Fysio Tips: mountainbiken met kids

Elke ouder weet dat kinderen geen kleine volwassen zijn. Kinderen hebben een eigen kijk op de wereld en die is vaak heel anders dan die van ons volwassenen. Maar niet alleen hun gedachten, ook hun fysiek is anders, zowel van buiten als van binnen. Wanneer je je kind mee wil nemen in jouw fysieke en ook mentale MTB-wereld, dien je rekening te houden met een aantal zaken. Neem ze in acht en de eerste rit samen wordt er een van vele in plaats van dat het slechts bij een ritje blijft. 

Online zijn legio clips te vinden van driejarigen die gigantische sprongen op hun mini-mountainbikes maken of vijfjarigen die technische secties tackelen alsof ze naar school fietsen. Hierdoor denk je als ouder al snel dat dit voor elk (lees: jouw) kind is weggelegd. Om je vast uit een droom te helpen, dit is niet het geval en de meeste kinderen zijn gewoon gemiddeld. En gemiddeld is goed: het gaat erom dat je lol maakt met je kroost, dat je het plezier dat jij aan je sport beleeft, overbrengt op een nieuwe generatie. Houd dit dus in gedachten wanneer je jullie eerste tochtje plant. 

Maar hoe ziet zo’n tocht er dan uit? Is dit één of tien kilometer? Kun je met elk kind wel dezelfde tocht ondernemen? Het antwoord daarop is nee, er zijn meerdere factoren die dat bepalen. Een kind van zeven kan niet wat een kind van elf kan, maar toch zegt leeftijd niet alles over het exacte stadium waarin een kind zich bevindt. Als we toch een tweedeling willen schetsen, dan kun je een groep maken van zes tot negen jaar en een groep van negen tot elf jaar.  

De motorische ontwikkeling voor fundamentele vaardigheden als balanceren, springen, landen, rollen en klimmen vindt plaats rond de zeven à acht jaar. Dit is uiteraard bij elk kind anders en ook elk kind heeft weer eigen vaardigheden, maar het is goed dit te beseffen wanneer je met een jonger kind op pad gaat. Rond deze leeftijd krijgen kinderen ook spelinzicht en begrijpen ze steeds beter spelregels. Maar het is nog steeds erg lastig voor ze om langere tijd geconcentreerd te blijven. Wanneer je toch uitleg wil geven, is het zaak dit kort en to-the-point te houden en niet te diep in te gaan op het hoe en waarom. Bijvoorbeeld: ‘Kijk waar je naartoe wilt, niet naar de bomen waar je langs moet’. Hoe langer jouw uitleg, hoe groter de kans dat ze afhaken. Nog beter werkt het monkey-see-monkey-do principe: voordoen dus. Kinderen leren heel veel van afkijken en nadoen, dus laat ze gewoon zien hoe het moet. 

Wanneer je al eens een wat langere tocht met je kind hebt gemaakt, weet je dat dit op den duur kan leiden tot gesputter en veelvuldig vragen ‘of het nog lang duurt’. Dit is goed te verklaren aangezien het vermogen van kinderen om langdurig activiteiten vol te houden simpelweg nog niet is ontwikkeld. Let maar eens op het spel van kinderen in deze leeftijd, als je goed kijkt, zie je dat ze in hun spel vaak tien tot twintig seconden intensief bewegen, even kort rust pakken en vervolgens weer door kunnen. Dit komt door de verdeling van het type spierweefsel en het nog ontbreken van essentiële hormonen: het zuurstofsysteem waarmee een volwassene langdurig en intensief kan bewegen is nog niet ontwikkeld. In plaats daarvan hebben kinderen een systeem dat het maar kort vol kan houden, maar dat anderzijds ook een hele korte hersteltijd kent.  

Met dit in gedachten en wetende dat ze rond deze leeftijd over een goed lerend vermogen beschikken om coördinatie en stabiliteit te ontwikkelen, zijn er heel veel leuke vormen van oefening. Denk aan een pumptrack, het rijden over planken of een wip, een kleine schans en het op- en afrijden van een stoep, zomaar een aantal oefeningen die kinderen zullen aanspreken, omdat deze zowel speels zijn als dat kinderen dit op hun eigen tempo en niveau kunnen opbouwen. Op deze manier kun je rondom huis de fundamenten leggen waar je op de trails veel voordeel mee kunt behalen. Uiteraard kun je wel prima de trails op met je kinderen, maar houd dan rekening met bovenstaande.

Bij kinderen tussen de negen en elf jaar verandert er zowel lichamelijk als in de bovenkamer erg veel, de pubertijd staat op de stoep! Dit brengt hormonen met zich mee, waardoor niet alleen het uithoudingsvermogen, maar ook spierkracht, coördinatie en stabiliteit zich steeds meer ontwikkelen. Ook in deze leeftijd geldt dat elk kind zich op zijn eigen tempo ontwikkelt. Mentaal gezien speelt ook erkenning, het opzoeken van grenzen en sociale interactie een steeds grotere rol. Zaken als een wheelie, bunnyhop of manual zijn bijvoorbeeld coole bikeskills en blijken extra tof als ze deze eerder kunnen dan hun vriendjes. Het is dus leuk om ook deze skills thuis te oefenen, zaken waar ze op de trails extra plezier van hebben. Het uithoudingsvermogen wordt in deze fase steeds beter, waardoor langere ritten mogelijk zijn. Echter, bouw dit stapsgewijs op en laat ze zelf de keuze maken welke route er gereden gaat worden, voor hoe lang en wanneer er gestopt wordt. Op deze manier blijft het gezellig en geniet iedereen van de rit. 

Leuk houden 

Wanneer je met je kleine mountainbiker aan de gang gaat en er de nieuwe Marianne Vos of Mathieu van de Poel in meent te herkennen, temper dan je enthousiasme en besteed niet elke minuut aan biken. In de officiële aanbevelingen van de WHO staat dat een kind in ontwikkeling elke dag minimaal een uur gevarieerd moet bewegen, het liefst meer. Een deel hiervan moet bestaan uit korte en intensieve bewegingen, zoals rennen, springen, tuimelen, vallen en het doen van vrije spelvormen. Dit is belangrijk, omdat op deze wijze in de hersenen onder andere creativiteit, het vermogen om keuzes te maken, spelplezier, motivatie en inzicht worden ontwikkeld. Door de meerdere beweegvormen te doen zullen spieren, coördinatie en botten zich goed kunnen ontwikkelen, zodat ook minder blessureleed zal optreden. 

Het is in verschillende studies aangetoond dat als een kind zich te vroeg specialiseert en te vroeg te eenzijdig traint dit problemen kan geven qua blessures en binnen een paar jaar, ondanks het talent, zelfs een burn-out of drop-out uit de sport teweeg kan brengen. Praktisch gezien betekent het dat een kind nooit meer uren moet trainen voor één sport dan wat zijn leeftijd is en als ze daarnaast ook nog twee keer zoveel tijd besteden aan één sport dan dat ze vrij spelen het blessurerisico eveneens toeneemt.  

Een kind moet doen wat hij of zij leuk vindt, specialiseren voor het twaalfde levensjaar is niet aan te bevelen, er zijn zelfs sporten waarvoor de leeftijd van zestien wordt aangehouden. 

Ofwel: geniet met mate. Neem ze mee op avontuur en sta open voor hun creatieve visie, verwonder je en verbaas je opnieuw wat voor moois de natuur ons allemaal te bieden heeft. En wellicht kun jij straks ook eindelijk die wheelie… 

Wilko Camphuijnder is MSc sportfysiotherapeut, zwemtrainer, krachttrainer en eigenaar van Grinta BikeFit & Sportadvies te Heemskerk. Wilko is van mening dat iedere mountainbiker pijnvrij en comfortabel moet kunnen rijden. Grinta BikeFit is gespecialiseerd in het uitvoeren van bikefittingen en het adviseren van fietsers die lichamelijke klachten ondervinden als gevolg van het fietsen. Hij stelt je fiets zo af dat je pijnvrij kunt rijden. Wilko: ‘Door elke rijder als uniek individu te zien en niet vast te houden aan standaardtabellen of computermodellen is er altijd een oplossing te vinden. De zoektocht naar de juiste afstelling, oefeningen en adviezen is voor mij elke keer weer een mooie uitdaging.’ 
Wilko rijdt zelf het liefste in de Zwitserse Alpen, waar hij plezier haalt uit zowel het omhoog als naar beneden rijden. In Nederland is hij vooral te vinden rond Spaarnwoude en Schoorl.  
www.grintabikefit.nl 

Voor meer mountainbike nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Up/Down.