Fietsinspectie na een half jaar knallen

Na elke rit de fiets even afspuiten, ketting droogmaken en opnieuw in de saus zetten. Doen we standaard. En als er iets kraakt of loszit doen we natuurlijk ook even onderzoek. Oké, en als we daardoor stuur, zadelpen of crankstel los moeten halen zijn we ook echt niet te beroerd om deze onderdelen schoon te maken en opnieuw te voorzien van een fris laagje vet. Maar is dat eigenlijk voldoende? Hoeveel liefde heeft onze bike eigenlijk nodig? Na zes maanden zeer intensief op de Specialized Stumpjumper EVO te hebben gereden laten we onze bike eens helemaal nakijken op Specialized HQ. 

Hoewel we de testbike natuurlijk hebben gewassen, vindt Django, een van de mecaniciens van Specialized, dat bij lange na niet grondig genoeg en we starten dan ook buiten in een speciale afspuitruimte. Hierbij gebruikt hij eigenlijk geen andere middelen dan een vuiloplosser, borstels en water, zoals je waarschijnlijk zelf ook doet. Nadat alle plekken grondig zijn geborsteld gaat de fiets weer naar binnen en kan het inspectieproces beginnen. 

Django geeft aan dat het bij een grondige schoonmaak van belang is een vaste volgorde aan te houden. Zo weet je altijd dat je alle onderdelen hebt gehad. Hijzelf begint bij zadel en zadelpen, dan het stuur, dan de wielen, vervolgens alles aan het frame, dan de remmen en als laatste de groepset.  

We klemmen de fiets in een montagestandaard, zo kunnen we overal makkelijk bij.  

Zadel 

Zadelpen

Een strop, ofwel zadelpenklem, is een plek waar vuil makkelijk op kan hopen, wat in geluid kan resulteren. Om dit op te lossen draai je allereerst de bout van de klem los en vervolgens trek je de zadelpen eruit. Heb je een dropper met interne kabelgeleiding, haal dan de remote los van het stuur en schuif de kabel vanaf het stuur door, zodat je voldoende ruimte hebt om de dropper helemaal uit het frame te duwen.  

Neem vervolgens de zadelpen en schroef het zadel los, samen met het montagesysteem van jouw zadelpen. Voor je start, zorg dat je weet hoe het straks weer in elkaar moet en noteer eventuele instellingen van hoogte, afstand en hoek. Let ook op eventuele markeertekens, zoals bijvoorbeeld kleine pijltjes die een richting aangeven. 

Zadel zelf

Het zadel zelf kan je met een sopje of foamcleaner schoonmaken. Dit kan met een oude doek en microvezeldoekjes. Maak ook de rails en de klemmen goed schoon. Heb je een vaste pen dan is het enkel een kwestie van de pen schoonmaken, heb je een dropper dan kun je tegelijkertijd de seals controleren op uitdroging. Mocht je problemen ervaren met je dropper dan is het een goed moment om dit aan te pakken. Heeft je fiets een verwijderbare strop, haal deze dan van je zitbuis en maak ook deze grondig schoon. Verwijder tevens het boutje en maak het schroefdraad schoon. Pak een grote inbussleutel of schroevendraaier en wikkel daar een doek omheen. Hiermee kun je de zitbuis van binnen schoonmaken. Pas op dat de doek goed blijft zitten, zodat je niet onnodig je frame beschadigt. 

Invetten en smeren

Kijk meteen even met een lampje in de buis om de dropperkabel op knikken te controleren. Je kunt nu ook een paar keer je dropper-remote indrukken om te checken of alles nog mooi vrij loopt. Wanneer alles grondig schoon is kun je starten met invetten en monteren. Als je de bout hebt schoongemaakt kun je deze met vet insmeren. Wat betreft invetten is vaak een dun laagje al voldoende, teveel vet trekt enkel vuil aan. Veeg na montage ook overtollig vet weg.  

Wanneer je de zadelpen weer monteert smeer dan in geval van carbon wat carbonpasta op ongeveer drie centimeter rondom de plek waar de klemming komt te zitten. Ook hier, wanneer je de pen op de juiste hoogte vast hebt zitten, veeg overtollig vet of overtollige pasta weg. 

Balhoofd 

Voorvork verwijderen

Zorg dat je fiets vrij hangt met het voorwiel van de vloer. Draai het stuur en probeer te voelen of je wrijving ervaart. Indien het geval, dan kun je je stuurpen losdraaien en de vork verwijderen, let op dat je eerst je voorwiel verwijdert, dit werkt een stuk prettiger. Maak de vork(poten) en stuurpen goed schoon en daarna de lagerschalen in het frame. Als het bij jouw lagers mogelijk is, kun je deze met de hand draaien en voelen of het geheel soepel loopt. Is dit niet het geval dan is het raadzaam deze een servicebeurt te (laten) geven of te (laten) vervangen.  

Maak de spacer(ringen) goed schoon, evenals de binnenzijde van de stuurpen.  

Wanneer alles weer schoon is en er geen problemen aan het licht zijn gekomen kun je de lagerschalen weer invetten, zowel aan de boven- als onderzijde van het balhoofd. Ook op de baseplate mag wat vet. Vervolgens schuif je de vork weer in het frame, schuif je eventuele spacers op hun plek en monteer je de stuurpen.  

Speling testen

Monteer daarna het voorwiel en zet de fiets op de grond. Controleer of er speling op het balhoofdstel zit door de voorrem in te knijpen en de fiets naar voren en achteren te bewegen. Zit er speling op, draai dan eerst de schroeven van de stuurpen los en draai vervolgens de bout bovenop voorzichtig aan. Test tussendoor steeds of de speling eruit is en of het stuur nog soepel draait. Zodra je tevreden bent kun je de bouten van de stuurpen weer aandraaien. 

Stuur 

Als je geen problemen met je stuur ervaart kun je hem prima laten zitten. Controleer wel geregeld of de bouten voldoende vastzitten. Wil je hem toch schoonmaken, dan is dat een eenvoudig klusje: draai de bouten waarmee het stuur aan de pen vastzit los en verwijder het stuur. Maak de onderdelen grondig schoon en vet alles in met montagepasta of carbonpasta, afhankelijk van jouw materiaal. Vervolgens kun je alles weer monteren. Let op dat je bij een carbonstuur een momentsleutel gebruikt en controleer de boutjes na de eerstvolgende rit nogmaals. 

Remmen 

We gaan er in dit artikel van uit dat je remmen gewoon goed werken. Is dit niet het geval, check dan de voorgaande issues van Up/Down hoe je je  remmen weer in topconditie kunt krijgen.  

Haal je wiel uit het frame en verwijder de remblokjes. Haal vervolgens een doekje met foamcleaner door de opening heen en maak zo de calipers schoon. Veeg ook de buitenkant van de remmen goed schoon. Dit mag je geregeld doen, hiermee houd je namelijk zowel de blokken, als de schijven, als de calipers in goede conditie. Knijp voorzichtig een beetje in de remmen, zodat de calipers een stukje naar buiten komen en haal opnieuw een doekje erlangs met foamcleaner. Duw vervolgende de blokken met een steeksleutel of een ander bot stuk gereedschap weer terug. De remblokken kun je met een stukje schuurpapier schuren nadat je deze hebt schoongemaakt. Let op: je moet hierna wel opnieuw de blokken inremmen. De remschijven kun je met remschijfreiniger schoonmaken, zorg er wel voor dat dit spul alleen op je schijven komt. Twijfel je, demonteer dan je schijven voor de zekerheid. 

Wanneer alles schoon is kun je het geheel weer monteren, controleer of je remmen goed werken, het kan zijn dat je deze opnieuw moet afstellen. 

Frame 

Het frame kun je verder met foamcleaner en een zachte doek schoonmaken, het is niet noodzakelijk iets uit elkaar te halen wanneer je geen problemen tegenkomt. 

Vork 

Geadviseerd wordt om tweemaal per jaar je vork een lower-leg-service te (laten) geven en deze eenmaal per jaar volledig na te laten kijken.  

Drivetrain 

Je kunt je drivetrain met verschillende borstels oppervlakkig schoonmaken. Wil je het echter grondig aanpakken, dan is het het mooiste om hem te demonteren. Let erop dat je voor het verwijderen van crankstel, ketting en cassette speciaal gereedschap nodig hebt.  

De juiste volgorde

Verwijder eerst de ketting, vervolgens kun je cassette, derailleur en het crankstel verwijderen. Ontvet deze onderdelen met ontvetter en laat dit even inwerken. Maak vervolgens alle bevestigingspunten voor de drivetrain schoon, evenals je frame rondom je crankstel waar je normaal gesproken moeilijk bijkomt. Controleer de lagers in de bottombracket, voel of deze nog soepel draaien. Maak vervolgens de bottombracket goed schoon, het is niet nodig deze te verwijderen als alles soepel draait. Voelen de lagers gruizig aan, dan kan het nodig zijn deze een servicebeurt te geven of te vervangen. Reinig ook het crankstel grondig en breng vervolgens met een kwastje een dun laagje vet aan op de lagers. Ook op de as zelf kun je een dun laagje vet aanbrengen alvorens deze weer te monteren. 

Ketting

Maak vervolgens de ketting helemaal schoon en blaas deze droog met een luchtdrukcompressor als je deze hebt. Heb je er geen, hang dan je ketting minimaal twaalf uur uit, doe je dit niet, dan kan de wax of olie niet goed hechten. 

Ook de draaiende delen van de derailleur kun je ontvetten en eventueel met lucht droogmaken. De derailleur-wieltjes kun je loshalen door het boutje los te draaien. Maak de wieltjes goed schoon en monteer hem weer met een druppel olie op het binnenste deel van de wieltjes. Maak de boutjes schoon door oude Lock-Tite te verwijderen en breng verse Lock-Tite aan alvorens ze weer te monteren.   

Derailleur

Maak nu je derailleur-pad los en schoon, dit is een van de plekken waar veel kraakjes en piepjes vandaan komen. Breng dun vet aan, monteer de pad weer en veeg nadien het residu weg. Monteer ook de derailleur weer en controleer direct de werking en of er eventuele knikken in de kabel zitten.   

Cassette

De cassette kun je op volgorde demonteren en elk kransje kun je schoonmaken. Maak de body schoon en breng dun vet aan voor je de cassette weer monteert. Wanneer de ketting voldoende is uitgedampt kun je deze monteren en voorzien van wax of olie. Laat dit minimaal 12 uur intrekken alvorens je het residu met een doek wegveegt.  

Wanneer alles weer draait controleer je de versnellingen op een juiste werking. 

Draaipunten full-suspension 

Wanneer je een fully rijdt kun je het beste een- of tweemaal per jaar de lagers controleren. Het makkelijkste is de fiets ophangen en de demper verwijderen door de twee bouten los te draaien. Vervolgens beweeg je de draaipunten en probeer je per draaipunt te voelen of er speling op zit. Als het ergens gruizig draait en niet soepel loopt dan kun je de desbetreffende lager losdraaien en schoonmaken om te kijken of dit verschil maakt. Als dit niet het geval is, dan kan het nodig zijn je lager te vervangen. Veel moderne lagers zitten in het frame geperst en het kan raadzaam zijn dit klusje door een specialist te laten uitvoeren.  

Tip Lock-Tite 

Wanneer je boutjes met (oude) Lock-Tite tegenkomt en wilt schoonmaken, gebruik dan isopropyl of remmenreiniger om de restanten te verwijderen. Nieuw Lock-Tite breng je aan in de ruimte waar je straks de bout in draait, je brengt dit dus niet op de bout zelf aan. Op het gladde deel van de bout, waar dus geen schroefdraad zit, kun je vet aanbrengen. 

Wielen 

Controleer regelmatig de spaakspanning van je wielen, dit is belangrijker dan een eventuele kleine slag in je wiel. Je kunt dit eenvoudig doen door de spaken licht naar elkaar toe te knijpen en te voelen of deze spanning over het hele wiel ongeveer gelijk is. Kom je een losse spaak tegen, draai deze dan met een spaaknippel weer vast. Heb je geen ervaring met spaken, lees dan onze tips in Up/Down of laat dit klusje aan een specialist over. Zorg dat je weet wat je doet voor je aan de spaken draait. 

Klaar 

Als het goed is sta je nu met een zeer zelfvoldane blik naar je fiets te kijken. En dan mag ook wel, door regelmatig onderhoud blijft je fiets niet alleen beter functioneren, maar gaan onderdelen ook langer mee, iets wat gezien de huidige leveringsproblemen van onderdelen erg belangrijk is. Daarnaast is het natuurlijk goed voor de portemonnee. Wees niet bang om zelf te beginnen met onderhoud aan je fiets, lees je vooraf wel goed in, zorg dat je weet hoe het moet, kijk clips op YouTube of laat je informeren door technisch handige fietsvrienden. Vind je het teveel gedoe, breng je bike dan gewoon naar een fietsenmaker. 

Tekst: Harm Spoelstra & Django Buijs | Beeld: Gijs Ferkranus 

---

Deze route staat in Up/Down #5 2021, oftewel de special Lets Ride Bikes. Een special waarin de werelden van Wielrenblad en Up/Down Magazine samen komen! Lets Ride Bikes 2021 is te bestellen in de Soulwebshop. Ook is het blad beschikbaar in de Soul Kiosk App. Wil je voortaan geen nummer van je favoriete magazine meer missen? Word dan snel abonnee!