De Specialized S-Works Epic World Cup Review: ondergang van hardtail?
Het is eind februari als we naar Girona afreizen voor de introductie van een nieuwe Specialized-mountainbike; de S-Works Epic World Cup. De verwachtingen zijn hoog gespannen en de aannames lopen uit een van “Specialized zal vast ook een 120 millimeter XC-fiets lanceren” tot “ ik kan mijn beenstukken wel thuislaten”. Aangekomen in Spanje blijkt dat we er niet verder naast hadden kunnen zitten…
De Specialized Epic is momenteel in meerdere varianten te krijgen. De “gewone” Epic met 100 millimeter veerweg voor en achter, de S-Work Epic Evo World Cup met respectievelijk 120 millimeter en 110 millimeter en de Epic Hardtail met 100 millimeter voorvork. Daar komt nu een vierde variant bij met een naam die weinig aan de verbeelding overlaat als het gaat om de ambities van deze fiets: de S-Works Epic World Cup.
Al op de dag van aankomst blijkt dat die ambities niet misplaatst zijn, want het nieuws over de eerste overwinning van de S-Works Epic World Cup verspreidt zich als een lopend vuurtje over de sociale media. Daarbij lekken ook de eerste beelden uit van de gecamoufleerde fiets en staat onze eerste aanname meteen ter discussie, want het design van de fiets lijkt absoluut geen ruimte te bieden aan 120 millimeter veerweg…
Dat wordt bevestigd tijdens de onthulling. Aan de voet van de bekende Roca Corba staat bij het zwembad geduldig een fiets onder een doek te wachten. Op de gezichten van de aanwezige leden van het productteam is echter weinig geduld te bespeuren. Zij kunnen niet wachten om de fiets waaraan ze jaren gewerkt hebben eindelijk te presenteren. Na een kort introductiepraatje wordt het doek dan ook snel van de nieuwe fiets getrokken en al was de aanname over de veerweg reeds ontkracht, de nieuwe Epic is compleet anders dan verwacht.
Vooral het achterste deel van de fiets valt op. Daar is namelijk geen klassieke single-pivot of horst-link te vinden, maar een veersysteem dat vrijwel volledig in de bovenbuis van de fiets is verwerkt. De referenties naar de XC-fully van een ander Amerikaans merk zijn niet van de lucht, maar desondanks laat het productteam van Specialized zich niet verleiden tot het onthullen van details. ‘Fiets er nou eerst maar eens op, dan leggen we later wel uit hoe alles werkt. En o ja: probeer geen aannames te doen, maar bekijk hem als hardtail’, drukt Peter Denk, de Lead Product Developer ons op het hart.
De eerste indruk
Voor de eerste indruk van de fiets heeft Specialized een klein maar divers rondje uitgezet. Samen met Laura Stigger, meervoudig XC-wereldkampioene en winnares van Cape Epic, rijden we het eerste rondje. De S-Works Epic World Cup bevalt prima, maar het blijkt níet zo revolutionair als de techneuten van Specialized het hadden doen voorkomen: de fiets voelt vooral aan als een ongelooflijksnelle hardtail met een klein beetje demping achter. Reden genoeg dus om ons te melden bij het team van mecaniciens om de fiets door hen te laten finetunen. Na een eerste pitstop rijden we een tweede rondje en is de achterkant voelbaar zachter. Zo zacht zelfs, dat het beloofde hardtail-gevoel volledig verdwenen is. Terug in de pits blijkt dat er inderdaad te weinig luchtdruk aanwezig is en met een aantal extra aanpassingen van Chance, de vering-specialist, stappen we weer op. Drie keer is scheepsrecht, want wat volgt is een klassieke “aha-erlebnis”.
De S-Works Epic World Cup voelt al in de eerste meters véél stabieler aan en filtert kleine oneffenheden op de trail perfect weg. De eerste korte klim van het rondje vormt direct een goede test voor de “hardtail-kant” van de Epic World Cup, dus op de egale gravelweg sprinten we vol gas staand omhoog. Tot onze verbazing geeft de vering nauwelijks mee en zelfs met een lompe, staande schakelactie en bijbehorend gehark, blijft het efficiënte hardtail gevoel behouden. Boven aangekomen volgt de volgende goede test, namelijk een rotsachtige trail met een paar grote drops. Met de nodige bravoure kiezen we zonder dropper-post–een behoorlijk lompe lijn naar beneden en tot onze opluchting is opeens niks meer te merken van het hardtail-karakter. De fiets beukt overal probleemloos overheen en geeft veel vertrouwen dankzij de geweldig werkende vering en de luie balhoofhoek. Enigszins verbaasd over de daalkwaliteiten treffen we onderaan de afdaling de reden voor onze bravoure, namelijk wereldkampioene Laura.
Laura was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de S-Works Epic World Cup en traint er bovendien al enige tijd op. Als we haar het “schizofrene karakter” van de fiets voorleggen vertelt ze: “Ik was nooit echt fan van fully’s, dus als het parcours dat toeliet reed ik eigenlijk altijd een hardtail. In de XCC-race van twintig minuten had dat het voordeel van het lage gewicht en het acceleratievermogen, maar in de XCO-race merkte ik dat het gebrek aan achtervering zijn tol eiste in technische passages, met name als ik moe werd.
Met deze fiets hoef ik die afweging niet meer te maken, want een paar kleine aanpassingen in de vering zijn voldoende om de fiets te transformeren van een hardtail tot een echte fully. In de XCC-wedstrijd zal ik hem dan ook in de harde aanvalsmodus rijden, maar voor de XCO kies ik de setting met meer veerweg. Zo kan ik de S-Works Epic World Cup het hele weekend precies aanpassen aan de omstandigheden.” Dat klinkt op zich erg logisch, maar hoe dit precies wordt bereikt blijft een verrassing tot na het diner.
De techniek
Na een uitgebreid Spaans diner onder het romantische licht van terrasheaters is het tijd voor de uitgebreide technische briefing van het team dat de fiets ontwikkeld heeft. Opletten dus.
Vering
Het belangrijkste element van de nieuwste Epic-telg is de achtervering. Die betreft slechts 75 millimeter, en dat is 5 millimeter minder dan de eerste Epic full-suspension uit 2002… Desondanks voelt het als veel meer, en dat komt vooral door het compacte en uitgekiende constructie en binnenwerk van de demper. Hoewel de achtervering op het eerste gezicht gebruik lijkt te maken van een slider-of IsoStrut-achtig design, is er verrassend genoeg gewoon een link-systeem aanwezig. Dat is zo compact dat het volledig is weggewerkt in het frame, maar het effect dat met die kleine hefboom bereikt wordt is enorm.
De shock zelf is zo mogelijk een nog innovatiever hoogstandje. Er is geen Brain-systeem meer aanwezig, maar de nieuwe demper wordt door Specialized gezien als de ultieme evolutie daarvan. Het ontbreken van het extra reservoir van het Brain-systeem zorgt voor een forse gewichtsbesparing, maar het meest bijzonder is dat deze nieuwe demper wordt gebruikt met nul procent sag bij de S-Works Epic World Cup. Normale dempers hebben vaak zo’n 25 procent sag nodig voor een optimale werking, en dat gaat ten koste van de effectieve veerweg. Dat deze shock met nul procent sag gereden kan worden, komt doordat er zowel een positieve als een negatieve luchtkamer aanwezig is. Feitelijk houden die elkaar in balans, waarmee de shock vanaf het begin van de veerweg optimaal functioneert. De snelle rekenaar snapt nu ook dat 75 millimeter veerweg voldoende is om aan te voelen als een normale XC-fully met 100 millimeter, want netto is de veerweg dus hetzelfde.
De lengte van de demper is een ander ingrediënt voor het veerkarakter van de S-Works Epic World Cup. Het zorgt voor een grote overlap tussen de bewegende delen, met als gevolg een hoge stijfheid. Daarnaast beschikt de demper door zijn lengte over veel volume en dat draagt bij aan het optimale gebruik van alle veerweg. Het gevolg is dat de vering in het midden van de veerweg zeer progressief aanvoelt, wat normaliter is voorbehouden aan fietsen met veel meer veerweg (en dus een grotere luchtkamer).
Bij dergelijke fietsen wordt het progressieve gevoel bereikt door het snel “door de veerweg” bewegen, maar als daar slechts 75 millimeter van beschikbaar is kom je natuurlijk al snel tekort. Om dat probleem op te lossen is de negatieve luchtkamer bedacht. Deze biedt veel tegendruk in het midden van de veercurve, waardoor een meer lineaire demping ontstaat. Aan het einde van de veerwegkom je weer bij de “harde curve” van de progressieve demper en is de vering harder. Bijkomend effect van de negatieve kamer is dat je voorkleine bumps veel veerweg kunt gebruiken en dat maakt dat de vering alle oneffenheden feilloos gladstrijkt. De shock is bovendien snelheidsgevoelig en geeft bij een “low speed impact” minder weerstand dan bij een harde, snelle klap. Het gevoel van eindeloze veerweg wordt tot slot versterkt door de bumpstop in de shock: die is namelijk zo vormgegeven dat hij geleidelijk en lineair meer ingedrukt wordt waardoor aan het eind van de veerweg geen plotseling “hard” gevoel ontstaat bij de S-Works Epic World Cup.
Dit complexe verhaal laat zich vrij simpel samenvatten in de bijgevoegde grafiek, waarin te zien is dat een veercurve ontstaat met veel “nose” aan het begin, gevolgd door een zeer lineaire curve in het midden en tot slot een vrij steile curve aan het eind. Die “nose” zorgt voor het efficiënte hardtail-gevoel van de fiets en biedt veel platform tijdens het trappen. Het middelste en laatste deel is waar het soepele fully-gevoel vandaan komt.
Hoewel de achtervering oneindig veel mogelijkheden biedt qua finetuning, definieert Specialized zelf grofweg drie standen: No Gulp, Half Gulp en Full Gulp. “Gulp” betekent vrij vertaald “hap lucht” en hoe meer Gulp er gebruikt wordt, hoe zachter de vering is. Het creëert eindeloze mogelijkheden wat betreft de vering en vormt de verklaring voor het enorme inzet bereik van de fiets. Het verklaart ook dat de finetuning op dag 1 wat tijd kostte, want voor een perfectionist zijn er eindeloos veel instellingen om mee te experimenteren. Specialized maakt dit voor de consument gelukkig een stuk toegankelijker met een uitgebreide app die als “set-up guide” dient. Zo kunnen ook degenen zonder team van mecaniciens een goede afstelling vinden.
Waarom er weinig aandacht is voor de voorvork? Daarover is simpel weg weinig nieuws te melden, want hier is een geëvolueerde versie van de bekende Brain-voorvork te vinden, deze doet zijn werk fijnzinniger dan het vorige exemplaar, maar maakt gebruik van dezelfde techniek als de voorganger.
Frame en geometrie
Met alleen vering breek je geen snelheidsrecords, dus ook qua frame is de S-Works Epic World Cup zeldzaam efficiënt. Product Developer Matthias vertelt dat alles in house is ontwikkeld, zelfs de computersimulaties voor de carbon-structuren. Die simulaties vormen een belangrijke factor in de ontwikkeling van het frame, want alle mogelijke opties kunnen hiermee worden doorgerekend. Vervolgens worden handmatig prototypes gebouwd met verschillende carbon lay-ups, zodat fysiek kan worden getest.
Deze technieken zijn ontwikkeld voor de ultralichte Specialized Aethos-racefiets en dragen bij aan het extreem lage framegewicht (met hardware)van 1765 gram. Ook de stijfheid van het frame is te danken aan deervaringenmet deze racefiets, want diens enorme BB-en torsiestijfheidzijn duidelijk herkenbaar. Combineer dit met de stijfheid van de demper enje hebt een zeldzaam stijve fully met een geweldig acceleratievermogen enprima controle.
Tot slot is ook de geometrie van de S-Works Epic World Cup bijzonder, want ondanks de beperkte achtervering is de fiets uitgerust met behoorlijk wat veerweg voor als ook een zeer progressieve balhoofdhoek van 67 graden. De combinatie van de geometrie en de framestijfheid zorgt voor een hoge mate van controle en vertrouwen, zowel bergop als bergaf.
Groepset
Een andere noviteit vormt de montage van Srams nieuwe Eagle Transmission. Aangezien de profs al een seizoen met deze nieuwe drivetrain experimenteren vormt hij waarschijnlijk het slechtst bewaarde geheim van 2022, maar de groepset verrast wel degelijk. Om met de deur in huis te vallen: de nieuwe derailleur maakt geen gebruik meer van een derailleurhanger en is direct aan het frame gemonteerd. Daarnaast rijkt hij aanzienlijk minder ver buiten het frame, waardoor een “hufterproof” systeem ontstaat dat minder marge hanteert en daarom nog strakker schakelt. Hierdoor is het nu echt mogelijk om onder volle belasting op te schakelen, en dat maakt op dit niveau echt het verschil tussen een sprintwinnen of verliezen. Ook de shifter is herzien en is zeer compact vormgegeven. Dat scheelt niet alleen gewicht, maar Sram heeft de bediening tevens instinctiever weten te maken. Beide versies van de S-Works Epic World Cup zijn voorzien van de nieuwe groep, waarbij de S-Works Epic World Cup is afgemonteerd met de Eagle XX SL-groepset, en de Pro-versie gebruikmaakt van de aluminium X0-groep.
Afmontage
Hoewel de dropper-post inmiddels gemeen goed is bij XC-races, heeft Specialized er vanwege het gewicht voor gekozen om de volledig nieuwe Roval Control SL carbon zadelpen te monteren. Met een gewicht van slechts 180 gram scheelt dat inderdaad veel ten opzichte van een dropper, maar of het opweegt tegen de voordelen daarvan, dat zal blijken tijdens de test. Ook aan de voorkant vinden we een verrassende keuze. Hier is geen hardcore “flatbar” gemonteerd, maar is gekozen voor een stuur met behoorlijk wat backsweep, wat moet zorgen voor meer comfort. Deze nieuwe geïntegreerde Control SL cockpit is een echte eyecatcher, maar het moet wel je smaak zijn – zowel qua gebruik als qua looks.
Rijden
Hoe al die gecombineerde techniek rijdt is natuurlijk belangrijker dan alle specificaties. Dat vindt ook Specialized zelf, want het merk benadrukt dat deze fiets méér is dan de som der delen. Na de finetuning van de fiets op dag 1 trekken we de volgende dag wegens overvloedige regenval naar het gebied rondom Els Angels, een bekende col in de buurt van Girona. Daar treffen we een zeldzaam dicht netwerk aan van allerlei soorten trails: pure en duro-tracks worden afgewisseld met flowy singletrack en wijde gravelpaden. Een ideale omgeving dus om de S-Works Epic World Cup op alle vlakken te testen.
Tijdens de lange klim het gebied in valt net als gisteren op hoe makkelijk deze fiets hoogtemeters maakt. Het voelt qua gemak en efficiëntie inderdaad alsof je met een hardtail op pad bent, en ook is van het bekende “Brain-gevoel” geen sprake meer: de demper biedt veel platform tijdens het trappen, maar zodra het nodig is doet de vering zijn werken filtert het oneffenheden weg. Aangevoerd door Productmanager Sam, een veel te fitte veertiger, komen we in recordtempo (zowaar behoorlijk fit) boven en duiken we achter elkaar de eerste singletrack op. Hoewel de S-Works Epic World Cup zoals gezegd niet is uitgerust met een dropper-post geeft de luie balhoofdhoek zoveel vertrouwen dat je vrijwel overal goed beneden komt en zelden last hebt van het hoge zadel. Wél zou een dropperpost de lol in dit onbekende en steile terrein vergroten omdat je simpelweg meer bewegingsvrijheid zou hebben, wat de lijnkeuze groter maakt. Desondanks is het indrukwekkend watje kunt rijden met een vaste zadelpen, en dat is voornamelijk te danken aan de balhoofdhoek en de sublieme vering achter.
Naar beneden heb je geen moment het idee dat je met een hardtail onderweg bent, want de S-Works Epic World Cup weet iedere millimeter veerweg maximaal te benutten. Na verloop van tijd snappen we echter wel dat de World Cup-rijders de harde instelling vooral gebruiken in de XCC-wedstrijd, want de hang naar efficiency zorgt voor minder comfort en vertrouwen en vraagt daarom behoorlijk wat van de rijder. Daarom switchen we op aanraden van vering-specialist Chance naar de Full Gulp-modus, de zachtste stand dus. De verwachting is dat de fiets hiermee minder efficiënt wordt en minder goed klimt, maar op de natte trails vol stenen komt deze afstelling misschien nog wel beter uit de verf dan de harde variant. Er lijkt weinig te worden ingeboet qua efficiëntie, maar met de zachtere vering heeft de fiets merkbaar meer tractie en worden technische klimmetjes een stuk makkelijker te doen. Wel lijkt soms het nadeel van die luie balhoofdhoek voelbaar, want bij echt steile, moeilijke klimmetjes wordt de fiets wat licht aan de voorkant. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dat misschien ook ligt aan de zachte instelling waarin we de fiets rijden, waardoor hij iets verder in de vering hangt dan gebruikelijk.
Dat die zachtere vering ook een beter dalende fiets oplevert ligt voor de hand, maar het is verbazingwekkend hoe groot dat effect is: de S-Works Epic World Cup verandert in deze stand bijna in een trailbike en dat geeft eindeloos vertrouwen in de downhills. Door het enthousiasme over deze stand verteltChance dat hij voor zichzelf een “Evo-Setting” heef ontwikkeld die diteffect nog verder vergroot.‘Combineer die setting met een dropper, en jehebt echt een mini-trailbike te pakken’, zo vertelt hij. Omdat de “Evo-stand” geen officiële setting is en de fiets standaard is voorzien van een vaste zadelpen, is Specialized wat terughoudend om onze fiets zo te configureren, maar na een middagje zeuren krijgen we onze zin: op dag drie krijgen wij de Up/Down-versie van de S-Works Epic World Cup voorgeschoteld… En dat bevalt!
Hoewel in deze stand goed voelbaar is dat het klimmend vermogen van de S-Works Epic World Cup minder is dan in de door Specialized voorgeschreven instellingen, ben je nog steeds op pad met een razendsnelle fully. In de downhill is het effect enorm, want waar de andere standen toch voornamelijk op efficiency zijn gericht, rijden we de S-Works Epic World Cup in Evo-stand alsof het een mini-enduro-bak is. Dankzij de dropper, de soepele vering en de geweldige geometrie, is de fiets speels en ongelooflijk capabel. Zelfs op de snelle Fast-Track/Renegade-combinatie geeft de fietsoveral vertrouwen en alleen bij echt hoge drops is te merken dat er slechts 75 millimeter veerweg aanwezig is, omdat je vrij snel in de soepele bumper aan het eind van de veerweg belandt.
Na de serieus technische afdalingen en flinke sprongen van vandaag blijft het echter ongelooflijk wat er met deze fiets mogelijk is en is het moeilijk voor te stellen dat we drie dagen geleden nog het idee hadden meteen veredelde hardtail op pad te zijn…
Conclusie
De conclusie is dan ook dat Specialized met de nieuwe S-Works Epic World Cup echt een enorm breed inzetbare fiets neerzet. Het vertrouwen in de bike heeft Specialized zelfs doen besluiten om de Epic Hardtail vanaf komend jaar uitsluitend als “Comp” te leveren, waardoor er geen high-end hardtail meer verkocht wordt. Dat kunnen we begrijpen, want met de juiste afstelling heb je inderdaad pure hardtail snelheid, gecombineerd met de extra inzetbaarheid van een fully. Zeker met de wetenschap dat een fully beter over hobbels heen rolt, en zo meer snelheid behoudt en minder rolweerstand heeft, rijst de vraag waarom je nog een high-end hardtail zou rijden.
Voor de profs betekent deze S-Works Epic World Cup dat bijna alle races met één fiets gereden kunnen worden en ben je een snelle amateur dan zorgt de brede inzetbaarheid ervoor dat je, zeker in Nederland, eigenlijk maar één fiets in de schuur hoeft te hebben. Hij kan immers alles aan wat je van hem vraagt. Met dit ding kan je op de zondag een XC-wedstrijd winnen en de week erop naar de Ardennen afreizen om wat mooie singletracks te rijden, simpelweg door even je vering anders in te stellen.
Voor de gemiddelde mountainbiker is de S-Works Epic World Cup misschien wel teveel georiënteerd op het hoogste competitieniveau, zowel qua prijs als qua performance. Anderzijds is het gezien de focus op topprestaties onlogisch om een budget-versie aan te bieden. De S-Workd Epic World Cup is beschikbaar als S-Works voor 12.500 euro, als Pro voor 9.000 euro en als frameset met demper voor 6.500 euro. Het voornaamste verschil tussen de twee complete fietsen zit hem in de carbon lay-up van het frame en in de gemonteerde groepset.
Ben je voor een fiets als deze in de markt, dan zorgt het brede inzet bereik er daadwerkelijk voor dat je als wedstrijdrijder slechts één fiets nodig hebt. Dat maakt de business-case wellicht iets interessanter en kan een goede reden zijn om een jaartje extra te sparen en te trainen, want dit is de fiets die je nodig hebt om op het podium te eindigen.
Klik hier voor meer informatie!
Tekst: Daan Zeven
Foto’s: Specialized Global
Voor meer Mountainbike nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven? Klik dan nu hier en word abonnee van Up/Down en volg ons op Facebook en Instagram
