Schneestern: Een kasteel bouwt zichzelf niet

Een kicker, of is het een schans? Hoe je het ook noemt, iedereen snapt in essentie hoe je een hoopje sneeuw bij elkaar schuift zodat het onder de juiste hoek als ramp te gebruiken is. Ingewikkelder wordt het wanneer je niet een kickertje, maar een heus kasteel de sneeuw uit stampt. Het creëren van uniek geshapete parken met dito wedstrijd-format is een vak op zich. En Nico Zacek, de grote man achter de evenementen Suzuki Nine Knights (en Queens) weet daar alles van. Samen met zijn team van Distillery en de Schneesterncrew bouwt hij ieder jaar de meest indrukwekkende kunstwerken die maken dat de rijders hun skills kunnen verbeteren.

Tekst: Lisette Blankestijn
Beeld: Lisette Blankestijn / Schneestern / Distillery

Koninklijke creaties
Al sinds de eerste editie wordt het park in de vorm van een kasteel geshapet. Die unieke parkcreaties staan er echter niet het hele seizoen, maar worden per evenement from scratch volledig uit sneeuw gebouwd.
De meeste designs zijn van Nico zelf afkomstig. Iedere zomer gaat hij naar het strand en neemt hij pen en papier mee. Hele middagen fantaseren, tekenen en zandkastelen bouwen. Het gaat puur om thema’s en de eerste ideeën. Zijn tekeningen stuurt Nico naar zijn goede vrienden van de ‘Legs of Steel’-crew. Tobi Reindl heeft de meeste bouwervaring en beoordeelt of een idee haalbaar is. “Over de afgelopen jaren heb ik met veel plezier organisatorische taken uit handen gegeven. De schetsboeken liggen echter nog bij mij, ik vind het ontwerpen fantastisch!” De uitgewerkte ontwerpen gaan vervolgens naar Dirk van Schneestern, die beschikt over bouwkundige kennis en een flinke roedel parkshapers.

Schneestern
In de tijd dat Nico zelf als professioneel skiër wedstrijden reed trok hij veel op met Dirk Scheumann, nu al ruim vijftien jaar eigenaar van het Duitse parkshape-bedrijf Schneestern. “Dirk was vroeger timmerman en hij heeft zelfs certificaten die hem tot bouwkundig ingenieur bestempelen. Dus toen ik de eerste editie van Nine Knights uitwerkte was het voor mij direct duidelijk dat Dirk de ‘man for the job’ was. Een timmerman die verstand heeft van zowel constructies als skiën en bovendien ook nog een toffe peer is, daar ga je er geen twee van vinden.”

De twee werken inmiddels al lang samen en kennen elkaar goed, dat beaamt ook Schneestern-collega Marco Rues. “Ze hebben samen veel geleerd en vormen zodoende een goed team om de gekste sneeuwconstructies in de wereld te bouwen. Nico denkt voornamelijk aan de rijders, hij wil maximale prestaties uit hen halen en baseert daar zijn schetsen op. Dirk gaat met hem de discussie aan en berekent of het te realiseren is. Dat technische aspect is breder dan je denkt. Is er genoeg sneeuw voorhanden, hebben we genoeg personeel, stort het geheel niet in elkaar? Ook berekenen we de snelheid, is de run-in hoog en lang genoeg? Dirk ontwerpt een 3D-illustratie, een tekening uit onze zelfontwikkelde software, die laat zien hoeveel sneeuw
er precies nodig is voor de constructie”, aldus Rues. Hij vult aan: “Tevens maakt de software een sprongsimulatie zodat we weten welke snelheid de rijder bij afzet en landing heeft en hoe groot de G-kracht tijdens de vlucht is.”

Dit is waar de heren discussiëren over haalbaarheid. Qua sneeuw kan bijna alles gemaakt worden. De strijd komt naar boven in het willen pushen van het niveau van de rijders en de veiligheid. Je wilt dat alle rijders de sprong kunnen wagen. Maar er moet bijvoorbeeld rekening mee gehouden worden dat vrouwen wetenschappelijk gezien minder compressie (G-krachten) kunnen dragen. Nico heeft altijd progressieve ideeën, maar echt dwaas is het nooit. “Mocht het te gek worden dan past Dirk het ontwerp aan en stelt hij een minder radicaal park voor.”

Begin februari ligt de bal – vrij letterlijk – in de handen van de heren van Schneestern. “Met shovels en pistenbully’s verzamelen we alle losse sneeuw op de berg”, zo vertelt Marco, “Die schuiven we op een grote hoop en we drukken het continu aan, zodat het als een sneeuwbal aan elkaar kleeft. Hoe compacter we de sneeuw kunnen persen, des te sterker is de constructie. Helaas kunnen we het niet met alleen natuurlijke sneeuw af en zetten we nadat we alle echte sneeuw verzameld hebben ook sneeuwkanonnen in.” Een vlokje kunstsneeuw heeft minder lange haren dan de échte ijskristallen, waardoor deze minder goed aan elkaar hecht en eerder als ijsklomp opvriest. “Samengeperste kunstsneeuw bouwt minder stevig, daarom zoeken we naar de optimale verhouding tussen echte sneeuw met maximale toevoeging van kunstsneeuw.”

Als de berg van samengedrukte sneeuw groot genoeg is, beginnen de heren (zo’n tien tot twaalf dagen voor het evenement) met het vormen van de sculpturen. Schneestern maakt gebruik van de pistenbully’s die het skigebied ter beschikking stelt en neemt alle overige gereedschappen zelf mee. Hiermee worden onder andere de kicker en landing mee gevormd. Het bedrijf produceert in het Duitse Kempten zelf alle parkshapetools, alleen de meegebrachte kettingzagen zijn ingekocht. De kasteeltorens worden als echte iglo’s uit opgestapelde ijsblokken opgebouwd. Bij het boetseren van raampjes en overige versieringen komt er een kettingzaag aan te pas. Op de vraag of er tussen de hopen sneeuw door geen verstevigende constructie van andere materialen is gemaakt moet Marco hard lachen. “We hebben inmiddels zo veel ervaring in het bouwen met sneeuw dat we echt niets anders dan dat nodig hebben. Zelfs de temperatuur en het aantal uren zonlicht wordt in onze software meegerekend, zodat we ook wanneer alles tegenzit een solide sculptuur hebben staan.”

Warme voorjaarsdagen
Zelfs in een warm jaar vrezen Nico en Marco dus niet voor het wegsmelten van het kasteel. “Het klinkt laat, eind maart voor Nine Queens en Nine Knights begin april, maar soms kan het nog Siberisch koud zijn op de berg. Het kan zelfs nog erg veel sneeuwen. We ervaren zelf dat het sneeuwseizoen ieder jaar later op gang komt en ook later eindigt.”

Daar plaatst Marco graag een kanttekening bij: “We rekenen op warme voorjaarsdagen, het is behaaglijk warm en al lekker lang licht. Maar het is voor ons als shapers wel echt een nachtmerrie als het zo warm wordt dat het kwik ’s nachts niet meer onder nul duikt. Dan hoef je niet meteen te denken aan een instortend kasteel, maar realiseer je dat het een wedstrijd is, waarbij iedere rijder wil presteren en wij iedereen een week lang dezelfde kansen willen bieden. Iedere dag shapen we het park, waarbij het vooral van belang is dat we ’s avonds een verse hoop sneeuw op de kicker en landing gooien, zodat deze ‘s nachts vast kan vriezen en de volgende dag van het team de perfecte shape krijgt. Als het ’s nachts niet vriest, dan is het alsof we er een hoopje zand overheen gegooid hebben.
Er is geen rijder die lekker springt over een
slushy schans en de vorm van de landing gaat dan ook snel verloren. Maar erger nog, denk je eens in dat rijders aan het begin van de week nieuwe tricks sticken met een snelle, snoeiharde run-in en tijdens de competitie niet meer genoeg snelheid behalen. Ik moet er niet aan denken!”

Het is dan ook een constant proces van sneeuw bijplakken of opnieuw modelleren. “Het is een tikkeltje milieuverontreinigend, daarom proberen we het zo min mogelijk te doen, maar soms gooien we ’s avonds zelfs een snufje zout op de run-in, zodat deze sneller opvriest. Bij een evenement als The Perfect Hip gaat het om records en dan kan zo’n klein snufje zout daadwerkelijk het verschil in snelheid en hoogte van een sprong maken. Het is een extreme prestatie die de rijders leveren en daarom moeten wij ook ons best doen om het park iedere dag op zijn best op te leveren. De take-off van The Perfect Hip is zelfs zo uitzonderlijk steil dat we klimspullen nodig hebben om hem bij te werken. Iedere dag zie je daar crewleden met stijgijzers in klimtouwen hangen, omdat de take-off zo steil is dat ze er anders af vallen.”

Vooruitgang
Vragend naar de toekomst van deze reeks evenementen die The Distillery zo succesvol heeft neer weten te zetten, benadrukt Nico graag nog even het gegeven dat ze die ook zelf kunnen vormgeven. “Het mooie van Nine Knights en Nine Queens is dat we geen onderdeel zijn van een gevestigde tour. Geen overkoepelende organisatie die ons in vrijheid beperkt of regels stelt. Ieder jaar weer beslissen we zelf wat we willen doen, waarbij het doel om de sport vooruit te helpen centraal staat. Voor ons gaat het meer om het verbeteren van de individuele skills van de rijders dan om records. Dat ze hun eigen stijl vinden tijdens zo’n week durend evenement, in plaats van even komen buurten om bestaande records te breken. Ieder jaar kiezen we een ander thema, dus de rijders kunnen ook niet trainen voor de specifieke onderdelen.”

Een tipje van de sluier voor volgend jaar misschien? “Zal ik je een sneakpreview geven? De volgende editie van Nine Knights wordt ‘the transition edition’, we gaan het niveau in de transitions omhoog proberen te brengen. Verder zullen we onze aandacht meer focussen: minder evenementen, spectaculairder, gekker, professioneler, efficiënter.”

Aan de skisport zelf ziet Nico het liefst niet al te veel veranderen. “Ik hoop dat de huidige lifestyle blijft, dat het niet gaat om wedstrijden en winnen, maar om sessies met je vrienden en lol maken, gaan wanneer het goed is. Ik ben niet vies van competitie en ik begrijp ook wel dat je als atleet op bepaalde tijden moet trainen en gezond
moet eten. Dus er zijn grenzen aan hoeveel je kunt freeskiën. Als we kunnen groeien tot op een olympisch podium dan moeten we dat zeker doen.” De bouw van een olympisch sneeuwpark ziet Schneestern ook wel zitten: “Maar we blijven wel skiërs, hè? Ergens moet je ook herinnerd worden aan verse sneeuw op echte bergen.”

Dit artikel is afkomstig uit White Freeski magazine 2016 #1. Mocht je meer reisverhalen, interviews, tip & tricks en nog veel meer willen lezen? White Freeski magazine 2016 #1 is los te bestellen in onze webshop. Voor het gemak kun je ook abonnee worden zodat je geen nummer meer hoeft te missen!