Mountainbiken in de Zona Zero, Aínsa

Terwijl Storm Ciara Nederland nog maar net heeft verlaten en storm Dennis alweer klaar staat om ons te teisteren, is redacteur Harm Spoelstra er helemaal klaar mee. Het onstuimige weer van de afgelopen weken draagt niet bij aan het benodigde aantal uren doorgebracht op de mountainbike. Het besluit is daar, tijd om het tochtige Nederland te ontvluchten, al was het maar voor een paar dagen. Enkele telefoontjes en mailtjes later is het geregeld: euro’s worden ingeruild voor een ticket naar de Spaanse zon om daar de zonnige en hopelijk droge trails in de Zona Zero te kunnen mountainbiken.

Het blijft altijd proppen, zelfs met 32 kilogram aan toegestaan gewicht. Mijn fietskoffer wordt tot de rand toe gevuld met kleding en fietsaccessoires, totdat de rits nog maar net dicht kan en de weegschaal een keurige 32.2 aangeeft. Binnen de marge, hoop ik. Het wordt een korte driedaagse trip, dus heel veel spullen heb ik ook niet nodig. Een ritje naar Schiphol later bevind ik me in een stuiterend vliegtuig, wat zijn best doet weerstand te bieden aan de laatste strapatsen van Ciara. Amper een Netflix-film later maakt de stewardess mij erop attent dat de daling wordt ingezet. Terwijl de avond het Spaanse landschap rood kleurt, sta ik buiten de terminal te wachten op mijn vervoer naar eindbestemming Zona Zero in Aínsa.

Degene die mij op komt halen is Jeroen Spoelstra (geen familie). Jeroen woont sinds twee jaar in, of eigenlijk net buiten, Aínsa. In Nederland was Jeroen onder de naam Unbeaten Mountainbike Adventures al bezig met gidsen en het aanbieden van reizen, iets wat hij hier heeft doorgezet: als mountainbikegids neemt hij mountainbikers mee naar de beste trails die het gebied rijk is. Samen met zijn Costa Ricaanse vrouw Marce en negen maanden oude zoon Olivier heeft hij de Nederlandse heuveltjes ingeruild voor het rauwe Spaanse land. Hiermee leek Jeroen mij de aangewezen persoon om mij te helpen de aankomende dagen zo effectief mogelijk door te brengen. Niet veel later komt daar de ruime bus van Jeroen aan rijden. Een man-hug later zitten we gebroederlijk in de cabine en zijn we onderweg naar zijn boerderij.

Drie uur lang kletsen we bij en vertelt hij hoe zijn leven hier steeds meer vorm begint te krijgen. Zijn vertrek uit Nederland valt kort samen te vatten in: ‘Zona Zero Aínsa, dat zag ik op Pinkbike en het leek mij wel vet.’ Waar ik ‘m ten tijde van zijn vertrek nog voor gek verklaarde, heeft hij inmiddels een mooi bestaan opgebouwd waarin hij zijn skills als ontwerper afwisselt met het gidsen van groepen mountainbikers door de Zona Zero. Bijna drie uur later rijden we een smal weggetje in en komen we aan bij de boerderij. Het is inmiddels bijna een uur ’s nachts. Na het parkeren van de bus duiken we snel ons bedje in.

De roze bergen rond Aínsa

Terwijl de geur van verse koffie mijn neus binnendringt moet ik even schakelen: in plaats van in mijn eigen vertrouwde bedje lig ik in de logeerkamer van Jeroen en mijn reguliere uitzicht van duinen heeft plaatsgemaakt voor de roze kleuren van de Pyreneeën. Als een scheut cafeïne schudt dit uitzicht me direct wakker en ik neem beneden plaats aan de ontbijttafel. Jeroen heeft diverse kaarten van de omgeving rond Aínsa klaargelegd en geeft me een korte uitleg van het gebied Zona Zero.

De regio kent een eeuwenoude geschiedenis met vele kleine dorpjes, verspreid over de heuvels en bergen. De oude verbindingswegen zijn honderden, soms zelfs duizenden jaren oud en brachten de oorspronkelijke bewoners van dorp naar dorp, naar water of naar weides. De laatste decennia trokken de mensen steeds meer richting de grotere steden, waardoor veel van de dorpjes verlaten raakten. De wandelpaden verloren hun functie en raakten overwoekerd met de grillige flora. In 2005 begonnen de eerste mountainbikers in het gebied met het vrijmaken van deze paden om in de Zona Zero te kunnen Mountainbiken. Weer een aantal jaar later besloten lokale ondernemers deze trails serieuzer vorm te geven in de hoop het toerisme een boost te geven, er werd een collectief gevormd onder de naam Zona Zero.

Meer en meer trails werden schoongemaakt en met minimale aanpassingen geschikt gemaakt voor mountainbikers. De trails werden bewegwijzerd en er werd een informatiecentrum opgericht in het dorp. Inmiddels is het gebied flink uitgedijd, zijn hier al tweemaal de EWS (Enduro World Series) gehouden en tref je meer dan vijftig trails, welke nog steeds worden aangepast. Vandaag wordt er zelfs een aantal specifieke e-biketrails geopend. Om alles overzichtelijk te maken kun je routekaarten kopen, de gps-bestanden downloaden en is er zelfs een Zona Zero-app, waarop je de huidige staat van de routes kunt bekijken.

Voor ons Nederlanders prettig aan dit gebied: het is een uitstekende bestemming gedurende het voor- en najaar, wanneer de usual suspects in de Alpen gesloten zijn wegens sneeuwval. De temperaturen hier zijn juist nu behaaglijk en het terrein is echt anders dan in de Alpenlanden. Tel daarbij op de zuidelijke cultuur en cuisine en je hebt ineens een heel ander soort bike-avontuur.

Rijden maar

Cube was zo vriendelijk om mij de fonkelnieuwe Stereo 150 uit te lenen. Na twintig minuten sleutelen staat deze bevrijd uit zijn fietskoffer te trappelen om op pad te gaan (nieuwsgierig hoe hij reed? Klik hier voor de review). Fotograaf en parttime shuttlechauffeur Pedro neemt ons in de bus mee de berg op. De routes zijn allemaal compleet te rijden zonder uplift-assistentie, maar aangezien mijn tijd om te mountainbiken in de Zona Zero beperkt is, kies ik er heel bewust voor om het leeuwendeel van de beklimmingen met de shuttle te doen. Pedro stuurt de bus behendig over de slingerende bergwegen en parkeert een minuut of twintig later de bus op een veldje. Kniebeschermers omhoog, rugtas om en helm op. We kunnen beginnen. De route is goed aangegeven met pijlen en naambordjes. Hoewel het half februari is, staat de zon al mooi aan de hemel en de waterkoude ochtend maakt plaats voor een lekkere warmte. Het uitzicht is prachtig. Kleurrijke, rauwe bomen en struiken op de voorgrond en de besneeuwde bergtoppen van de Pyreneeën op de achtergrond zorgen samen met de heldere blauwe lucht voor een scherp contrast. Wat een verademing na de onophoudelijke regen die met windkracht acht thuis tegen de ramen slaat.

We rijden op een jeeptrack naar het begin van de trail, de Cerro de la Coasta, die op duizend meter hoogte start. In 2018 was dit Stage 5 van de EWS: volgens Jeroen een mooie track om het lichaam eens flink wakker te schudden. De trail begint flowy en speels en loopt over een kale vlakte, zodat de mooie vergezichten ons vergezellen. Hoewel ik daar na ongeveer dertig seconden al geen oog meer voor heb, de steeds uitdagender wordende trails vragen al mijn concentratie. De kale vlakte is ongemerkt overgegaan in een steile bergkam, de ondergrond kenmerkt zich voornamelijk door veel, heel veel losse stenen en een rotsachtige ondergrond. Het pad is zo natuurlijk mogelijk gelaten, zodat je kunt kiezen uit veel verschillende rijlijnen. Op sommige secties moet ik goed kijken en snel schakelen, in enkele gevallen is er überhaupt geen sprake van een pad en laat het terrein je vrij je eigen weg naar beneden te kiezen. Hoewel het pad steiler en steiler wordt en de bochten krapper en krapper worden, blijkt het nergens te heftig. Ervaring met dit soort rauwe trails is wel prettig. Jeroen geeft aan dat dit het gemiddelde niveau van de trails is en dat er zowel meer pittige als meer toegankelijke opties zijn. Uiteindelijk rollen we – met het historische centrum van Aínsa als achtergrond – de parkeerplaats op, waar Pedro al staat te wachten om ons naar de volgende sectie te brengen.

Morcat

De volgende sectie is wederom een stage van de EWS, echter pakken we nu ook twee van de drie beklimmingen mee: fietsend wel te verstaan. De eerste lange klim laten we ons prinsheerlijk door Pedro naar boven brengen. De afdaling begint vanuit het verlaten dorpje Morcat, waar een aantal ruïnes van huizen en een imponerende kerktoren nog fier de top van de heuvel bezet houden. Het geheel is overwoekerd door struiken en planten, de openstaande grafkelder biedt ons een ongemakkelijk beeld op geraamtes. Jeroen vertelt dat een aantal van deze dorpjes opnieuw leven wordt ingeblazen door mensen die hier off-the–grid willen wonen en deze huisjes weer bewoonbaar maken. In Morcat is dat echter nog niet het geval. We volgen de trail het bos in, welke direct alle zintuigen op scherp zet: grote stenen, plakken rots en losliggende keien zorgen ervoor dat we hard moeten werken op de bike. Doordat het pad iets breder is, is er meer ruimte om te spelen met het terrein en continu probeer ik de ideale rijlijn in te schatten. Omdat we warmer worden, kruipt ook onze snelheid omhoog, wat resulteert in diverse lekke banden. De beslissing om de banden van de testbike niet tubeless te maken lijkt toch niet de juiste.

De trail lijkt eindeloos, mede omdat snelle stukken afdaling vloeiend overgaan in secties die zodanig traverseren dat je nog steeds met een mooie vaart kunt rijden zonder al te veel hoogte te verliezen. Wanneer er toch een einde komt aan het afdalen rijden we over de laagvlaktes. We doorkruisen 1001 riviertjes met snelstromend (maar laagstaand) kristalhelder water. Op Pedro na zijn we de hele dag al niemand tegengekomen en ik vind het desolate gevoel in de wildernis prettig. Na twintig minuten dient de realiteit zich alweer aan: een plak asfalt ontsiert de wilde natuur en is een teken dat de klim richting Santa Maria del Buil kan beginnen. De korte, steile beklimming doet een beroep op het grootste kransje achter en traag kruip ik de berg op. Bovenaan neemt Jeroen me mee naar een waterpunt om mijn bidon bij te vullen, blijkbaar passeer je op bijna alle routes onderweg waterpunten. Daar hebben die jongens van Zona Zero goed over nagedacht!

Oude zeegrond

Deel twee van de route kent weer een compleet ander landschap, grijze kleine kiezels uitgestrooid over een vloeiend en golvend landschap met minimale begroeiing. Jeroen weet te vertellen dat de dinerettes (naar het Spaanse woord voor geld, dinero), zoals de kleine steentjes heten, fossielen uit de zee zijn, welke mee zijn gestuwd toen de Pyreneeën van zeebodem naar bergen transformeerden. Dit stuk trail staat beter bekend als de zogeheten badlands, onbruikbare grond voor landbouw, misschien wel het meest herkenbare stuk van Zona Zero. Het doet mij nog het meeste denken aan een natuurlijke pumptrack met onbeperkte lijnkeus, heerlijk om mijn creatieve geest op los te laten.

Na deze vloeiende afdaling is het tijd voor de laatste klim, een pittige hike-a-bike omhoog. Eenmaal boven kunnen we fietsend verder klimmen, de trail loopt licht omhoog over de bergkam en blijkt bezaaid met rotsen, waardoor het een technische uitdaging is te blijven rollen. Dan duikt de trail door het bos de diepte in en het draait nu vooral om lekker veel snelheid over iets minder intimiderende ondergrond. Wat goed uitkomt, onze concentratie is wegens vermoeidheid niet meer optimaal. Joelend jagen we elkaar na tot we uiteindelijk het dorp weer inrollen. Terug naar de boerderij in Aínsa voor een sessie banden-tubeless-maken en de keuken in voor een verdiende pasta.

 

Sneeuw

Goed uitgeslapen starten we de dag wat vroeger vandaag, wat te merken is aan de temperatuur. De zon staat pas net boven de heuvels en moet het land nog opwarmen, een donsjack is geen overbodige luxe op dit tijdstip. Direct vanuit huis trappen we af met een trail naar het dorpje waar we de Belgische Els ontmoeten, onze driver voor vandaag. Els woont hier samen met haar man Pedro al sinds 2005 en biedt onder andere een uplift-service aan. Ze brengt ons vandaag naar het begin van de EWS Stage 1 van 2018, bovenop een bergpas. De zon heeft inmiddels haar werk gedaan en de jacks kunnen in de bus blijven. Het uitzicht is prachtig in het ochtendlicht en terwijl de zon het lichaam opwarmt staan we tegelijkertijd met de voeten in de sneeuw. We trappen direct af met een superlange trail voorzien van enorm veel flow. Doordat de trail niet supersteil is, lijkt er ook geen einde aan te komen. We rijden continu door het bos over smalle paadjes langs steile afgronden bezaaid met veel kleinere stenen en wortels. Ook hier is het indrukwekkend om het landschap te zien veranderen in slechts een enkele afdaling: van alpine-achtig terrein bovenin tot bosgrond en kale rotsgronden van de badlands onderin.

Tijdens een korte koffiestop halen we brood voor de lunch en brengt Els ons nogmaals naar boven. We rijden nu een andere trail, welke uiteindelijk uitkomt op een vlakte met waterpunt en picknicktafels. Hier maken we Spaanse tomatenbroodjes en is de stilte en rust overweldigend: het is vandaag zaterdag, we rijden een van de populairdere trails en we zijn nog steeds niemand tegengekomen.

Na een korte klim maak ik kennis met de ‘echte’ badlands, een gebied waar Aínsa bekend om staat. Diepe uitgesleten grijze gruis vormt de ondergrond en als een achtbaan rollen we naar beneden. Ik ben zo enthousiast dat we besluiten nogmaals fietsend naar boven te rijden om in hetzelfde gebied een andere trail mee te pakken. Dit is echt een bijzonder stukje dat je niet overal tegenkomt.

We sluiten de dag af op de boerderij van Jeroen, nagenietend met een biertje in de ondergaande zon. Het is bijzonder te zien hoe Jeroen en zijn familie hier een mooi bestaan hebben opgebouwd, omringd door natuur en parallel aan het gewone, haastige leven.

Kogels

De laatste dag is aangebroken, ik word wakker met de gedachte dat ik vanavond alweer in Nederland zal slapen. Jeroen heeft wat leuks bedacht voor deze laatste dag, een superlange trail waarin alle elementen samenkomen. Els brengt ons wederom naar boven. Halverwege de beklimming worden we echter aangesproken door jagers, die aangeven dat de routes die we van plan zijn te rijden, vandaag niet zo veilig zijn, aangezien er een drijfjacht georganiseerd wordt in datzelfde gebied. Balen, we zullen moeten uitwijken naar een ander stuk. Het jagen is een belangrijk onderdeel van het leven hier in Spanje en zeker in de weekenden (het jachtseizoen is van 1 september tot 1 maart) kan het druk zijn met jagers. Gelukkig is er een goede samenwerking tussen de jagers en mountainbikers, op de Zona Zero-app wordt keurig aangegeven waar en wanneer er gejaagd wordt, zodat je niet voor gevaarlijke verrassingen komt te staan. Helaas voor ons stond precies vandaag het jagen anders aangegeven, wat zowel Jeroen als Els niet was opgevallen.

Kettingloos

Maar al snel zoekt Jeroen een andere toffe route uit. De ondergrond kleurt felrood en grote stukken rotsplaat vormen de ondergrond. De steile afgrond biedt weinig marge en we rijden technisch voorzichtig de trail af. Vanwege de volle concentratie hebben we maar weinig oog voor de adembenemende omgeving, welke ik pas kan waarderen als ik bij de bus sta. Eenmaal weer boven starten we bij een verlaten dorpje voor een korte maar intense track, waarbij met name de off-camber rotsplakken mij imponeren. Helaas ook mijn derailleur, die niet bestand blijkt tegen het harde materiaal en zich gewonnen geeft. Zonder ketting pomp ik mijzelf het laatste stuk trail af richting de bus. Omdat dit eigenlijk nog best aardig gaat, wil Jeroen mijn mountainbike trip in de Zona Zero graag nog afsluiten met een waardige trail en zet Els ons voor de laatste keer af bij een kerkje, waar de trail als een soort spiraal om de heuvel heen danst. Ruwer, grover en rauwer, deze trail vergt wederom opperste concentratie en de uitdaging om zonder ketting niet stil te vallen maakt het extra leuk. Een laatste high five volgt en met een dikke grijns brengt Els ons weer terug naar de boerderij, waarna ik de uitgelaten Cube Stereo met pijn in het hart in zijn koffer stop, klaar om terug te vliegen naar Nederland. En terwijl ik op nu.nl lees dat storm Dennis mogelijk stennis veroorzaakt tijdens mijn terugvlucht, laat ik dit zonder moeite van me afglijden, ik ben voorlopig weer even opgeladen. Het mountainbiken in de Zona Zero is goed bevallen.

Tekst & beeld: Harm Spoelstra

Nog geen lid van Komoot? Opgeven is heel eenvoudig: 

• Klik hier om naar de pagina van Komoot te gaan
• Maak een account aan en volg de stappen in beeld of log in met je gegevens. 
• In beeld zie je een balk waar je de code UPDOWN22 in kunt vullen.
• Download een gratis regiopakket met offline kaarten! Bespaar maar liefst €8,95 door onze vouchercode UPDOWN22 in te vullen via de website van Komoot. 

       

---

Voor meer mountainbike nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Up/Down en volg ons op Facebook en Instagram!