Een Rondje met Ydwer van der Heide – Als alles lijkt te stoppen
Direct nadat Ydwer door de golf wordt opgetild, springt hij vlot op zijn foilboard om zich al surfend met de golf mee te laten voeren in de Noordwijkse branding. Plots stopt zijn board en wordt hij de lucht in geslingerd, om vervolgens head-first het water in te duiken. Niets bijzonders, zo weet iedereen die het golfsurfen wel eens geprobeerd heeft. Echter is het daar waar Ydwer in het water belandt zodanig ondiep dat hij met zijn hoofd de bodem raakt. Met zijn gezicht naar de bodem gericht blijft hij aan de oppervlakte drijven, zijn adem stevig inhoudend… hij merkt namelijk dat hij zich niet meer kan bewegen. Terwijl hij hulpeloos in de Noordzee dobbert is dat het enige wat door zijn gedachten gaat: ‘Ik moet mijn adem inhouden…’
Ydwer van der Heide is gedurende lange tijd een belangrijk onderdeel geweest van Soul Media, de uitgeverij die elke twee maanden zorgt dat je een frisse Up/Down op de mat ontvangt. Gedurende lange tijd is Ydwer vormgever geweest voor Access, het kiteboardtijdschrift dat ook door Soul Media wordt uitgegeven. Daarnaast is Ydwer als (kiteboard)fotograaf uitgegroeid tot een van de beste ter wereld.
Als jonge jongen was Ydwer altijd een uitblinker in sporten, alles wat hij aan leek te raken voelde natuurlijk in zijn handen. Zijn jeugd bracht hij door op een BMX en later kwamen daar golfsurfen, vliegeren, mountainbiken en uiteindelijk ook kiteboarden bij. Tijdens zijn studie
Communicatie en Audiovisuele Vormgeving was een stage bij Soul Media dan ook een logische keuze: een perfecte combinatie van opleiding en passie. Tijd achter de computer op kantoor werd afgewisseld met natte haren in de nabijgelegen Noordzee. Dit vormde tevens de basis voor een jarenlange vriendschap met de oprichters van Soul Media, die tot op de dag van vandaag stand heeft gehouden.
MTB
Via zijn stage (en later zijn werk) bij Soul Media kwam Ydwer in aanraking met mountainbiken. Met de toenmalige redactie kon hij mee op een reportage, waarna hij bij terugkomst direct een eigen mountainbike aanschafte. Net als alle andere sporten pakte Ydwer dit ook razendsnel op en hij besteedde veel van zijn vrije tijd op de bike.
In 2003 kreeg Ydwer de kans voor een bedrijf een aantal projecten in Nederland te fotograferen. Met een vader als hobbyfotograaf en een eerdere korte fotografie-opleiding leek Ydwer dit een mooie uitdaging en wat later bleek, de start van zijn succesvolle carrière als fotograaf.
Diverse projecten werden vastgelegd middels een geleende camera en samen met vriend en inmiddels bekend kiteboarder Bas Koolen maakte hij in Workum zijn eerste stappen binnen de kiteboardfotografie. De combinatie bleek goed te werken, Bas kon zijn tricks door herhaling perfectioneren en Ydwer hiermee zijn fotografie, voor beiden met alle vrijheid om te experimenteren.
Zijn eerste foto’s verschenen in Access en later pakte Kiteworld, een internationaal erkend kiteboardmagazine, Ydwer op en hij scoorde zijn eerste coverfoto. Gestaag groeide zijn bekendheid internationaal, tot hij in 2012 voor Airush, een groot merk binnen de scene, mee mocht naar Zuid-Afrika om daar het team in actie te fotograferen. Daarna groeide Ydwer met de snelgroeiende populariteit van de sport mee en kon hij zich jaren later rekenen tot een van de beste kiteboardfotografen ter wereld.
Uiteraard had hij meer te bieden dan enkel op het juiste moment op de juiste plaats zijn, hij leverde hoge kwaliteit en vernieuwende invalshoeken qua fotografie in de groeiende sport. Zijn avontuurlijke inborst en zijn zoektocht naar het perfecte shot lagen hieraan ten grondslag, Ydwer was niet bang om ‘s winters urenlang in het steenkoude water te liggen of zich te wagen in de metershoge branding om het juiste shot te maken.
Ondanks dat kiteboarden en kiteboardfotografie een belangrijke rol in Ydwers leven hebben gespeeld, is hij nooit gezwicht om mountainbike-fotografie professioneel aan te pakken. Ydwer: ‘Mountainbiken is voor mij altijd een persoonlijke ontsnapping aan de hectiek van alledag geweest, ik heb dit nooit als werk-gerelateerd gezien. Het voelde voor mij als even ontsnappen, tijd voor mijzelf maken. Ik heb veel tijd doorgebracht in Zuid-Afrika, dé plek om als kiteboardfotograaf te zijn gedurende de wintermaanden, waarbij mijn MTB steevast meeging en ik best fanatiek was. Ik heb ook een aantal endurowedstrijden meegereden met, al zeg ik het zelf, best mooie resultaten.’
Na een aantal jaren bij de wereldtop van fotografen binnen de kite-scene te hebben behoord, begon Ydwer zijn blik te verruimen. ‘Hoewel ik nog steeds kwalitatief hoogwaardige foto’s wist te maken, merkte ik dat ik lui aan het worden was. Ik ging niet meer tot het uiterste om de allerbeste foto te maken.’ Hierdoor ontstond de wens verder te kijken naar andere werkvelden, zoals het uitvoeren van commerciële opdrachten voor partijen buiten de sport. Maar ook binnen de sport, zo is Ydwer voor Up/Down een aantal keer mee op pad geweest als fotograaf en speelde hij samen met voormalig hoofdredacteur Michiel Rotgans de hoofdrol in Het Duel, een mini-docu over sportfotografie, opgenomen in Ticino.
Echter, net toen zijn leven een nieuwe richting leek in te slaan, zowel qua werk als privé – een verhuizing van het Friese land naar een nieuw appartement in Noordwijk aan Zee – sloeg het noodlot toe.
Ongeluk
Tijdens het golfsurfen in de Noordwijkse branding, welke hij sinds kort zijn voortuin mocht noemen, viel Ydwer van zijn board en raakte hij met zijn hoofd de ondiepe bodem, die door troebel water niet goed zichtbaar was. Ydwer probeerde met alle macht zijn adem in te houden, aangezien hij merkte dat hij zijn lichaam niet kon bewegen. Terwijl de seconden wegtikten hadden zijn vrienden als een wonder gezien dat er iets niet in orde was. Zij peddelden naar Ydwer toe en konden hem net op tijd omdraaien en hem zo van de verdrinkingsdood redden. Eenmaal naar de wal getrokken was Ydwer opvallend rustig en hij kon ook duidelijk uitleggen wat hij voelde: geen enkel gevoel meer in armen en benen. Intussen waren de hulpdiensten opgeroepen en werd Ydwer vervoerd naar Leiden voor een CT- en MRI-scan.
Hier bleek dat twee wervels door de impact in elkaar waren geduwd, iets dat direct via een operatie moest worden verholpen. Na deze spoedoperatie, waarbij de wervels weer uit elkaar werden getrokken, kwam het nieuws: de zenuwbanen die door het ruggenmerg liepen bleken zodanig beschadigd dat lichaamsdelen verlamd waren. Ofwel, een hoge dwarslaesie.
Hier begon een belangrijk mentale splitsing voor Ydwer: ‘Er is mij nooit direct verteld: je bent verlamd. Hierdoor heb ik mijzelf vanaf dag een ook niet als verlamd gezien en continu hoop gehouden op verbeteringen.’
Na vijf dagen ziekenhuis moest Ydwer de keuze maken waar te revalideren. Dit kon op basis van locatie, waarbij Ydwer koos voor Heliomare in Wijk aan Zee, direct aan de strandopgang. Hoewel de zee gezien zou kunnen worden als oorzaak van de dwarslaesie, koos hij er heel bewust voor het gevoel dat de zee, die een belangrijk onderdeel van zijn leven was, dichtbij te hebben.
Revalidatie
In Heliomare werden zijn doelen besproken. Op de vraag ‘Wat hoop je weer te kunnen na de revalidatie?’ luidde Ydwers antwoord: ‘Lopen’, of dat nu realistisch was of niet.
Want op dat moment zat Ydwer in een elektrische rolstoel, volledig ondersteund en kon hij enkel een deel van een hand, een arm en zijn hoofd en nek bewegen. De rest van zijn lichaam was compleet hulpeloos en bewegingsloos.
Hierna begon een lange weg van maanden intense revalidatie tijdens een intern verblijf bij Heliomare. Samen met de begeleiders werd er gekeken hoe Ydwer zoveel mogelijk dagelijkse taken weer zelf kon leren uitoefenen, maar ook naar waar er mogelijk nog progressie in zat. ‘Zo dacht ik gevoel te hebben in mijn kleine linkerteen, waar ik door heel veel trainen weer gevoel in heb kunnen krijgen. Het proces begint met kleine stapjes. Zelf uit bed komen was een ware mijlpaal, eerst kon ik niet eens zelf eten en ben je voor elke handeling afhankelijk van anderen. In het begin lijkt alles onmogelijk en naarmate de tijd verstrijkt komen steeds meer zaken binnen handbereik. Met name transfers, bijvoorbeeld van een bed naar een rolstoel of van een rolstoel naar een stoel, zijn belangrijke stappen waarmee je niet alleen zelfstandiger wordt maar ook zelfverzekerder. Want het zijn de kleine dingen waar je niet direct aan denkt. Zo lag ik eigenlijk nooit lekker of comfortabel op bed, doordat je niet zelf je houding kunt bepalen. Even in je slaap van zij wisselen kan niet, want daar heb je hulp voor nodig. Hierdoor heb je het gevoel eigenlijk nooit helemaal te kunnen ontspannen en doordat je voor elk draai hulp nodig hebt, voelt dat enorm afhankelijk en hulpeloos. Alsof je niet meer in je eigen lichaam zit.
Dit geldt natuurlijk voor alles, je draagt een katheter, kan niet zelfstandig plassen, je hele stoelgang is in de war, je wordt gevoerd omdat je niet zelf kan eten en gaat op een brancard onder de douche. Dit is echt heftig.
Echter heb ik in deze periode ook heel veel geleerd over mijn lichaam en mijn geest. Het doorzettingsvermogen dat ik altijd had bleek niet aangetast door mijn val. Waar ik vroeger voldoening kon halen uit bijvoorbeeld een heftige trail zo snel mogelijk afdalen, haal ik dat nu uit een overwinning als mijn eigen sokken kunnen aantrekken. En net zoals vroeger, schuiven mijn doelen direct vooruit zodra ik iets heb overwonnen, zo blijf ik mijzelf uitdagen.
Ik ga altijd voor het maximaal haalbare. Dat is uiteraard niet altijd makkelijk, zowel fysiek als mentaal niet. Ik blijf proberen, hoe frustrerend dat soms ook is, want soms zit er gewoon niet meer in. Maar anderzijds heb ik progressie weten te boeken op fronten die de artsen allang hadden opgegeven, dat geeft mij kracht en hoop om te blijven proberen.
Ontslag en realisatie
Na maanden bij Heliomare was dan het punt aangebroken dat Ydwer ontslagen werd. Samen met zijn vriendin betrok hij een rolstoelvriendelijk appartement, ook in Noordwijk. Hier begon een nieuwe fase van zelfstandigheid, maar ook van het wennen aan een nieuw leven. Zelf uit bed komen, in een speciale rolstoel onder de douche, eigen stoelgang regelen, aankleden en zelf eten klaarmaken en opeten. ‘Zaken waar ik voorheen geen enkele acht op sloeg besloegen ineens drie uur. Maar ook hier bleef ik gefocust op de kleinste verbeteringen.’
Een jaar later is de groei ongekend. Ydwer kan geheel zelfstandig wonen en leven en heeft zelfs opnieuw zijn rijbewijs gehaald, waardoor hij met een aangepaste bus kan rijden, wat hem een nieuw verkregen vrijheid biedt. Hij kan zelf van stoel wisselen, zijn sokken aantrekken en zelfs een cappuccino maken, waarvoor hij zichzelf als beloning een fraai nieuw apparaat cadeau heeft gedaan. Als kers op de taart heeft hij het zelfs voor elkaar gekregen korte stukjes te lopen achter een rollator. Dit begon met enkel opstaan, uiteindelijk heeft hij tijdens de Red Bull Wings For Life zelfs 50 meter af weten te leggen.
Ook heeft hij zijn werk weer opgepakt, hetzij in een andere mate. ‘Ik had al jaren de droom al mijn beste ongepubliceerde foto’s in een verzameld boek uit te brengen, echter had ik daar door de waan van de dag geen tijd voor. Tijd die ik nu ineens in overvloed had. Ook dit begon traag, ik kon in het begin amper tien minuten achter elkaar op een iPad werken. Ik kon amper navigeren of een SSD aansluiten. Dit ging echter elke dag een stukje beter, met als eindresultaat een boek met 300 pagina’s dat een terugblik geeft op mijn carrière als kiteboardfotograaf. Waar ik trouwens apetrots op ben.’
‘Dit was ook mentaal een mooi proces, een zichtbaar resultaat van alles wat ik heb meegemaakt, de mensen die ik heb ontmoet over de hele wereld.’
Vandaag
‘Ik ben altijd sportief geweest en had moeite met nietsdoen en stilzitten. Ook deze mindset is niet veranderd, maar mijn interpretatie van sporten en bewegen wel. Tuurlijk, ik kan lange lijsten maken van zaken die ik niet meer kan doen, maar liever kijk ik naar de dingen die ik wel kan doen. Op internet kwam ik veel mensen tegen met dezelfde mindset, wat zowel inspirerend als motiverend werkt: als zij het kunnen, kan ik het ook.
Een van mijn eerste connecties werd handbiken, fietsen waarbij je de fiets aandrijft met je armen en handen. In eerste instantie begin je hiermee door een rolstoel aan een soort fiets te koppelen, waarmee je jezelf vooruit kunt bewegen. Dit was voor mij wederom een enorme stap, iets waar ik zowel mijn energie in kwijt kon als iets waarmee ik zelfstandig buiten in de natuur kon voortbewegen door middel van eigen geleverde kracht. Maar ook iets waardoor ik mijn actieradius kon vergroten en om bijvoorbeeld bij vrienden langs te kunnen gaan op de fiets.’
Ineens opent zich een nieuwe wereld, want ook hand-mountainbiken blijkt mogelijk. Hierin zijn diverse opties, afhankelijk van de handicap die je hebt zijn er aangepaste bikes. ‘Ik heb gezocht naar iets wat het meeste lijkt op wat ik al deed en kwam daarbij, uiteraard, bij een exclusief model uit dat enkel in de Verenigde Staten wordt gefabriceerd en onbetaalbaar was. Dit model, een driewieler, heeft onafhankelijke achtervering en is daardoor veel stabieler. Met hulp van Sportvoorziening, een fonds dat mindervalide of sporters met een lichamelijke uitdaging helpt bij het aanschaffen van aangepaste sportartikelen, heb ik uiteindelijk iemand gevonden die kon helpen met de import. Eenmaal binnen moest deze bike nog verder worden aangepast om voor mij te werken. Zo rem ik bijvoorbeeld met mijn ellebogen en heb ik speciale handgrepen om mijn handen aan het ‘stuur’ vast te zetten, aangezien ik niet over de juiste grip beschik. Schakelen doe ik met mijn kin.’
‘In het begin ben ik veel opgetrokken met handbikers die op de weg rijden, echter ben ik als snel weer de trails gaan opzoeken, dat is toch waar mijn hart ligt. Echter is dat ook direct een stuk gevaarlijker, de kans op omrollen is hierbij veel groter en als ik ga, dan kan ik me niet opvangen. Of weer rechtop komen, trouwens. Hierdoor ben ik (voorlopig) nog afhankelijk van vrienden die meegaan. Ook is het zoeken naar de juiste trails, doordat ik twee achterwielen heb ben ik een stuk breder dan een mountainbike en pas ik niet op de echt smalle trails. Maar door een beetje creatief te zijn kan ik via de brede schelpenpaden en via secties van het mountainbikeparcours in Noordwijk toch al toffe rondjes maken. Officieel mag je niet fietsen op de schelpenpaden, wat af en toe leidt tot verontwaardigde wandelaars. Maar meer dan dat reageren mensen superenthousiast met: “Wat tof dat jullie zo samen kunnen sporten”.’
‘Maar ook hier blijf ik mijzelf uitdagen. Zo gebruik ik tevens Strava om sneller rondjes te rijden en ben ik naar de Ardennen geweest voor uitdagende trails en afdalingen. Soms doordat ik fitter en sterker wordt, maar ook doordat ik bochten beter leer aansnijden of mijn remmen kundiger leer gebruiken. Als het een stukje bijvoorbeeld steil(er) naar beneden gaat, dan moet ik remmen met mijn rechter elleboog, de voorrem. Maar dat houdt in dat ik op dat moment niet (scherp) kan sturen. Ik moet dus snel leren wisselen tussen remmen en sturen, best spannend. Maar, hoe beter ik een parcours leer kennen, hoe beter dit gaat. Strava heeft handbiken als optie, best cool. En de secties waar ik eerst twintig minuten over deed, die doe ik nu acht minuten. Dat motiveert natuurlijk ook. Op naar de eerste KOM’s.
Wel liggen er nog heel veel uitdagingen. Zo kan een obstakel er al snel voor zorgen dat ik niet verder kan, denk bijvoorbeeld aan de “afremhekjes” die je vaak bij een wegovergang tegenkomt. Het lijkt me mooi om samen met Komoot bijvoorbeeld ook handbike-routes in kaart te brengen, zodat je op basis van toegankelijkheid van de trails een route kan rijden.’ ‘En grappig, vroeger fietste ik bijna altijd alleen, iets wat er nu niet meer inzit, aangezien ik niet alleen rechtop kom als ik omrol. Ik moet dus altijd met iemand fietsen. Maar heel eerlijk, dat is ook wel zo gezellig.’
Tekst: Harm Spoelstra
Foto’s: Gijs Ferkranus
Voor meer Mountainbike nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Up/Down en volg ons op Facebook en Instagram
