08-12-2021 - Mountainbiken, Nieuws, Leesvoer

Schijfremmen: problemen verhelpen en onderhoud – Techniek

Schijfremmen zijn geweldig. Maar ze kunnen ook een bron van frustratie worden. We bespreken de meest voorkomende problemen en irritaties die je tegen kunt komen. Verder gaan we in op preventief onderhoud, zodat je remmen probleemloos blijven werken.  

Wat kan er gebeuren?  
  • Piepende remmen  
  • Remmen die doorglijden  
  • Remmen die aanlopen  
  • Te laat doorhebben dat je remblokken zijn versleten  
  • Geen remdruk  
Preventief onderhoud 
  • Remblok-inspectie  
  • Remzuigers smeren 
  • Remolie-check  
Wat heb je nodig? 
  • Remreiniger. 
  • Reserve-remblokjes.  
  • Remspreider, bij voorkeur een echte tool, zoals de Parktool PP-1.2 of een SRAM-transportadapter. 
  • Klein flesje remolie van het type dat ook in je rem zit, oftewel bijbehorende olie. 
  • Een klein apothekersflesje met een kwastdopje. 
  • Schone, droge en niet-pluizige poetsdoek of stevige keukenrol. 
  • Schuurpapiertje, licht grof . 
  • Passend gereedschap (torq/inbus) om je remblokjes te vervangen en om de montagebouten van de remklauw vast en los te draaien, de stand van de remhendel op het stuur te verdraaien en de steekassen uit je wielen los en weer vast te draaien. Check hiervoor wat er op je fiets zit qua maten.  
  • Werkstandaard/ophanghaken of andere creatieve ophang-oplossing. 

Optioneel

  • Kopervet. 
  • Vaseline.  
  • Steeksleutel 10/11 of een ander plat voorwerp van enige lengte. 

Voordat we starten eerst een stukje theorie en do’s-and-don’ts. Er zijn twee type remblokjes. Metal en resin (ook wel organic genoemd). Metal gaat langer mee, resin remt harder. Er bestaan remschijven die resin-only zijn, als dat zo is staat dat op de schijf. Vanzelfsprekend kun je daar geen metal-blokjes op gebruiken. In de basis kun je het beste bij één soort remblok blijven, dus of metal of resin. Wil je toch overstappen (en je schijf zou dat aankunnen) dan loop je het risico dat de blokken erg gaan piepen. Je kunt mazzel hebben en na goed schoonmaken met remreiniger en goed inremmen het gewenste resultaat behalen. Zo niet, dan moet je ook een nieuwe remschijf monteren.  

Remblokken en remschijven moeten geheel vetvrij zijn. Kom daarom nooit met je vingers aan remschijven. Spray je fiets ook nooit in met een polish of iets dergelijks, er kan zomaar iets op je schijf belanden. Spuit daarom polish in de doek en maak daarmee je fiets schoon/breng een beschermlaag aan).  

Piepende remmen 

Piepende remmen kunnen meerdere oorzaken hebben. Meest voor de hand liggende zijn (in volgorde van voorkomendheid):  

  • Slecht ingeremd  
  • Vuile schijven  
  • Nieuwe remblokjes gemonteerd 
  • Verkeerde blokken of verkeerde combi type blok en schijf 
  • Schijven schoongemaakt met remreiniger 
  • Te kleine schijfdiameter 
  • Oververhitting     

Hoe los je het op of ga je te werk om dit te tackelen? Als je nieuwe remblokjes hebt gemonteerd, de schijven hebt schoongemaakt met remreiniger of als je huidige set-up piept, ga dan altijd eerst als volgt te werk:  

Stap 1 

Rem je remmen goed in. Op internet zijn veel instructiefilmpjes hierover te vinden, waaronder een eigen filmpje van ons https://youtu.be/eJc5KSyIK7s.<<<QR-CODE?>>>   

Het basis-idee van inremmen is dat je de remblokjes goed inbrandt en de schijf polijst met een remlaagje. Hiervoor moeten de remblokjes en schijf goed warm/heet worden, dit doe je door hard en vaak te remmen bij droog weer.(een inremmachine is het meest makkelijk, die staat bij ons in de werkplaats, maar waarschijnlijk niet bij jou). 

  • De voor jou makkelijkste methode is om een heuvel op te biken, dan heb je tijdens het remmen een beetje hulp van de zwaartekracht.  
  • Bike naar beneden tot halverwege, met de remmen een beetje ingeknepen. Hiermee verwarm je de remmen voor.  
  • Zet vervolgens stevig aan en rem hard zonder te blokkeren. Voorkom slippen en stilstaan met de rem ingeknepen. De rem moet niet plakken aan de schijf.  
  • Na het hard remmen weer snel stevig aanzetten en wederom hard remmen. 
  • Herhaal dit minimaal twintig keer. Het beste is om net zolang door te gaan totdat je een lichte brandlucht begint te ruiken en stop dan meteen.  
  • Piepen de remmen tijdens het inremmen? Ga dan door met hard remmen totdat ze niet meer piepen, maar stop zodra je een lichte brandlucht ruikt. 
  • Laat je remmen afkoelen en test vervolgens of ze goed werken. 

Heeft dit niet geholpen en weet je zeker dat je goed hebt ingeremd, dan volgt Stap 2.  

Stap 2  
  • Maak je remschijven schoon met remreiniger door reiniger in de doek of keukenrol te spuiten en de remschijven aan beide zijden goed af te nemen. Had je dat al gedaan? Ga naar Stap 3. 
  • Herhaal Stap 1.  

Geen gewenst resultaat? Ga naar Stap 3. 

Stap 3  

Demonteer je remblokjes en schuur deze op of vervang ze voor nieuwe.  

Stap 3a 
  • Hang je fiets op werkhoogte. 
  • Haal de wielen uit je fiets (knijp niet in de remmen). Heb je een SRAM-derailleur, gebruik de wiel-uithaal-modus. rijd je Shimano, check of de eventuele derailleur-clutch op ‘uit’ staat. Let op de positie van de ketting, zet deze op de vierde tandwiel van onderen. 
  • Zet de wielen neer, schuin met de cassette aan de bovenkant. Let op: een SRAM XD-body en sommige andere body’s zitten niet schroefvast, waardoor de cassette en body spontaan los kunnen. Achter de SRAM-body zitten veertjes en sterclutches die met een beetje pech alle kanten op rollen. Je wilt niet dat je cassette verkeerd valt en er een tandje krom gaat.  
  • Parkeer de steekassen veilig in de naaf. 
Stap 3b  
  • Duw de remblokjes zo ver als mogelijk de remklauw in door met de Parktool-spreider of een ander tooltje/adaptertje de remblokjes uit elkaar te wrikken. Let op dat je niet iets scherps gebruikt waarmee je de remblokken kunt beschadigen.  
  • Demonteer de remblokjes. 
  • Verwijder de borging en draai de montage-steekas (lang boutje dat door de remblokken gaat) los, of trek de splitpen eruit (elk merk heeft z’n eigen systeem, kwestie van goed kijken). Zorg in ieder geval dat je elke vorm van borging verwijdert voordat je het boutje/de steekas losdraait.  
  • Check of ze er schoon uitzien. Ontdek je vetvlekken of ogen ze glazig? Gebruik ze niet meer om mee te remmen. Bewaar ze, je kunt ze later gebruiken als hulpje bij hardnekkig vastzittende zuigers.  
  • Plaats nieuwe als de oude vet of glazig waren.  
  • Schuur de huidige op als ze er nog vitaal uit zagen. 
  • Verwijder schuursel met een droge doek. 
  • Plaats remblokken terug (denk hierbij aan het terugplaatsen van de borging). 
  • Maak de remschijven opnieuw schoon met remreiniger, ook als je na de laatste schoonmaakactie weer een inrempoging hebt gedaan. 
  • Plaats de wiel(en) terug.  
Stap 3c 
  • Rem een paar keer, zodat de remzuigers opnieuw remdruk opbouwen en zich centreren. 
  • Check door aan het wiel te draaien of de remmen vrij lopen.  
  • Is dit het geval? Rem opnieuw in (Stap 1).  
  • Lopen ze aan? Ga naar Remmen die aanlopen

Nog geen gewenst resultaat? Je hebt er dan alles aan gedaan binnen je huidige set-up. Wat rest is nog één trucje en verder is het een kwestie van trial and error.  

Tijd voor een trucje uit de autoindustrie. Een klein likje kopervet achter de blokjes op de plek waar de zuiger tegen het blokje drukt. Dit kan ervoor zorgen dat de remblokjes minder gaan trillen tijdens het remmen. Trillen is resonantie en dat kan piepen veroorzaken. Wees hier voorzichtig mee, dit is niet iets dat vanuit fabrikanten wordt gepromoot. Zorg er te allen tijde voor dat je een geringe hoeveelheid gebruikt, zodat het kopervet niet gaat zwerven en zo de seals van de zuigers aantast.  

Trial and error:  
  • Monteer een schijf met een grotere schijfdiameter (en pas hierop je bestaande remklauw-adapter aan of voeg er een toe). 
  • Monteer een ander type schijf, liefst floating. Deze kan trillen/resonantie voorkomen. 
  • Probeer remblokjes van een ander merk. 
  • Zijn je remschijven roodbruin door oververhitting? Vervang ze. 
  • De laatste truc: je kunt brake silencer-spray gebruiken, maar daarmee heb je significant minder remvermogen. 
Remmen die doorglijden 

Je remblok en remschijf zijn vettig geworden (en als ze doorglijden en herrie maken dan zijn de remblokken helemaal versleten, zie volgende behandelpunt). Als de schijf vettig is geworden, dan is met een keer remmen het remblokje dat ook en omgekeerd.  

Remmen die aanlopen 

Het beste kun je vettige remblokken en schijven vervangen door nieuwe. Vettigheid is hardnekkig en trekt helemaal een blokje en schijf in. Wil je het toch graag een kans geven? Ga naar bovenstaande Stap 3 (a, b en c). 

Als remmen aanlopen komt dit vaak door:  
  • Onjuiste uitlijning klauw ten opzichte van de schijf (kan ook spontaan ontstaan na het wisselen van blokken of het spreiden van remzuigers). 
  • Remzuiger blijft hangen.  

Hoe los je dat op?  

Stap 1  
  • Breng de fiets op werkhoogte (hang hem op).  
  • Draai de montagebouten waarmee de remklauw op de voorvork of achtervork vastzit één slag los. 
  • Knijp de betreffende rem in en houd deze ingedrukt.  
  • Draai de montagebouten weer vast.  
  • Draai aan het wiel en oordeel of deze vrij loopt. 

Geen gewenst resultaat? Ga dan naar Stap 2. 

Stap 2  
  • Draai de bouten meerdere slagen los, zodat de klauw goed vrij kan bewegen. 
  • Zorg dat de schaaltjes en ringetjes die onder remklauw zitten helemaal schoon/vrij van vuil en gruis zijn. Blaas alles schoon, spuit het in met remreiniger en haal er een doek langs. 
  • Knijp de betreffende rem weer in en houd hem ingedrukt. 
  • Draai de montagebouten weer vast. 
  • Draai aan het wiel en oordeel of deze vrij loopt. 

Geen gewenst resultaat? De kans is groot dat een zuiger blijft hangen of dat je te maken hebt met een lastig te centreren remklauw, doordat vork of frame niet helemaal goed is afgevlakt. In dat laatste geval moet je de klauw op zicht centreren/uitlijnen. Door langs de schijf te kijken en de remmen tijdens het draaien van het wiel in te knijpen, probeer je te analyseren waar het probleem zit. 

Neem je waar dat een zuiger blijft hangen ga naar Preventief onderhoud – Remzuigers smeren. Als een remzuiger blijft hangen dan wordt de schijf vaak opzij gedrukt tijdens het remmen. Je kunt dit goed zien.  

Zie je aan één kant van de remblok veel ruimte tussen schijf en blok en zie je aan de andere kant geen of weinig ruimte? Dan kun je op zicht uitlijnen. Dit gaat als volgt: 

Stap 3  
  • Draai de montagebouten een heel klein beetje los. Net ver genoeg zodat je de remklauw met een beetje kracht van positie kan veranderen en de klauw in de gewenste positie kan blijven staan, met andere woorden: dat hij niet verschuift. 
  • Knijp een paar keer in de rem en beoordeel de ruimte tussen de schijf en de remblokjes aan beide zijden van de schijf. 
  • Duw met je hand tegen de remklauw om hem zo te positioneren dat er aan beide zijden evenveel ruimte tussen schijf en blokje ontstaat. 
  • Draai de montagebouten vast en let op dat de klauw bij het aandraaien niet wegkruipt. 
  • Kruipt de klauw steeds weer weg, probeer met je hand de klauw tegen te houden tijdens het aandraaien. 
  • Lukt dit niet, maak dan de ringetjes en schaaltjes onder de klauw goed schoon en vet deze in met een beetje kopervet of vaselinespray (of desnoods een beetje kettingolie), zodat ze goed over elkaar kunnen schuiven. Let hierbij op dat er geen vettigheid op de schijf komt. Demonteer voor deze actie anders even het wiel. Voor de zekerheid.   
  • Probeer voorgaande opnieuw.  

Nog steeds geen gewenst resultaat? Ga naar Preventief onderhoud – Remzuigers smeren.  

Te laat doorhebben dat je remblokken zijn versleten  

Je remblokken zijn dermate versleten dat je metaal op metaal remt. Normaliter is je schijf dusdanig bekrast dat deze het beste vervangen kan worden. Wil je dat uitsparen dan kun je met nieuwe remblokken gewoon remmen. Deze zullen de schijf weer enigszins glad remmen, echter gaat dit gepaard met een hardere slijtage van je remblokken als gevolg van het ruwe oppervlak. Om dit probleem te minimaliseren kun je ook de bekraste schijf eerst zelf weer glad schuren. Let wel op dat een optimale remwerking dan waarschijnlijk ver te zoeken is. Veel remschijven hebben een zorgvuldig uitgekiend remoppervlak dat als sneeuw voor de zon verdwijnt bij bekraste discs.  

Om je remblokjes te vervangen, ga naar Stap 3 (a, b en c) bij Piepende remmen en sla de niet van toepassing zijnde stappen over.  

Geen remdruk 

Als je geen remdruk hebt is er sprake van lekkage of lucht in je remsysteem (remgreep, remleiding of remklauw).  

Lekkage moet snel te zien zijn. Ergens lekt olie, je ziet dan nattigheid dan wel vettigheid of juist heel veel vastgeplakte stof. Er moet worden vastgesteld wat er lekt. Is het een leidingaansluiting dan kun je, als je het ziet, zelf een heel eind komen met een ontluchtingsset/bleedkit en nieuwe aansluit ‘olijfjes’ of andere verbindingsonderdeeltjes. Is de remgreep of klauw lek? Overweeg hem te laten reviseren als hij verder in goede staat is. Anders wordt het vervangen.  

Lucht in het remsysteem kan eveneens verholpen worden met een ontluchtingsset/bleedkit en met behulp van de instructievideo.  

Overigens, geen remdruk vanwege lucht in het systeem komt vaak plotseling op. Dikwijls na transport, nadat je de fiets op zijn kop hebt gehad of na een uplift over stuiterende wegen. Je kunt dan proberen de remdruk terug te krijgen door heel snel en vaak achter elkaar te remmen. Je hebt dan kans dat je de lucht weer in een hoek duwt waar je er geen last van hebt.  

Preventief onderhoud  

Remblok-inspectie 

In het geval van een hydraulische rem voel je niet dat je remblokje slijt. Je bent bij een niet-hydraulische rem misschien gewend dat je de remgreep steeds verder kunt inknijpen naarmate je remblokjes slijten. Bij een hydraulisch systeem werkt dat anders. De remdruk blijft gelijk, ongeacht de slijtage. Er zit niets anders op dan regelmatig checken of je remblokjes nog goed genoeg zijn. Ben je te laat dan rem je metaal op metaal. Dan heb je plotseling geen remvermogen meer en verniel je de remschijf.  

Hoe vaak moet je controleren? Aangezien remblokken onder slechte, natte omstandigheden vele malen sneller slijten dan tijdens mooi weer raden we je aan om altijd na elke natte rit en eens in de vijf droge ritten of 250 kilometer een check te doen. 

Hoe check je de slijtage aan je remblokken? Je kunt dit goed visueel beoordelen.  
  • Bekijk een nieuw remblokje en registreer wat het remdeel is en hoe dik dat is. 
  • Vergelijk het met de remblokjes in de fiets. 
  • Kijk hiervoor langs de remschijf naar de remblokjes. 
  • Rem eventueel een paar keer, zodat je het blokje ziet bewegen en beter kunt beoordelen. 
  • De remblokjes moeten altijd voldoende dikker zijn dan het remveertje. 
  • Is de remblok nog maar een fractie dikker dan het veertje, dan is het hoog tijd voor vervanging. Het advies is om bij 75 tot 80 procent slijtage het blokje te vervangen. Bike je tijdens een slechtweerrit dan kan het ineens hard gaan en een bijna helemaal versleten remblokje koelt minder, met snellere oververhitting, verglazing van je remblok en slecht remvermogen tot gevolg. Of sneller kans op het verbranden van je schijf (met een noodzakelijke vervanging tot gevolg). 
  • Wil je het zelf doen ga naar Stap 3 (a, b en c) bij Piepende remmen en sla niet van toepassing zijnde stappen over. 

Kun je het allemaal niet zo goed zien? Demonteer je wielen, dan heb je vrij zicht.  

Remzuigers smeren  

Het is belangrijk om regelmatig je remzuigers te smeren. Dit voorkomt aanlopen van de remblokjes en garandeert een langdurige zorgeloze werking. 

Stap 1  
  • Breng je fiets op werkhoogte en demonteer je wielen (denk daarbij aan de dingen die we hier eerder over hebben gemeld).  
  • Duw met de Parktool-spreider (of ander tooltje) de remblokjes van elkaar af, helemaal tot het einde. 
  • Demonteer de blokken en leg ze op een veilige plek (denk aan verwijderen borging, zie eerder). 
  • Maak met een doek de binnenkant van de remklauw goed schoon. 
  • Rem heel voorzichtig een klein beetje zodat de remzuiger een fractie naar buiten komt. 
  • Vul een beetje remolie in het apothekersflesje met het kwastdopje (wees er zeker van dat je dezelfde remolie gebruikt als in je remsysteem). 
  • Doop het kwastje in de olie en bestrijk rondom de buitenzijde van de zuigers met de olie. 
  • Duw de remzuigers terug door de steeksleutel 10/11 tussen de remklauw te zetten en met beide handen de remblokken rechtstandig terug te trekken/duwen. 
  • Rem nogmaals voorzichtig, zodat de zuigers weer wat naar buiten komen. 
  • Herhaal het smeren. 
  • Beoordeel tijdens het voorzichtig remmen of de zuigers aan beide zijde gelijktijdig en gelijkmatig naar buiten komen. 
  • Ga net zolang door met de smeeractie (voorzichtig remmen, smeren, terugduwen) totdat dit wel het geval is. 
  • Blijft een zuiger toch hangen of te langzaam naar buiten komen? Houd dan de zuiger die wel vlot naar buiten komt tegen met de steeksleutel of iets anders. De haperende zuiger zal dan wel naar buiten komen en die kun je dan extra smeren en door voorgaande te herhalen weer goed op gang krijgen. 

Lukt het niet dan heb je er alles aan gedaan en is je remklauw toe aan revisie. Overweeg dit als je remsysteem verder in goede staat verkeert, anders is de remklauw of het gehele systeem aan vervanging toe. 

Stap 2  
  • Duw de zuigers helemaal terug. 
  • Maak de remklauw (binnenzijde en eventueel olie op buitenzijde) goed schoon met remreiniger en doek. 
  • Plaats de remblokken terug. 
  • Plaats wielen terug. 
  • Rem een paar keer om weer druk op te bouwen. 
  • Beoordeel of de remschijf vrij loopt.  
  • Dikwijls is dit niet het geval en moet de remklauw opnieuw worden uitgelijnd. Kijk daarvoor bij Remmen die aanlopen
Remolie-check  

Remolie gaat niet eeuwig mee. Over het hoe en waarom valt veel te zeggen. Alsook over de verschillen tussen synthetische olie, oftewel DOT, en mineraal olie. We laten dat even voor wat het is. Van belang is dat je olie nog vitaal is. Dit voorkomt luchtvorming in je remsysteem en het voorkomt dat afdichtingen worden aangetast of dat troebele of te heet geworden olie de zuigerwerking in remgreep en remklauw negatief beïnvloedt. 

Je doet er goed aan eens per jaar of na een heftige downhill- of enduroweek in echte bergen de olie te checken.  

Hoe kun je dat checken? 

Stap 1  
  • Breng je fiets op werkhoogte of zorg dat je fiets stevig rechtop staat. 
  • Ontdek waar het ontluchtingsboutje zit op je remgreep (zie je niet wat er wordt bedoeld, raadpleeg de handleiding). 
  • Draai de montagebout van de remgreep een beetje los, zodat de remgreep kan verdraaien ten opzichte van het stuur. 
  • Vervolgens draai je de remgreep dermate dat het ontluchtingsboutje vlak staat en zich op het hoogste punt bevindt. 
  • Draai het boutje voorzichtig los totdat er spontaan een klein beetje olie uit komt. 
  • Beoordeel de kleur van de olie, deze hoort mooi helder te zijn. 
  • Draai het boutje weer vast. 
  • Maak met remreiniger en een doek het oppervlak weer schoon. 

Is de olie troebel of zelfs in meer of minder mate zwart? Dan wordt het hoog tijd het hele systeem door te spoelen en te voorzien van verse olie. Wil je daar zelf mee aan de slag. Schaf de ontluchtingsset/bleedkit aan dat voor jouw merk/type rem geschikt is en raadpleeg de bijbehorende instructievideo. Stoppen hier je goede intenties? Breng je bike naar de vakman.  

Tekst door Eugen Uppelschoten

Foto’s door Harm Spoelstra


Bikeshop Amersfoort 

Bikeshop Amersfoort is een-vader-op-zoon winkel die al een tijdje meedoet. Sportfietsen, mountainbikes in het bijzonder, hebben er een speciaal plekje. Tijdens de opening in 1988 stonden er al mountainbikes in de showroom, iets dat veel racefietsers de wenkbrauwen deed fronsen.  

Vader Gerard was een pionier en met een zwak voor items met een hoge wow-factor en al snel puilde de winkel uit met exotische merken en modellen. Vitrines vol met high-end onderdelen variërend van zelf geïmporteerde Tune naven tot lichtgewicht SRP-kits kleurden de winkel. De Bikeshop werd de tweede Specialized dealer in Nederland en de eerste Trek dealer.  

Zoon Eugen was vaker in de zaak dan in de schoolbanken te vinden en runt de Bikeshop Amersfoort tegenwoordig, samen met een enthousiast team. Eugen Uppelschoten is zelf fervent fietser en maakt graag lange dagen op de trails, bij voorkeur op zijn Specialized Stumpjumper ergens in de bergen. 

Al 33 jaar lang wordt er vanuit de winkel met klanten gefietst en ademt de winkel maximaal fietsen. “Ride we must”. Bij de Bikeshop helpen ze je graag om zelf goed voor je fiets te zorgen om het maximale uit je fiets te halen, lang met je materiaal te doen en onnodige reparaties te voorkomen.  

Bikeshop Amersfoort 
www.bikeshop.nl  
Instagram – @bikeshopnl 
Leusderweg 92 Amersfoort  


Dit artikel staat in het laatste magazine: UP/DOWN #4 2021. Deze kun je bestellen in de Soul Webshop. Ook is het blad beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan snel abonnee van UP/DOWN. Dan ontvang je alle nummers als eerste in je brievenbus en profiteer je van alle voordelen voor onze trouwe abonnees. Bovendien houd je ook meer tijd over voor je volgende tocht!

 van