Sram Flight Attendant – Canyon
Trappen en genieten met de nieuwe elektrische fiets
De afgelopen maanden mochten wij rondrijden op de nieuwste Canyon Spectral voorzien van Srams Flight Attendant (FA), een elektronisch suspensiesysteem dat te allen tijde zorgt voor de juiste setting van vork en demper. Wie al even meedraait, weet dat dit systeem niet nieuw is. Of Srams aanpak dat wel is, lees je in dit artikel.
In het kort komt het er bij de Sram Flight Attendant op neer dat de trapas, vork en demper zodanig samenwerken dat deze continu demper en vork in de juiste setting houden. Met setting bedoelen we de Lock-, Pedal- of Open-stand van de demper. Sram Flight Attendant stelt de demper en vork continu bij om, op basis van wat de bike en zijn berijder doen, te rijden op de meest optimale instelling. Sensoren in vork, crank en demper ‘overleggen’ elke 5 milliseconden over wat de beste instelling is. Vervolgens zoemen minuscule motoren op voorvork en demper terwijl ze de standen aanpassen.
Wat je hieraan hebt, is dat de suspensie (vork en demper) continu staan ingesteld op de beste settings voor het terrein dat je rijdt. Wanneer je een lange klim omhoog maakt is het logisch en eenvoudig om boven even te stoppen, een slok water te nemen en gelijk je vering van Lock naar Open te draaien. Maar wat als het terrein meer rollend is, je continu kort en fel afdaalt om vervolgens weer snel terug te schakelen en weer omhoog te rijden? Of lange afdalingen over terrein waarbij ups en downs van een paar minuten elkaar afwisselen? De kans is groot dat je dan kiest voor Pedal of Open, waarbij je slechts een deel van de tijd in de juiste setting rijdt. En daar maakt de Flight Attendant een einde aan.
Hoewel je zou verwachten dat deze mate van efficiëntie geïntroduceerd zou worden in een discipline als XC, heeft Sram ervoor gekozen de Sram Flight Attendant eerst op trail- en endurobikes in te zetten. Dit omdat, volgens Sram, er met deze bikes de grootste winst valt te boeken wanneer demper en vork continu goed staan ingesteld. Hoewel endurobikes grote stappen hebben gemaakt qua klimprestaties, zijn dit de bikes die nog veel hebben te winnen bij verbeterde klimeigenschappen, zonder hierbij iets in te hoeven leveren qua daaleigenschappen. Uiteraard verwachten we zeker dat deze techniek ook zijn weg naar XC zal vinden, maar voor nu vinden we het best cool dat trailbikes eerst aan de beurt zijn.
Opladen
Wanneer we onze testfiets ontvangen moeten we even lachen om de zak met elektronica die meegeleverd wordt. Twee opladers, twee snoertjes, vier batterijen en diverse kapjes voor de batterijen. In totaal zitten er in deze bike zeven(!) batterijen: twee knoopbatterijen in de shifters voor het elektronische AXS-schakelsysteem, een knoopbatterij in de bottombracket, een AXS-batterij voor de derailleur, een AXS-batterij voor de dropper, een AXS-batterij voor het FA-systeem van de demper en een AXS-batterij voor het FA-systeem voor de vork. Niks pedalen monteren, vering instellen en snel een eerste proefrondje rijden: eerst moet alles worden opgeladen. Op de demper en vork zitten de AXS-modules, met name die op de demper neemt flink wat extra ruimte in beslag, vandaar ook dat het systeem momenteel nog op een beperkt aantal bikes beschikbaar is: enkel fietsen die voldoende ruimte boven de demper hebben in het frame.
We pluggen alles in en intussen stellen we met behulp van de Sram-app de demper en vork alvast af op ons gewicht. In de app geef je het type demper en vork in, vervolgens geeft de app de ‘juiste’ setting aan. Nadat alles is opgeladen klikken we de AXS-batterijen op hun plek en beginnen we met het kalibreren van het systeem. Hiervoor gebruik je wederom de app, waarbij je nu even een internetverbinding nodig hebt. De app loodst je door deze set-up heen, welke bestaat uit het verbinden van alle sensoren, het zitten op je fiets en het naar links en rechts kantelen. Dit duurt ongeveer vijf minuten en hoeft slecht eenmaal gedaan te worden.
de app van Sram Flight Attendant
De app is noodzakelijk, evenals bij de AXS-dropper en -shifters. Je moet namelijk alle onderdelen aan het systeem toevoegen, zodat alles mooi kan samenwerken. Deze extra stap is wennen, de prijs die je betaalt voor al dat elektronisch gemak. Naast het kalibreren en verbinden kun je met de app ook rijgedrag analyseren en bijvorbeeld de functies van shifters instellen of aanpassen. Wanneer alles eenmaal is ingesteld kan je veel zonder de app doen, handig als je zonder telefoon (of batterij) op de trail staat. Diverse gekleurde leds op de FA-units geven aan welke instellingen er worden gebruikt. Ook dit is even wennen, maar dat gaat snel.
Ook fijn, in de app kun je selecteren welke AXS-shifter je twee seconden moet indrukken om het systeem te overriden in een door jou gekozen stand. Zo kun je altijd handmatig kiezen voor een door jou ingestelde setting. Standaard staat deze ingesteld op Lock, maar je kunt hier dus ook Pedal of Open van maken. Wij kiezen voor Open, waarmee we dus, mocht het systeem iets anders bedenken, wij altijd met een druk op de knop alles in Open kunnen zetten. Wij hebben het tijdens onze testperiode niet nodig gehad, maar het is een fijn idee te allen tijde de touwtjes in handen te hebben.
Rijden maar
We besluiten ons niet te veel op de tech te focussen, maar na kalibratie gewoon de bike te pakken en te gaan rijden. Wanneer je een paar meter trapt wordt het systeem wakker, wat te zien is aan de leds op de vork, aangevuld met het gezoem van de motortjes op de demper en vork. Nu is de Spectral een goed gebalanceerde bike en geen slechte klimmer, toch merk je bij het klimmen – wanneer de demper direct in Lock-stand gaat – dat deze effectiever klimt. Logisch misschien, maar voorheen reden we op wisselend terrein voornamelijk in Pedal.
Opvallend is dat, wanneer het vlakker wordt en we tegen een opstaand wandje rijden, de boel direct weer op Open draait: het lijkt te kunnen opmerken dat we aan het spelen zijn en dat we dat in de Open-stand willen doen. Direct daarna knalt ie weer op slot. Dit klinkt misschien futiel, maar het geeft aan dat de Sram Flight Attendant echt goed aanvoelt wat je als rijder doet. Het feit dat de Sram Flight Attendant het onderscheid kan maken is bijzonder.
Aanvankelijk waren we bang dat het systeem onderweg tijdens een afdaling om wat voor reden dan ook ineens op slot zou gaan, dit is nooit voorgevallen. Ook niet andersom bij het klimmen. Het opvallende is dat we eigenlijk best veel spelen tijdens het rijden, ongeacht of dit nu tijdens het dalen, op vlakke stukken of in de klim is. Je zou zeggen dat wanneer je vlak rijdt en een heuveltje neemt om daar een sprong te doen of wanneer je ‘m even plat legt tegen een opstaand heuveltje, de bike dit als ‘klimmen’ zou herkennen en het systeem in de Lock-stand springt. Maar, en dit is waarschijnlijk aan de sensor in de trapas te danken, het systeem herkent het op de juiste manier en reageert zoals je zou willen, in Pedal- of Open-stand. Ook in afdalingen waarbij het kort omhoog gaat, bijvoorbeeld in aanloop naar een volgende heuvel, reageert het systeem adequaat. Het blijft negen van de tien keer in de Open-setting staan, alleen op langere stukken verschuift het naar de Pedal-stand. En dat is eigenlijk ook precies wat je wilt.
Wat misschien nog wel het moeilijkste blijkt, is als rijder wennen aan het systeem, met name dat het inderdaad echt goed werkt. Je moet leren vertrouwen. Het went zo snel dat we na een twintigtal minuten eigenlijk vergeten dat het er is. Het enige wat je aan Sram Flight Attendant herinnert is het gezoem van de motoren die de demper en vork verzetten. Let wel, je maakt hiermee van een enduro- of trailbike geen vlotte XC-bak, maar het scheelt absoluut. Je rijdt continu in de optimale setting. Hoewel dit met een 140 millimeter-plus bike natuurlijk voornamelijk bedoeld is voor trails buiten de Nederlandse grens (waar wij de Spectral ook getest hebben), werkt het systeem natuurlijk ook goed in Nederland. Want ook hier rijd je continu in de juiste setting, waardoor je misschien met relatief veel veerweg in het Hollandse bos rijdt, maar dan wel zo efficiënt mogelijk.
Intern met Sram Flight Attendant
Hoewel de focus ligt op de servo’s en het FA-systeem, blijken de vork en demper ook intern aangepakt. Ze reageren directer en voelen smoother aan. De Butter Cups, kleine rubber stootrubbers onderin de airspring en demper moeten vibraties op hoge snelheid opvangen. Onze ervaring leert dat met name de vork kleine trillingen beter absorbeert (prettig voor de handen), zonder dat dit het opvangen van de dikkere klappen negatief beïnvloedt.
Bias mode met Sram Flight Attendant
De Bias-mode is de stand waarin je je persoonlijke voorkeur instelt richting Lock of Open. Hiermee vraag je het systeem eerder richting de ene of de andere stand te neigen. Zo zou je dit tijdens je vakantie in het buitenland richting Open kunnen instellen en tijdens je rondjes in Nederland richting Lock. Hoewel het systeem nog steeds reageert op jou als rijder en het terrein, ‘weet’ de Sram Flight Attendant jouw persoonlijke voorkeur en zal het daarop anticiperen.
Minder
Is er dan niks vervelens aan Sram Flight Attendant? Het geluid van de servo’s is wat irritant, maar na twee dagen hoor je het (zelf) in elk geval niet echt meer. Ben je al bekend met AXS, het is hetzelfde geluid als die van de derailleur: zoem zoem. Heel eerlijk, voornamelijk tijdens een langere klim hoor je het wat. Tijdens het afdalen, waarbij de modi sowieso weinig veranderen, maak je met je bike voldoende herrie om dit ruimschoots te overstemmen.
Computer says no
Iets anders is het mentale aspect: een fiets die een computer wordt. De eerdergenoemde zeven batterijen betekenen dat je in de gaten moet houden hoe vol deze nog zitten. Kanttekening hier is dat je de knoopbatterijen (volgens Sram) slechts eenmaal per jaar hoeft te vervangen en dat je via de app eenvoudig de staat van ze kunt checken. Ook fijn: als het systeem tijdens een rit op hol slaat, uitvalt of je batterij toch op blijkt te zijn, dan schakelt het automatisch naar de Open-stand. Daarnaast kun je de batterijen uitwisselen. Zou je derailleur-batterij op zijn, wat nogal vervelend is, dan kun je de batterij van dropper en FA-systeem uitwisselen. Dan is er natuurlijk nog de prijs, hoewel het systeem nog niet los verkrijgbaar is, kost de Sram Flight Attendant je zo’n 2.000 euro meer. Maar, net zoals bij het elektronisch schakelen het geval zal dit systeem steeds goedkoper worden en is de kans aanwezig dat we het standaard terugzien op de (hoger segment) mountainbikes.
Conclusie
Heb je het nodig? Daar kunnen we kort over zijn: nee. Wel is Flight Attendant een tool om je optimaal van je bike te laten genieten. Je rijdt continu in de beste setting, wat inhoudt dat je bike altijd, qua suspensie dan, optimaal presteert. En dat impliceert ook dat als je zonder het systeem rijdt, je dat dus niet doet. Is dat een probleem? Waarschijnlijk niet, maar de wetenschap dat het beter kan houdt ons toch altijd bezig.
Klik hier voor meer informatie over de Sram Flight Attendant van Canyon.
Dit artikel komt uit Up/Down #1. Up/Down magazine #1 2022 is uit, deze is te bestellen in de Soulwebshop! Voor meer Mountainbike nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Up/Down en volg ons op Facebook en Instagram!
