuwe parcours moeten wennen. De meeste kinderen geven vanzelf wel aan wanneer ze toe zijn aan een nieuwe of andere route.
Mindset
Dan komen we nu aan bij misschien wel het belangrijkste punt van dit artikel: jouw mindset. Want waarschijnlijk kun je niet wachten om samen met je mini de hele dag op pad te zijn, die epische tocht van 100 kilometer te maken of die technische drop vol snelheid te pakken. Let op: dat gaat voorlopig niet gebeuren, neem dat van ons aan. Voor je op pad gaat is het belangrijk je verwachtingspatroon bij te stellen… een heel stuk meer dan je zou willen. Ervan uitgaande dat het jouw doel is om samen met je kid(s) al mountainbikend een fijne tijd te hebben, zul je zaken heel rustig moeten aanpakken. Met geduld en compassie.
Besef boven alles dat ‘mountainbiken met kids’ heel iets anders is dan alleen of met vrienden mountainbiken. Wanneer je met je kids voor het eerst op pad gaat draait het om samenzijn in de buitenlucht. That’s it. Wanneer je dat gedaan hebt, is het eigenlijk al geslaagd. Verwacht ook niet (veel) meer dan dat. Voor een eerste rit kun je kijken of een rondje van ongeveer een kilometer haalbaar is. Inderdaad, een. Kinderen hebben aandacht voor alles en zullen ook willen stoppen om alles wat ze onderweg zien te bekijken. Neem hier ook de tijd voor, dit is voor hen interessant, opvallend of leuk en het is daarmee onderdeel van de rit. Ook wanneer het om inspanning draait. Afzien en pijn lijden is misschien iets waar jouw bikehartje harder van gaat kloppen, voor een kind betekent het exact wat de woorden inhouden: niet leuk.
Het gevoel van presteren na een lange klim is iets wat met de tijd vanzelf komt. Dit geldt ook voor technische secties, hoewel jij er mogelijk makkelijk overheen rolt, kan een dropje van vijf centimeter of een wortel al een flinke uitdaging vormen voor een kind. Neem de tijd, stap af, bekijk samen het obstakel en bespreek met hem of haar hoe dit aan te vangen. Sta ernaast wanneer ze het willen proberen, maar accepteer het ook wanneer ze dit niet willen.
Deze eerste fase draait om het verkennen waar mountainbiken allemaal om draait, samen op avontuur zijn in de natuur. En zodra je in het bos samen op de fiets zit, dan is het eigenlijk al een geslaagde missie. Om het filosofisch te benaderen, het gaat niet om de eindbestemming, maar om de reis. Geniet daarvan. Voor je het weet staan ze minuten eerder dan jij boven of beneden, vragend waar je nou bleef.
Tips
De onderstaande tips zijn ons meegegeven door diverse gezinnen met al wat ervaring op zak, dus doe er je voordeel mee.
Quick-release: Veel kinderfietsen hebben wielen die vastzitten met bouten in plaats van quick-releases. Zorg dat je de juiste tools bij je hebt wanneer je lek rijdt.
Voldoening: Probeer een kort rondje te bedenken die je kind uit kan rijden, op deze manier leert hij of zij de voldoening voelen van deze prestatie.
Picknick: Bespreek samen een punt op de route om wat te eten. Zo hebben ze een haalbaar doel om naartoe te trappen, dit is voor kids leuker dan een rondje trappen. Een paar broodjes, wat fruit en een drankje in je tas en je bent klaar.
Omkopen: Snoepje mee voor onderweg doet het altijd goed als zoethoudertje of als motivator. Maak er een feestje van.
Trailrespect: Aangezien het rijden met kids niet zo snel gaat en je met regelmaat zult moeten stoppen, kies je het beste voor een rustig moment op de trails. Op deze manier ben je zo min mogelijk mensen tot last en hoeft je kind niet elke vijf minuten aan de kant om zich te laten inhalen. Werkt ook weinig motiverend.
Moe: Vind je het echt heel lastig om langzaam te rijden? Rijd dan voor je op pad gaat zelf eerst je rondje, zo ben jij je energie kwijt en kun je genieten van je family-ride.
Klimmen: Doordat schakelen in het begin lastig is en de range met zeven versnellingen beperkt is, komen lang niet alle kids de wat langere heuveltjes op. Stap af en duw de kleine de berg op en laat hem of haar wel zelf meetrappen, ze zijn vaak beretrots als ze zo de top weten te bereiken.
Snelheid: Laat de kids de snelheid bepalen. Als het kan, laat ze voorop rijden, zo weet je zeker dat ze in hun zone rijden.
Flexibel: Stel je te allen tijde flexibel op en houd niet vast aan een ‘plan’. Reken erop dat dingen niet zo gaan als gepland, hou rekening met zaken zoals het weer, de bui van je kind, de condities op de route. Zorg dat duidelijk is wanneer het tijd is om terug te keren naar huis. Ook al is dat al na tien minuten. Pushen heeft vaak een averechts effect.
Complimenten: Moedig kinderen aan en complimenteer gericht. Zoals ‘Ik zag hoe je probeerde over de wortel te rijden’ of ‘Je deed echt je best om die klim te halen’. Kinderen vinden dit vaak fijner dan algemeen ‘Je doet het echt supergoed’.
Het doel is Mountainbiken met je kinderen, niet alleen nu, maar tevens in de toekomst. Mountainbiken helpt bouwen aan fitness, skills en vertrouwen. Zet je kid op nummer een en pas je daaraan aan, daar heb je op de langere termijn het meeste aan. Maak van elke rit een uitje, creëer goede herinneringen en vergeet niet te vertellen hoe tof je het vindt om met ze op pad te zijn. Tot op de trails!
De nieuwste uitgave van UP/DOWN mountainbike magazine kun je bestellen in de Soul Webshop en losse exemplaren zijn ook weer verkrijgbaar in de betere boekhandels. Binnenkort is Up/Down #3 2020 ook beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan gewoon lekker abonnee van Up/Down, ontvang alle nummers als eerste in je brievenbus en profiteer van alle voordelen voor onze trouwe abonnees. Dan houd je bovendien ook meer tijd over voor je volgende tocht!
