UP/DOWN Rijtechniek – 1. Aanvalshouding
Of je nu een beginner bent, of een door de wol geverfde singletrack ripper: je rijtechniek staat of valt met de beheersing van een aantal basisvaardigheden op de fiets. Rijtechniekexpert en Bike Skills-auteur Michel Romen gaat in deze en de komende uitgaven van Up/Down dieper in op de basics, en heeft ons verzekerd dat hij eyeopeners heeft voor mountainbikers van ieder niveau. We zijn benieuwd…
Basics
De mountainbike is een enorm capabel vervoermiddel, dat je met de juiste vaardigheden in staat stelt om ruw terrein te trotseren. Bij die vaardigheden gaat het niet om complexe bewegingen of handelingen, maar om een paar universele skills die onder alle omstandigheden voor stabiliteit, controle en een vooruitstrevende houding zorgen.
Ik mag de komende tijd mijn beste adviezen op het gebied van rijtechniek in dit blad met je delen. Te beginnen met de basics: de aanvalshouding, kijktechniek, evenwicht, gewichtsverdeling en remmen. Deze onderwerpen hangen nauw met elkaar samen en als je ze goed beheerst, dan houd je de fiets met gemak onder controle en heb je een uitstekende basis om je skills verder te ontwikkelen.
Denk niet dat basics alleen voor beginners belangrijk zijn. “Champions are brilliant at the basics”, zo luidt een uitspraak van een gevierd Amerikaans basketbalcoach. En dit geldt ook op de mountainbike. Natuurlijk hebben de toprijders in de EWS- en DH- worldcups enorm veel skills en zijn ze fysiek sterk, maar bovenal beheersen ze de basics. Want zelfs, nee, júist in extreme situaties zijn basisvaardigheden zoals gewichtsverdeling en kijktechniek essentieel om de fiets te blijven beheersen.
De aanvalshouding
Je houding op de fiets is één van die basics, en daarbij valt meteen onderscheid te maken tussen je zithouding en je houding als je op de pedalen staat. Je zithouding is van belang tijdens het klimmen en op vlakke, egale trails waar veel getrapt kan of moet worden. Deze houding wordt grotendeels bepaald door de geometrie van je fiets en door de positie van je zadel en stuur. Zittend op het zadel vorm je een compacte eenheid met de fiets en kun je de pedalen efficiënt rondtrappen.
Maar in zittende positie ben je ook erg beperkt in je bewegingsvrijheid, waardoor je moeilijk schokken kunt absorberen of je gewicht kunt verplaatsen. Zodra het terrein ruwer en technischer wordt, en zeker bergaf, moet je daarom uit het zadel komen. Maar dan kun je nog 1001 poses aannemen. Hoe zit, of beter, sta je nu optimaal op de fiets?
Het antwoord heet de aanvalshouding. Hiermee ben je in staat om je vliegensvlug aan te passen aan de uitdagingen op het pad. Je kunt schokken opvangen, hebt maximale wendbaarheid en vormt een flexibel, maar stabiel geheel met de fiets. ‘Eén worden met de fiets’ betekent niet dat je je erop fixeert, maar juist dat je de fiets en jezelf bewegingsruimte geeft. In zes simpele stappen breng je je lijf in de juiste positie:
Positie
Zet je pedalen op gelijke hoogte. Dit voorkomt dat je met een voet takken, stenen of andere obstakels op de grond raakt of er zelfs achter blijft haken. Ook ben je zo optimaal in balans, omdat je linker- en rechtervoet evenveel druk op de fiets uitoefenen.
Overigens heeft iedereen een persoonlijke voorkeur voor welk pedaal voor staat, en welk achter. Iedereen heeft namelijk een sterk en een zwak been. Het sterke been, ook wel het standbeen genoemd, is het been dat bij voorkeur voor staat. Het is ook het been waarmee je afzet als je te voet vooruitspringt, en het voorste been als je op een snowboard of skateboard staat. Als je een van deze sporten beoefent weet je waarschijnlijk al wat je sterke been is.
Weet je dat niet, dan is er een simpel trucje om daar achter te komen: sluit je ogen en laat iemand je een duwtje in de rug geven. Welke voet zette je als eerste vooruit? Dat is je sterke been.
Ga staan op de pedalen en zorg dat je benen nooit gestrekt zijn. Zo isoleer je je bovenlijf van de schokken en bewegingen van de fiets. Naarmate je extremer gaat rijden (sneller en/of in steiler of ruwer terrein), is het belangrijker om dieper in je benen te zakken door je knieën verder te buigen. Zo breng je je zwaartepunt omlaag en kun je de bewegingen en schokken aan het achterwiel gemakkelijker opvangen. Voorwaarde is wel dat je voldoende bewegingsruimte op de fiets hebt; een dropper post doet daarbij wonderen.
Rug
Maak een lage, rechte rug door vanuit je heupen voorover te buigen. Je verlaagt hiermee je zwaartepunt en het wordt gemakkelijker om met opgeheven hoofd vooruit te kijken. Ook als het steil bergop of bergaf gaat is het van belang om je rug recht te houden en vanuit je heupen te kantelen, en vooral niet met een bolle rug op de fiets te zitten.
Buig je armen en draai je ellebogen naar buiten. Zo kunnen je armen optimaal als schokbrekers fungeren. Ook kun je de fiets aan de grond drukken als je bijvoorbeeld door een kuil rijdt, of juist afzetten voor een sprong. Denk maar aan de negatieve veerweg of “sag” van je vering. Die zorgt ervoor dat je wielen aan de grond blijven, terwijl er genoeg veerweg over is om schokken op te vangen.
Armen
Houd het stuur zodanig vast dat deze in lijn is met je onderarmen. Zo wordt een schok direct doorgeleid naar je armen, je eigen schokbrekers.
Veel polsklachten ontstaan door een knik in de polsen, elke schok belast ze in dat geval. Met iedere schok komt een polsblessure dichterbij. Ook kunnen zenuwen worden afgekneld, waardoor je minder gevoel in je handen krijgt. Houd daarom het stuur zodanig vast dat de stuureinden in lijn liggen met de middellijn van je onderarmen. Pas ook de positie van je remgrepen hierop aan.
Breng je zwaartepunt loodrecht boven de trapas. Je voeten dragen dan je volledige lichaamsgewicht, waardoor je gewicht optimaal over de fiets verdeeld is. Je voorwiel draagt ongeveer veertig procent van je lichaamsgewicht, je achterwiel zo’n zestig procent. Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen, over gewichtsverdeling lees je meer in een van de volgende uitgaven van dit blad.
Je kunt eenvoudig testen of je zwaartepunt boven de trapas ligt. Neem de aanvalshouding aan en houd het stuur tussen je beide duimen en wijsvingers vast. Als je op de pedalen staat zonder met je vingers op het stuur te leunen of eraan te hangen, dan rust je volledige lichaamsgewicht op de pedalen en ligt je zwaartepunt loodrecht boven de trapas.
Uiteraard oefen je dit alleen op een gladde ondergrond en niet in het terrein. Maar let in technische passages eens op de kracht die je op het stuur uitoefent. Als het goed is leunt je gewicht volledig op de pedalen en niet op het stuur.
Attitude
Met de aanvalshouding ben je fysiek in staat om de uitdagingen op je pad te tackelen. Maar het is ook een mentale houding, een attitude: wacht niet op wat je tegenkomt, maar ga zelf in de aanval. Kijk vooruit en wees ‘hongerig’ naar het pad en de trail features waar je naartoe gaat. Vertrouw op de grip en het rolvermogen van je banden, op de vering van je fiets en op de veerkracht van je lijf. Zo kom je vanzelf in de flow, in the zone, of hoe je het ook wil noemen. Die state of mind begint met de juiste houding, tussen stuur en pedalen èn tussen de oren.
Tot slot, onthoud dat de aanvalshouding een ontspannen positie moet zijn die je aanneemt als de omstandigheden erom vragen. Het is niet de bedoeling dat je het stuur krampachtig vasthoudt, of dat je benen stijf op de pedalen staan. Het gaat erom dat je met je gewicht op je voeten staat, en je armen en benen juist ontspannen en veerkrachtig zijn om de bewegingen van de fiets te kunnen absorberen en te dirigeren.
Bike skills
Dat Michel serieus is als het om rijtechniek gaat, blijk wel uit zijn boek Bike Skills – Rijtechniek van Basics tot Masterclass. Daarin wijdt hij maar liefst 192 pagina’s aan mountainbike-rijtechniek, materiaalkeuze en afstelling. Ieder denkbaar onderwerp komt aan bod, van surplace tot nose turn, en meer dan 600 foto’s en afbeeldingen brengen de uitleg en oefeningen smakelijk in beeld. Het boek wordt gebruikt door verschillende instructeursopleidingen, zoals het Nederlands Instituut voor Mountainbike Gidsen (NIMG) en CIOS. Het boek Bike Skills is exclusief verkrijgbaar op www.bikeskills.nl.
Michel Romen (1981) is sinds de jaren negentig actief op de mountainbike en heeft zich gespecialiseerd in mountainbike-rijtechniek. Hij organiseerde reeds vele MTB-clinics en trainingen en heeft jarenlange ervaring op de trialfiets. In deze discipline is hij een voormalig lid van de Nederlandse selectie. Daarnaast reist hij de wereld over, op zoek naar de beste trails.
Dit artikel staat in het laatste magazine: UP/DOWN #4 2021. Deze kun je bestellen in de Soul Webshop. Ook is het blad beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan snel abonnee van UP/DOWN. Dan ontvang je alle nummers als eerste in je brievenbus en profiteer je van alle voordelen voor onze trouwe abonnees. Bovendien houd je ook meer tijd over voor je volgende tocht!
