Op ontdekkingstocht door Noord-Italië – Route 24 uur Lang(he)

Valleien vol hazelnoten, de beste rode wijn ter wereld en een single speed e-bike van Italiaanse makelij: meer ingrediënten zijn er niet nodig voor een veelbelovend etmaal in het heuvelland van Piemonte in Noord-Italië. Heuvel op, heuvel af in de Langhe, waar 24 uur genoeg is om al het andere om je heen voor even te vergeten.

14.00 uur – Lunch in Cravanzana

Het gezelschap? Drie Italiaanse mannen, die breed lachend plaats nemen op het terras van Ristorante Albergo da Maurizio. Twee komen hier niet uit de buurt, maar zijn speciaal afgereisd. Matteo Gerevini en Carlo Brena, bijna-zestigers en fietsliefhebbers in hart en nieren. De een deed vroeger triatlons en deelde ooit nog eens een kamer met voormalig profwielrenner Michele Bartoli. De ander reed twee dagen geleden nog van de Grossglockner in Oostenrijk naar de Middellandse Zee, een slordige driehonderd kilometer, en strekt zijn benen alsof het laatste restje spierpijn er nog uit gerekt moet worden. Ze kijken uit over de heuvels van de Langhe, een streek in het noordwesten van Italië, onderdeel van Piemonte en bij helder weer met zicht op de Alpen. Waarom ze hier zijn? Om te pronken met een nieuwe e-bike van Italiaanse makelij, een van motormerk MV Agusta waar ze beiden sinds kort voor werken. Een stijlvolle fiets, lang en slank als Italië zelf. Elektrisch aangedreven en te bedienen met één simpele knop op het frame.

De derde Italiaan is Alessandro Ferrio. Eind dertig, gids, fit, fietsliefhebber en opgegroeid in deze regio. Hij weet als geen ander waar de fietsen van Matteo en Carloin het gebied het best tot hun recht komen. Maar eerst lunch. Er wordt wijn besteld. Wit, licht, bruisend. Niet teveel, want er moet nog worden gereden. En ook al wordt de fietselektrisch aangedreven, het is een single speed bike. Geen versnellingen, één stand. En pittig steile heuvels om te beklimmen.

16.00 uur – Kruipende kuitenbijters

Later dan gepland beginnen we aan de fietstocht van vanmiddag. Maar kan het anders in Italië? Het is warm, de zon staat op haar heetst en de wijn smaakt goed. Voor Matteo zijn overhemd wisselt voor een wielershirt wordt er nog een espresso op tafel gezet, en iedereen verbaast zich over de rust. De Langhe is een streek met een paar wereldberoemde trekpleisters. De bekendste? Barolo. De rode wijn waar iedere wijnkenner van gaat watertanden. Maar de Barolo volgt later, eerst wacht een rit door de Alta Langa. Een landschap dat op het eerste gezicht niet veel lijkt afte wijken van zijn beroemdere even knie. Heuvels waar op vrijwel elke top wel een typisch Italiaans dorp is gebouwd. Met een kerk die fier tot de hemel reikt, een handvol huizen eromheen en één enkele weg die ernaartoe slingert. Eromheen niets anders dan begroeiing. Een groene deken van wijnranken, bomen en struiken. Waar het verschil dan in zit? Stilte. Alsof de hele vallei in een lange, dromerige middagslaap is gevallen, zo loom ligt Cravanzana erbij. “Komen hier geen toeristen?”, vraagt Carlo zich hardop af.“ Of is het nog geen hoogseizoen? ”Alessandro lacht. Allebei. Maar ook in juli en augustus is het hier stil. “De meeste dorpen in de Alta Langa liggen niet aan doorgaande wegen. De heuvels strekken zich stuk voorstuk uit. In Cravanzana beland je niet zomaar. Je moet weten van dit restaurant, of een ander doel hebben. Doorgaand verkeer is ver weg. ”Dat biedt een groot voordeel. Een fietstocht door de omgeving betekent dat je de weg grotendeels voor jezelf hebt. Auto’s rijden er nauwelijks, zeker niet op de smallere wegen die bij vlagen ijzingwekkend steil tegen de heuvels op kruipen. Zelfs Alessandro moet af en toe op zijn tanden bijten om boven te komen. Matteo en Carlo geven op de steilste stukken op en lopen. Het enige nadeel van een fiets zonder versnellingen buiten de stad.

18.00 uur – Geen wijn maar hazelnoten

Het zijn niet alleen druiven die tegen de hellingen groeien, de Langhe is de streek van nog een ander wereldberoemd product: Nutella. De chocoladepasta kent zijn oorsprong in Alba, waar nog steeds de fabriek van Ferrero staat. Sterker nog, de helft van Alba’s grondgebied heeft met de hazelnoot- en chocoladefabrikant te maken. Dus fietsen we tussen valleien vol hazelnootbomen. Groene, struikachtige bomen waar de noten verscholen tussen een dek vol bladeren langzaam tot wasdom komen. Waar Ferrero (ja, ook die van Ferrero Rocher) inmiddels voornamelijk met hazelnoten uit andere, goedkopere streken op de wereld werkt, zijn er nog steeds kleinschalige, lokale hazelnootboerderijen. Een ervan is Cascina Barroero, waar medewerker Daniele een uitgebreide rondleiding geeft door de wereld van hazelnoten. Het klimaat leent zich perfect voor de vrucht, met grond die droog is aan de oppervlakte, maar waar dieper genoeg water stroomt. Daar kunnen de wortels van de boom goed bij, en dat betekent ondanks vaak droge zomers een groen landschap. Er grazen Texelse schapen tussen de bomen om het gras bij te houden en tweede helft augustus vallen de hazelnoten als rijpe appelen op de grond. Dan volgt de oogst en worden de hazelnoten verkocht of gebruikt in de eigen bakkerij, voor cake, koekjes, taart of hazelnootbloem.Matteo luistert aandachtig, maar slaat de proeverij over. Allergisch, legt hij uit. Liever bestelt hij een glas rosé. “Ook een streek product”, constateert hij tevreden bij het zien van de fles. Dat we nog een laatste stuk te fietsen hebben neemt hij daarbij voor lief. Slingerend tussen pijnbomen gaat het allemaal vanzelf. De fietsen van MV Agusta rijden met het comfort van een toerfiets en hebben het stuur en de grip van een mountainbike. Het is spelen in het Italiaanse heuvellandschap, af en toe bijtrappen op de stukken naar boven, om vervolgens weer sierlijk af te dalen.

20.30 uur – Een avond in Alba

In een gebied omgeven door wereldberoemde wijn – niet alleen Barolo, maar ook onder meer Barbera en Barbaresco – is het bekijken van de wijnkaart van een goed restaurant een ervaring met extra dimensie. Want een groot deel van wat er op de kaart staat, daar zijn we vandaag doorheen gereden of staat ons morgen te wachten. Matteo belast zichzelf met de schier onmogelijke taak de juiste flessen te kiezen en vertelt ondertussen waarom hij en Carlo juist voor deze streek hebben gekozen. “Omdat het nog een beetje een onderbelichte en onbegrepen regio is. Iedereen kent deze regio vanwege de Barolo, maar er is zoveel meer. En iedereen kent MV Agusta vanwege de motoren, maar ook daar komt veel meer vandaan. Onbekend gebied nog, maar niet minder mooi. ”Het is een treffende vergelijking, waar Matteo met plezier op proost. Want hij heeft een keuze gemaakt. Een flesje Barbaresco, uit Pora. Vijf jaargerijpt, even laten luchten. Hij legt de tafel nog eens uit hoe je het best een wijnglas vasthoudt en steekt vervolgens van wal wat er beter kan aan de beschermende keurmerken in de Italiaanse wijnindustrie. “Barolo, Barbera, Barbaresco, dat wordt allemaal van dezelfde druifgemaakt, de Nebbiolo. Maar al die keurmerken zijn zo specifiek op de plaatsnamen gericht. Als die plaatsen nou samenwerken, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk met Champagne of Bourgogne, dan komt dat de regio alleen maar ten goede. Maar in plaats daarvan ruziën ze alleen maar met elkaar. Typisch Italiaans. Altijd met je buurman kibbelen in plaats van samen werken. ”Dat hij zijn woorden later zelf kracht bijzet door de avond te eindigen met een discussie vol handgebaren en stemverheffingen richting zijn vriend en collega Carlo, over opgroeien in de jaren zeventig en het AC Milan van Marco van Basten, dat zal hij zich op dat moment niet hebben beseft. Maar typisch Italiaans is het zeker.

08.30 uur – Wakker worden tussen de wijngaarden

Waar Benevello, een gehucht buiten Alba en een van die typische dorpen op de heuvelruggen van de Langhe, gister nog baadde in het zonlicht, hangt er nu een grauwe sluier boven de kerktoren. “Super”, zucht Carlo. “Nagenoeg de hele zomer is het hier droog en zonnig en juist vandaag moet het regenen. ”Gelukkig valt de schade mee. Af en toe een donderwolk en een flits, hier en daar wat druppels, maar niets om niet doorheen te kunnen fietsen. Dat doen we vandaag aan de andere kant van de Langhe, Bassa Langa. Hier zijn de heuvels minder hoog en dat scheelt al snel een paar honderd meter klimmen. De hellingen zijn ook gematigder, de weg omhoog gelijkwaardig daaraan. Maar de druivenranken zijn er niet minder om. Vandaag betreden we heilige wijngrond. Het afgebakende gebied van Barolo, elf dorpen die samen het alleenrecht hebben om deze wijn te maken en te verkopen. We beginnen onze tocht van vandaag in Diano d’Alba, en terwijl Matteo nog wat slaap uit zijn ogen wrijft en voorstelt eerst een dubbele espresso te bestellen, vertelt Alessandro over dit deel van de Langhe. “Geografisch is het een beetje een mystieke omgeving. Niemand weet precies waar de Langhe begint en ophoudt, of waar de naam vandaan komt. Als ik zelf moet gokken, dan lijkt het me van het Franse woord langue komen. Dat betekent tong. En dat is precies hoe de heuvels zich uitstrekken; als landtongen op de lager gelegen grond geplakt.”

11.00 uur – Een wijnsprookje

De eerste stop onderweg is een historische: Grinzane Cavour. Een dorp vernoemd naar staatsman Camillo Benso di Cavour, die niet alleen de geschiedenisboeken heeft gehaald als architect van de Italiaanse eenwording, maar in de jaren daarvoor de wijnbouw in de Langhe professionaliseerde en op de kaart zette. Hij verbleef een tijd in het kasteel, dat tegenwoordig dienst doet als openlucht museum voor de roemruchte wijngeschiedenis. Omsloten door eindeloze druivenranken leren we over de Nebbiolo-druif, die al in het Romeinse Rijk werd gebruikt voor het maken van wijn. Over de betekenis die Cavour de Barolo toedichtte, als symbool voor het terroir van dit deel van Noord-Italië. Om vervolgens weer door te fietsen. Het voordeel van het heuvellandschap is dat je tot aan de horizon kunt aanwijzen hoe de route zal lopen. Dat doet Alessandro. Met zijn vinger volgt hij de weg door het dal, vervolgens de beklimming omhoog naar Serralunga d’Alba. “Daar eindigen we vanochtend, bij wijnmaker Giovanni Rosso.”

13.00 uur – Buik vol Barolo

Want wie langs al die druiven blijft rijden, moet er ook van proeven. We volgen gastvrouw Maddalena, langs grote eikenhouten vaten in een donkere, gekoelde ruimte. Langs nog veel grotere opslagtanks, waar verteld wordt waar de druiven groeien, hoe de wijn gemaakt wordt en hoeveel flessen er jaarlijks geproduceerd worden. Meer dan een half miljoen, die vanuit hier de hele wereld over worden gestuurd. Uiteindelijk sluiten we af hoe we nog geen vierentwintig uur eerder begonnen. In alle rust, met een lunch. Een iets zwaardere dit keer. Fietsen hoeft niet meer vandaag, de beklimmingen liggen achter ons. De wijn is niet meer licht en bruisend, maar rood en kruidig. Matteo lacht net zo breed als een dag eerder. Nu niet vanwege het uitzicht, maar vanwege de drie glazen voor zijn neus. Eerst een Barolo, vervolgens een Barbera d’Alba, dan de Nebbiolo. Er wordt geproefd, geproost. De donkere wolken van de ochtend zijn verdwenen en de zomerse warmte komt er weer voor in de plaats. Een etmaal waar begin en eind in elkaar overvloeien.

Zelf fietsen in de Langhe

Fietstochten in de heuvels van de Langhe kun je zo gevarieerd maken als je zelf wil. Wij fietsten twee routes van elk ongeveer dertig kilometer, met 600 hoogtemeters in de Alta Langa en ongeveer 300 hoogtemeters in Bassa Langa, maar er zijn in de regio meerdere routes uitgezet met lengtes tussen de vijftig en zestig kilometer. Dat is op een elektrische fiets goed te doen, al blijven sommige hellingen flinke kuitenbijters. Check de routes op e-bike.visitlmr.it.
Algemene informatie over de regio is te vinden op visitlmr.it.

De E-bikes van MV Agusta

Wie bij MV Agusta aan ronkende motoren met veel vermogen en bijbehorende decibellen denkt, hoeft zich niet achter de oren te krabben. De Italiaanse fabrikant bouwt al motoren sinds 1945. In de afgelopen jaren is MV Agusta zich echter ook op elektrische mobiliteit gaan richten, met e-scooters en e-bikes. De e-bikes waar wij op reden, zijn exemplaren van het nieuwste model citybike, met een accu die 250 watt vermogen levert en ongeveer 75 kilometer meegaat. Je snelheid wordt ondersteund tot 25 kilometer per uur en de fiets is makkelijk te bedienen met één knop boven op het frame. Als knipoog naar de geschiedenis van motoren wordt de fiets aangedreven door een riem in plaats van een ketting en dat maakt het een single speed e-bike. Nieuwere modellen met versnellingen zijn echter in ontwikkeling en komen in de nabije toekomst op de markt. Meer informatie over de verschillende modellen: mvagusta.com. Updates op Instagram volg je via @emvagusta.

Slapen

Deden wij in Relais Montemarino, een sfeervol hotel op een kwartiertje rijden van Alba, gelegen in het heuvellandschap, met zicht op het dorp Benevello, (binnen) zwembad en prachtige binnenplaats met restaurant en terras. Tweepersoonskamer vanaf 150 euro per nacht. Meer informatie: relaismontemarino.it.

Lunch, diner & wijnproeverij

• Cravanzana: Ristorante Albergo da Maurizio Traditioneel en betaalbaar Italiaans lunchen, overzichtelijke kaart en overdekt terras (ook erg nuttig tegen de felle zon) en dat allemaal in een omgeving waar rust overheerst. Tevens hotel, mét aanlokkelijke zwembad. Adres: Via Luigi Einaudi in Cravanzana. Website: ristorantedamaurizio.it.
• Alba: Osteria dell’Arco Uitstekend restaurant midden in Alba, verscholen op een binnenplaats achter het centrale plein. Moderne Italiaanse keuken en uitgebreide wijnkaart van topwijnen uit de omliggende streek. osteriadellarco.it.
• Serralunga d’Alba – Giovanni Rosso Modern wijnhuis met oog voor de historische grond waarop haar wijnranken rusten. Zowel een wijnproeverij (sommige wijnen direct uit het vat) als lunch is mogelijk, met prachtig uitzicht over eigen druiven. Ter plekke wijn kopen kan, ook als je met de fiets bent. Voor dertig euro bezorgen ze het tot aan je voordeur in Nederland. giovannirosso.com.

Tekst en fotografie: Bas van Oort

Wil jij op de hoogte blijven van al het nieuws omtrent elektrische fietsen? Houd dan de nieuwspagina van Electrified in de gaten! Benieuwd naar routes, tips & tricks en nog meer leesvoer? Word abonnee van Electrified E-bike Magazine.