Je kan de golven horen, maar meer nog voelen; een constant gebulder dat het zand doet trillen over de gehele ‘spit’ voor de kust van Skeleton Bay. Elke exploderende golf jaagt een trilling door mijn voeten, om na te dreunen in mijn onderbuik. We kijken naar een paar surfers die proberen een rit te scoren vanaf de point, kansloos. Praktisch iedere golf beukt in een chaos van double en triple ups stuk op de zandplaat. De horizon is verworden tot een schimmige blur van witwater, bulderende wind en almaar bouwende swell.

Bekijk hier de Video van Alan van Gysen ‘Mirage: The ever-changing story of Skeleton Bay’:

Drie dagen eerder stonden we in dubio. De weerkaarten toonde een dieppaarse blob onderweg richting de westkust van Afrika, de appstroom was onophoudelijk, maar de voortekenen waren onheilspellend. Naude Dryer, mijn lokale connectie, had me eerder verteld dat de line-up van Skeleton Bay in tweeën was gedeeld. De top van de point was onsurfbaar geworden. Te snel, zelfs naar Skeleton Bay maatstaven, een close-out. De inside niet meer dan een slappe schuiver.

When in doubt

“De baai heeft nog altijd een grote knik,” reageert Naude op mijn nerveuze verzoeken om een update. “Het is absoluut beter aan het worden, maar nog lang niet de golf die het ooit was…” Naude, geboren en getogen in Namibië kent de golf als geen ander. Hij rijdt er dagelijks langs op weg naar zijn werk waar hij kayak-trips begeleidt langs Pelican Point op de noordelijke punt van de spit. De knik waar hij het over heeft, is een mega zandophoping -ontstaan over de jaren- die de eerste sectie van wat eens ’s werelds langste tube was compleet om zeep helpt. Het jaar ervoor had ik de voortekenen al gezien. In plaats van een prefecte curve, verantwoordelijk voor die eindeloze barrels, werd de zandbank opgebroken door random hopen zand die de line-up in leken te bewegen. De locals vreesden voor het begin van het einde.

“Let’s do this!” appt Will Aliotti. Het einde van de winter komt rap in zicht, het is nu of nooit. We hopen op het beste en boarden de volgende ochtend onze vlucht. Hoewel het mijn tiende seizoen in Namibië is, blijft het landschap me verbijsteren. Torenhoge zandduinen met de kleur van gesmolten boter strekken zich eindeloos richting de horizon, of verdwijnen in het vlakke niets. Van boven oogt het bevroren in de tijd, maar in werkelijkheid is het constant in beweging. Het groeit, verstuift, verschuift en verdwijnt met iedere minuut. Walvis Bay International Airport ziet er op het eerste gezicht nog altijd hetzelfde uit. Alleen de keurige, gloednieuwe terminal, neergeplant in een zee van zand, verraadt de recente ontwikkelingen in deze uithoek. We laden de huurauto’s vol en draaien de smalle strook asfalt op die het vliegveld met de kust verbindt.

Deceptie

Er is geen directe weg naar Skeleton Bay. De doorgaande weg buigt af naar het zuiden, dieper en dieper de woestijn in. Om bij de break te komen verlaat je de weg, doorkruis je een reeks roze zoutvlaktes om uiteindelijk weer terug te keren bij de kust. Ik denk terug aan een trip 15 jaar geleden, 3.000 kilometer reden we, helemaal vanuit Kaapstad, op zoek naar golven. We moeten Skeleton Bay gepasseerd zijn, in totale onwetendheid. Nu navigeren we over de zoutvlaktes naar de kust. Een weg of indicatie waar te rijden is er niet. Tijdens eerdere trips heb ik door schade en schande geleerd dat de donkere stukken een no-go zijn, niet afwijken van eerdere sporen is het devies.

Als we op de point aankomen denk ik dat we verdwaald zijn. Door de palen die de line-up markeren weet ik dat we op de juiste plek zijn, maar in plaats van een curve de baai in, strekt een plak zand zich de zee in. “Is dit het?”, vraagt Will Aliotti vertwijfeld. Vol ongeloof en teleurstelling zien we een kleine golf die vanaf de point racet en eindigt in een close-out.

Eindeloze tube

Sinds Skeleton Bay voor het eerst in ons collectieve geheugen opdook, Surfing Magazine kwam in 2008 met de scoop, wordt er gesproken over de teloorgang van de break. Het is gelegen op een schiereiland dat uitsluitend uit zand bestaat, de Atlantische Oceaan aan de ene kant, Walvis Bay Lagoon aan de andere. Tijdens mijn eerste jaren dat ik hier kwam, werd er al gesproken over de constante dreiging van zware swells die het schiereiland zouden breken. Het zou de ultieme ironie zijn: een perfecte golf die de fundering verwoest waarop hij ontstaan is.

Een geologische studie uit 2003 lijkt die angst te bevestigen. Skeleton Bay zoals we het nu kennen, bestond 50 jaar geleden niet. Analyse van 40 jaar data toont hoe de spit over de jaren drastisch van vorm en omvang veranderd is door een subtiele verandering in de overheersende windrichting in de jaren 70. Het resulteerde in een nieuwe zandophoping, onder een andere hoek, en een uitstulping verder naar het zuiden. Met het groeien van die uitstulping in de Atlantische Oceaan begonnen de zuidwester-swells een inham te vormen aan de lijzijde, waardoor de swell verder en verder langs de spit begon te breken. De studie raamde dat er jaarlijks een miljoen kubieke meter zand langs de spit werd afgevoerd, genoeg om 400 olympische zwembaden mee te vullen. ’s Werelds langste tube was geboren.

Hype

Toen, jaren terug, de eerste geruchten over de golf mij bereikten, leek het te mooi om waar te zijn. Maar anekdotes van Namibische locals die ik sprak, leken de ongelofelijke metamorfose van Skeleton Bay te bevestigen. Heiko Metzger, oud Namibisch windsurfkampioen en ervaren surfer, vertelde hoe hij ergens in de jaren 80 al een prachtige peeler windsurfte op de top van een puntige baai. Ook Naude herinnert zich hoe de baai in de jaren 90 een compleet andere vorm had. “Het was veel kleiner en de feitelijk baai was compleet beschut, een mooie plek om te vissen. Pas toen de spit de lagune afsloot zagen we de potentie. We surften er alleen, tot de hype losbarstte.”

Nieuwsgierig vergelijk ik die herinneringen met de historische satellietbeelden op Google Earth. Het bewijs is overweldigend. In 2000 zie je duidelijk de open inham die Naude zich herinnert, in 2002 heeft de spit de inham afgesloten tot een lagune en de kustlijn gevuld tot een perfecte curve voor de overheersende swellrichting. De studie die de evolutie van Skeleton Bay zo helder in beeld bracht waarschuwt ook voor het opbreken van de spit door de afkalving tijdens grote swells. Tijdens eerdere trips was ik hier al getuige van geweest. Iedere swell leek zich verder in de spit te vreten, alsof het de lagune aan de andere kant probeerde te bereiken. Desondanks bleef de golf perfect, sterker nog het werd alleen maar beter. Er leek geen maat te staan op de potentie van Skeleton Bay. Iets wat ik aan den lijve ondervond tijdens een epic swell in 2014.

2014

Ik was in alle vroegte op het strand toen de swell arriveerde. De mist was dik, het zicht bijna nul. Het was moeilijk om de hoogte in te schatten, maar bij vlagen zagen we een schim van een perfecte linkse die brak vanaf de point. Halverwege de ochtend piekte de swell met solid 10ft golven in perfecte vorm. Zwemmend met mijn camera in de impact zone was ik getuige van iets wat ik tot dan toe voor onmogelijk had gehouden. De horizon kleurde donker en een golf begon te breken in onwaarschijnlijk diep water, de reform bundelde al haar energie in een frontale aanslag op de top van de point. Het was niet eens zozeer de hoogte, als wel de brute kracht die indruk maakte. Een 10ft slab die over de lengte van een mijl op bijna droog zand brak. Het was hoe ik me een tsunami voorstel, een onontkoombare muur van water die niet echt breekt, maar meer de aarde overspoelt met een allesvernietigende kracht. De stroom water die na de golf op gang kwam, was niets minder dan een snelstromende rivier die ons langs de spit sleurde. Dat was ook het moment dat de ernst van de situatie tot me doordrong. De golf eindigde in een niets ontziende close-out met een backwash die alles in haar pad de zee opsleurde. In deze mist, uit het zicht van anderen, de zee inspoelen betekende een wisse dood. Ik vocht voor mijn leven, wist wonderwel ongedeerd het strand te bereiken, en vond het mooi geweest. De volgende ochtend was de swell gehalveerd wat resulteerde in de beste golven die ik ooit gezien had in Skeleton Bay.

In beweging

Nu staan we vol ongeloof op datzelfde strand waar niets lijkt op die historische sessie in 2014. Geen epic golven, geen allesvernietigende sets, alleen maar zand, heel veel zand. Naude laat me wat gps-snapshots zien van de baai, waarbij hij zijn auto gebruikt om de curve van de spit vast te leggen. Wat op het scherm een dunne lijn met zand lijkt, is in werkelijkheid de lengte van een paar voetbalvelden. “We dachten dat een of twee swells genoeg zou zijn om het overtollige zand te verwijderen, maar nu twijfel ik daar ernstig aan.” Zand uit het zuidelijker gelegen Sandwich Harbour lijkt de boosdoener. “Het weer is ook veranderd,” vervolgt Naude. “Sinds de laatste El Niño wordt Namibië geplaagd door droogtes en is de windrichting veranderd. Andere wind, andere stroming, alles veranderd…”

Wanneer de volgende ochtend de swell arriveert wordt onze angst bewaarheid. De golven ogen perfect als ze rond de point komen, maar zodra ze de knik raken resteert chaos. Onhaalbare secties worden afgewisseld door secties van een paar honderd meter die doven in de channel. ’s Werelds langste tube is niet meer. Evengoed, een golf van 200+ meter is niet verkeerd dus iedereen schiet in actie. De stroming is ongekend in Skeleton Bay. De beste strategie is een ‘run’, erin bij de point en je laten meevoeren langs de spit. Waar een run eerder een schijnbaar oneindige rit vanaf de point was, moeten we het nu doen met een paar korte(re) ritten per run.

Niet alleen

De aangekondigde swell heeft niet alleen ons naar deze plek gelokt. We zijn in gezelschap van een illustere groep specialisten. Ervaren Skeleton Bay veteranen Koa Smith, Benji Brand en Brett Barely, first timer Taj Burrow en de gebruikelijke crew underground chargers en woestijnbewoners zijn present. Gedurende de dag groeit de swell gestaag, een uiting van rauwe energie. Tegen het einde van de ochtend gebeuren er vreemde dingen langs de spit. Swell-lijnen die als elastieken banden de baai in krullen, golven die twee, soms zelfs drie, keer in hoogte toenemen alvorens ze exploderen op droog zand. Op een gegeven moment verandert de close-out aan het einde van de golf zelfs in een rechtse die op je af komt breken. Benji raakt geblesseerd als hij een exit uit de barrel zoekt en Koa bekent later dat die eindsectie hem oprecht angst inboezemde. Daar vallen was geen optie.

Tegen zonsondergang begin ik het pas te zien. De tip van de point, waar we eerder die ochtend de surf stonden te checken, is compleet verdwenen. De berg zand is gereduceerd tot een 3 meter hoge zandplaat. Met iedere set voel ik het water dieper in de bank vreten. De point verandert letterlijk onder mijn voeten van vorm.

Perfectie

De volgende morgen bij zonsopkomst zijn we terug, onzeker over wat we zullen aantreffen. In eerste instantie lijkt de swell gedoofd, tot een set opduikt uit de mist. In plaats van de losse secties van gisteren, ontrolt de golf zich nu in optima forma. Eén lange barrel breekt met een constante snelheid over de lengte van de gehele spit. De zandophoping die de knik veroorzaakte is compleet verdwenen, een nieuwe surfspot is ontstaan. De explosie van gejuich die losbarst rond de auto’s, is als een startschot. Boards, wetsuits, wax, leashes, binnen no time ligt iedereen erin. Rond de lunch zijn er meer dan 100 onvergetelijke golven gereden en ligt het rond de auto’s vol gebroken boards.

“Dit is het meest bizarre dat ik ooit heb meegemaakt, zonder twijfel,” schreeuwt Taj op de weg terug naar de point. “Ik heb nog nooit in zo’n lange barrel gestaan en zoveel push gevoeld. Je denkt dat je gezien bent, maar hij blijft maar gaan. Op een gegeven moment dacht ik: wat nu, spring ik eraf, ga ik door, ik stond daar maar…” Tijdens een pitstop bij de auto omschrijft Benji de golf als een eindeloze 15ft golf vermomd als een 4ft golf. “Het is heftiger dan Pipe, of wat dan ook,” zegt hij. “De afgelopen jaren dachten we dat het gedaan was met de golf. De bank was te onregelmatig, de golf te veel secties, maar vandaag is next level. Ik heb er geen woorden voor.”

Tegen de avond lijkt de swell in hoogte te minderen. In het licht van de koplampen pakken we onze spullen bij elkaar. In het halfduister lijkt het of de golven zo de woestijn in rollen. Ik vraag Naude hoe hij denkt dat de toekomst van Skeleton Bay eruitziet. “Wat kan ik zeggen,” verzucht hij met oprechte verwondering. “De golf verandert zo snel, misschien bestaat hij over een jaar al niet meer. De enige constante hier is verandering.”

Tekst & Beeld: Alan van Gysen