Out of control? Keep it cool

Noodsituaties, hoe beland je erin en vooral: hoe kom je er weer uit? Een ‘out of control’ situatie kan zowel op het land als in het water voorkomen. Ze kunnen ontstaan door je eigen fout, bijvoorbeeld het overschatten van je eigen kunnen, een te grote maat kite op hebben staan of niet genoeg vooruit denken. Ook factoren van buitenaf die je zelf niet direct in de hand hebt, kunnen je in de problemen brengen, zoals vlagerige wind, obstakels, onverwachte weersveranderingen, materiaalschade of een los schietend veiligheidssysteem.

In access 2010 #4 hadden we het over het eerste deel van veiligheid en hoe je je als kiteboarder kunt voorbereiden op probleemsituaties. In dit tweede deel hebben we tips voor als je toch ongewenst in de problemen komt, je de (nood)situatie niet meer onder controle hebt en je dus ‘out of control’ bent.

Tekst: Milo Extercatte
Foto’s: Ydwer van der Heide

Er is per noodsituatie niet een pasklare oplossing te geven, omdat omstandigheden altijd anders zijn. Ga er in ieder geval altijd van uit dat je jezelf moet helpen en dat je dan ook zelf snel moet oordelen wat te doen. Het is natuurlijk handig als een andere kiteboarder je opmerkt en je wil en kan helpen, of dat een boot je komt redden, maar dit is niet altijd het geval. Wat de meeste mensen ervaren als ze de situatie niet meer onder controle hebben – en dat is vooral het geval bij onervaren kiteboarders – is dat ze in paniek raken. Try to keep it cool. Dat is het allerbelangrijkste!

Wat vinden kiteboarders en windsurfers zelf eigenlijk het grootste gevaar…

Jeroen (windsurfer/kiteboarder): ‘Wat mij opvalt is dat er veel mensen op het water zijn die hun eigen kunnen overschatten. Die proberen dan kunstjes uit te halen waar ze nog helemaal niet aan toe zijn en dan krijg je problemen.’

Peter (windsurfer): ‘Vooral bij het golfrijden zie ik dat niet iedereen zich aan de voorrangsregels houdt, wat kan leiden tot gevaarlijke situaties omdat je dan botsingen kunt krijgen. Als iemand ‘indropt’ in een golf, moet degene die er dan net aankomt even wachten op de volgende golf, dan is er niets aan de hand.’

Bart (kiteboarder): ‘Het gevaarlijkst zijn de kitelijnen. Als je in je eigen of andermans lijnen verstrengeld raakt, kunnen ze er zo een vinger af trekken. Zorg er dus voor dat je nooit in lijnen komt te zitten en dat je een mes bij je hebt, zodat je ze te allen tijde los kunt snijden.’

Patrick (windsurfer): ‘Het gevaarlijkst vind ik kiteboarders die niet goed downwind kijken en bijvoorbeeld een hoge sprong inzetten of ‘down-the-line’ gaan golfrijden. Ik heb zo zelf een paar keer kitelijnen in mijn zeil gehad, maar het is gelukkig altijd goed afgelopen.’

Self-rescue
Een ‘self-rescue’ oftewel ‘zelfredding’ doe je op het water, op het moment dat je safety is getrokken, je kite op het water is gecrasht en niet meer te herstarten is. Als het moment daar is dat je jezelf moet ‘redden’, is dat vaak niet onder ideale omstandigheden. Je bent zelf bijvoorbeeld gewond, in paniek of onderkoeld. De weersomstandigheden kunnen heftig zijn, de wind weggevallen of je materiaal is kapot. Met mogelijke gevaren zoals onderkoeling, haaien, stromingen of rotsen, is het dus zaak snel en veilig naar de kant te komen.

• Haal één lijn ongeveer zes meter naar binnen, hand  over hand, dus zonder de lijn om je hand te draaien.  Je kunt wel de bar gebruiken als ‘hengel’, door de  lijn daar omheen te draaien. Let goed op dat je in  geen van je lijnen verstrikt raakt. Spanning op  slechts één lijn zorgt ervoor dat de kite geen druk  op kan bouwen, zelfs als er een windvlaag komt.
• Als je bij je bar bent, rol je deze ene lijn vier maal  om je bar heen. Draai vervolgens alle vier de lijnen  om de bar, zodat je dichter bij je kite komt.
• Ga half op je hoofdtube liggen of hangen, zodat je  niet hoeft te zwemmen.
• Trek de twee punten naar elkaar toe, in de richting  van waar de wind vandaan komt, zodat je een  drijvend vlot hebt dat naar de kant wordt geblazen.  Je kunt in deze positie vrij goed sturen richting  halve wind of downwind.
• Oefen deze situatie een paar keer in makkelijke  omstandigheden, zodat je er in geval van nood al  enige ervaring mee hebt.

Wanneer je in de branding bent gecrasht is een self-rescue niet nodig, en ook niet gewenst, omdat je kite dan vanzelf naar de kant wordt gespoeld. Probeer te zorgen dat er dan zo min mogelijk kracht op de lijnen staat -indien nodig door de kite los te laten- zodat de beschadiging aan de kite minimaal blijft.

Elkaar helpen
Als een andere kiteboarder je helpt, kan hij bijvoorbeeld je board terugbrengen, je kite naar de kant brengen of jou naar de kant slepen. Stel dat je je board bent kwijtgeraakt en niet meer boddydraggend bij je board kunt komen, dan kan iemand deze uit het water vissen en hem iets upwind van jou weer afdroppen. Als je zelf iemands board wilt terugbrengen kun je het beste in gehurkte positie naast het board stoppen, je kite op één uur zetten, het board op je schoot leggen en voorzichtig insturen. Daarna kun je proberen om het board met één hand te tillen en met de andere hand je kite te sturen. Dit vereist wel enige oefening.

Stel dat je kitelijn is geknapt en je zelf verder oke bent, dan kun je natuurlijk een self-rescue doen, maar anderen kunnen je ook helpen. Iemand kan bijvoorbeeld je board naar de kant brengen, een ander kan je kite naar de kant brengen en een derde kan jou naar de kant slepen. Of dezelfde kiteboarder doet deze acties na elkaar. Kiteboarders die (inflated) kites terug naar de kant kunnen brengen zijn er niet veel. Dit vereist zoveel behendigheid, dat dat maar voor een enkeling is weggelegd. Als je nog op hulp ligt te wachten en zeker wilt weten dat je kite veilig aan de kant komt, kun je ook altijd je kite leeg laten lopen en tot een pakketje opvouwen. Dit is al makkelijker mee te nemen.

Als een kiteboarder jou naar de kant sleept, houd je je ‘bodydraggend’ vast aan de hendel aan zijn trapeze. Dit het makkelijkst als je op je board ligt, maar kan ook zonder board. In ieder geval kun je je kite niet tegelijkertijd meenemen. De kiteboarder die je helpt zal op z’n hurken – of als het lukt staand – rustig terugvaren. Deze operatie kan voor beiden nog best lastig en vermoeiend zijn, zeker als de afstand ver is en de omstandigheden aan de pittige kant zijn.

Bootreddingen
Word je door een boot gered, dan is dat meestal door de KNRM, Kustwacht, Reddingsbrigade of een boot van je eigen surfclub. Die bemanningsleden weten precies wat ze moeten doen. Maar als een andere, toevallig passerende boot je te hulp schiet, leg dan zo goed mogelijk uit hoe ze het beste kunnen helpen. Laat dan altijd eerst jezelf uit het water halen.

Omdat je elkaar niet altijd kunt verstaan, is het belangrijk dat je de tekens kent: een hand plat op je hoofd betekent: ‘ik ben oke’. Met je arm(en) zwaaien betekent: ‘ik ben niet oke’.

Als eerste vaart de boot naar jou, het ‘slachtoffer’. Omdat de kite altijd downwind van je ligt, gebeurt dit altijd bovenwinds, zodat de motor niet verstrikt raakt in de kitelijnen. Als je aangeeft dat alles goed is, vraagt de bootbemanning je alles los te laten. Meestal willen kiteboarders hun spullen niet loslaten. In dat geval pikt de boot eerst je kite op, om vervolgens jou uit het water te halen. Als de boot bij de kite is aangekomen, laat een van de opstappers eerst de hoofdtube leeglopen. Vervolgens wordt de kite met (al dan niet opgerolde) lijnen binnengehaald. Als kiteboarder en kite veilig aan boord zijn, wordt het kiteboard opgezocht en brengt de boot je veilig naar de kant.

Algemene tips

• Laat altijd iemand weten dat je het water op gaat.
• Zet je telefoonnummer en e-mailadres op je board  en kite. Zo kan iemand die je board vindt je bellen  en hoeft er ook niemand zich zorgen te maken of de  eigenaar van dat verloren board wel in veiligheid is.
• Kiteboard niet verder van de kant af dan de  afstand die je kunt zwemmen. De meeste mensen  schatten dit verkeerd in, de afstand tot de kant lijkt  vaak dichter bij dan je denkt. Probeer het op een  windstille dag maar eens uit.
• Als je moet zwemmen, probeer dan niet tegen het  tij in te zwemmen, maar met de stroom mee, totdat  je merkt dat je richting de kant kunt zwemmen. Als je met je kite op het water ligt te dobberen, trek  dan de tips van je kite naar elkaar toe en ga er op  liggen (zoals bij een self-rescue). Dan is de kite  voor bootbemanning goed zichtbaar en je raakt  zelf minder snel onderkoeld.
• Houd je aan de voorrangsregels, let extra goed op  bij het golfrijden.
• Als je al varend met je kite in andermans lijnen  vaart, trek dan niet meteen je quickrelease. Als de  ander hem namelijk niet trekt, hangt hij in twee  kites en dat kan tot levensgevaarlijke situaties  leiden. Zet allebei je kite in een zo rustig mogelijke  positie en overleg wat jullie het beste kunnen  doen. Vaak is het mogelijk om door elkaars lijnen  te manoeuvreren en de kites zo weer uit elkaar  te krijgen. Lijkt dat onmogelijk, trek dan beiden op  hetzelfde moment de quickrelease.
• Twijfel niet je quickrelease te trekken als je dat  nodig acht, maar trek hem dus ook niet ‘zomaar’.  Oefen het quickreleasen. En oefen dat tevens in het  water, om daarna weer je kite te herstarten.
• Medekiteboarders helpen kan alleen als je dan  zelf ook in veiligheid blijft, dus als je zelf voldoende  kiteboardervaring en -controle hebt. Oefen  bijvoorbeeld eens met het meenemen van een  tweede kiteboard of met het naar de kant slepen  van een zwemmer.

Overheidsinstanties, gemeentes maar ook natuurverenigingen en media maken zich graag druk over onze passie. Het belangrijkste is dat we zelf onze verantwoording nemen voor onze veiligheid en die van onze medekiteboarders. Daarmee helpen we het imago van de sport en het behoud van onze kiteboardspots.