Wax and Go
Wax, als surfers kunnen we niet zonder. Iedere surfer kent wel de frustratie van een te glad board. Een goede verse laag wax maakt het verschil tussen een goede rit of een kansloze take-off. Het waxen van je board voor een sessie is ook een soort ritueel. Een moment om te zien waar de beste golven breken of waar de minste mensen liggen. Ondanks ongemakken als de onvermijdelijke waxrash en talloze vernielde kledingstukken en autointerieurs is wax door de jaren heen een onmisbaar item voor surfers geworden.
Surfboardwax zorgt voor grip. Het zorgt ervoor dat het water van je board loopt en de zogenaamde bumps van een waxlaag geven grip aan onze voeten. De eerste waxes werden gebruikt aan het begin van de twintigste eeuw en waren gemaakt van kaarsvet. Deze eerste uitprobeersels waren erg hard en werden door middel van verwarming op het dek gedruppeld. De van paraffine gemaakte waxes die wij tegenwoordig gebruiken deden rond 1930 hun intrede. Het was de Californische grommet Alfred Gallant die met paraffine versterkte vloerwax – een tip van zijn moeder – op zijn board smeerde voor extra grip. Begin jaren zestig leerde men dat door toevoeging van olie paraffine zachter werd. Hierdoor werd het makkelijker om de boards echt te waxen en waxbumps te maken. Het was surflegende Mike Doyle die in 1965 voor het eerst kleur en geur aan wax toevoegde. Wax zoals wij die kennen maakte zijn entree in Californie in 1970. Wax Research, de huidige fabrikant van Sticky Bumps, ontstond in Encinitas terwijl in Carpinteria Frederick Herzog (Mr. Zog) met zijn voor die tijd erg controversiele Sexwax begon. Het sex sells-principe bleek ook voor de surfindustrie te werken. De Sexwax t-shirts waren een enorme hit, vooral omdat ze verboden werden om op scholen te dragen. Sexwax is in 2008 een icoon in de surfwereld en ver daarbuiten. Meedeinend op het succes van Sexwax ontstonden in de jaren zeventig in Californie, maar later ook in Australie, talloze kleine waxbedrijfjes. In 2008 zijn het echter de pioniers Sticky Bumps en Sexwax die samen met Mrs. Palmers de onbetwiste waxgiganten zijn. Inmiddeles heeft ieder zichzelf respecterend surfmerk een waxlijn op zijn naam staan. En ondanks dat wax in de jaren zeventig en tachtig concurrentie kreeg met de introductie van fulldeck grippads, is wax al jaren lang dé favoriet voor het creëren van grip op onze surfboards.
Verschillende temperaturen vragen om verschillende wax. Als basisregel geldt dat harde wax wordt gebruikt in warmer water terwijl zachtere wax is ontworpen voor gebruik in kouder water. Tegenwoordig zijn voor alle watertemperaturen speciale waxsoorten verkrijgbaar in verschillende kleur- en geurcombinaties. De keuze voor de wax die je gaat gebruiken is dus afhankelijk van de plek waar je gaat surfen. Waxes voor warmer water zijn harder zodat ze minder makkelijk wegsmelten en snel zachter worden. Waxes voor kouder water zijn zachter zodat ze makkelijker op te brengen zijn en na verloop van tijd niet keihard worden. Voor gebruik in Nederland pak je eigenlijk altijd een koel of koud water wax. Het water komt hier praktisch nooit boven de twintig graden Celsius en onder de vier graden Celsius dus daarmee zit je eigenlijk altijd goed. Zelfs met gebruik van de juiste koud- of ijskoudwaterwax hebben we met wintersessies hier in Nederland snel last van gladheid. De juiste waxkeuze, eventueel een basecoat en natuurlijk booties, zorgen ervoor dat je die lekkere sessie niet mist doordat je weer eens van je board glijdt. Als surfer ontwikkel je na verloop van tijd en na een heleboel uitproberen je eigen voorkeur voor een waxmerk. Persoonlijk hou ik van de meer ruwere en ‘sticky’ merken. Wat lekker is voor jou kan ik je helaas niet vertellen. Uitproberen dus!
Sinds een jaar of vijftien bestaat er ook onderscheid tussen een zachtere toplaag en een hardere onderlaag, de zogenaamde basecoat. Tegenwoordig vind je daarom in de surfshop naast de normale waxes ook basecoats. Een harde wax kan trouwens ook dienst doen als basecoat. Deze basecoat fungeert als soort van onderlaag voor later aan te brengen waxlagen. Deze harde onderlaag zorgt voor stevige waxbumps waarop zachtere bovenlagen zich op hun beurt dan weer goed hechten. Persoonlijk ben ik voorstander van het gebruik van een basecoat. Ik merk dat mijn waxlaag een stuk langer meegaat en mijn waxbumps structuur houden als ik een basecoat gebruik. Praktisch gezien werkt het gewoon beter. Tenzij je na iedere drie sessies je waxlaag wilt vernieuwen omdat het één uitgesmeerde vlek op je board is.
Wat veel surfers niet weten is dat de productie en het gebruik van wax schadelijk zijn voor het milieu. Om die reden zijn er tegenwoordig ook eco-waxes op de markt. Aangezien de surfboardindustrie sowieso niet al te mileuvriendelijk is, is het gebruik van een eco-wax zeker het overwegen waard. De meeste waxes worden gemaakt van paraffine. Afhankelijk van de fabrikant wordt bij de productie deze paraffine aangelengd met olieproducten, smeermiddel, synthetisch rubber en chemische hars. Hiermee wordt onder andere extra stickieness gecreeerd. Tijdens de productie worden verder plasticsoorten en chemische geurstoffen toegevoegd. De labels met do not eat or chew op gewone waxsoorten mogen dus zeker serieus genomen worden. Onmisbaar of niet, wax is zeker geen groen product. Het verschil tussen een eco-wax en een gewone wax zit hem dus vooral in de ingredienten en het productieproces. Eco-waxes als Matunas en Terra zijn niet giftig voor mens en milieu, zijn biologisch afbreekbaar en zijn gemaakt van natuurlijke ingrediënten. De wax is bovendien verpakt in gerecycled papier dat met milieuvriendelijke soja-inkt bedrukt is. De keuze in de surfshop voor een blokkie eco-wax blijkt daarom zeker de juiste en is misschien wel het minste waarmee we als surfers kunnen bijdragen aan een beter milieu.
Wax en zon gaan slecht samen. Leg daarom nooit je board met het dek in de zon. De grootste irritatie van wax blijft toch de welbekende rash. Rash ontstaat door teveel wrijving van blote bovenbenen of uitstekende ribben over een in wax gesmeerd dek van een surfboard. Vooral je knieën en de binnenkant van je bovenbenen kunnen het zwaar te verduren krijgen. Schone wax zorgt voor minder rash dus zorg dat je wax niet onder het zand komt te zitten. Wax houdt water vast, wat je board zwaarder maakt en verliest na verloop van tijd zijn grip. Voldoende reden om je board regelmatig te ontwaxen en van een verse laag te voorzien. Een waxkam biedt uitkomst bij het ontwaxen, maar ook een bankpas doet het goed. Een waxkam kun je daarnaast gebruiken om je oude waxlaag op te ruwen om nog meer grip te krijgen.
Mocht je binnenkort trouwens op surftrip gaan naar een derdewereldland neem dan zeker wat extra wax mee. Aangezien wax op dit soort plekken moeilijk verkrijgbaar kan zijn zou dat wel eens je redding kunnen zijn als je voor die perfecte A-frame staat. En als je aan het eind van je trip wax over hebt kun je altijd de locals nog blij maken.
Het hele verhaal kun je lezen in 6 Surf #1 2008, heb je deze nog niet?
Bestel hem via de SOULshop of word abonnee!