Wave foiling
Zweven over de golven
De revolutie en snelle ontwikkeling van foiling maakt dat steeds meer foilers de golven opzoeken. Core-desinger Sebastian Witzleben verklaart de populariteit van de surffoil en geeft tips om met je foil de golven te bedwingen.
Hydrofoilen bestaat al sinds 1869 toen Parijzenaar Emmanuel Denis Farcot een patentaanvraag indiende. De eerste foils waren gemaakt voor boten, maar via het waterskiën kwam het in de jaren negentig bij het tow-in-surfen terecht. ‘Watermannen’ als Laird Hamilton en Rush Randle zagen meteen de voordelen van het zweven over de golven. Toch werd het in het kiteboarden pas een paar jaren geleden opgepakt door een paar vlakwater-kitesurfers. De reden daarvoor is niet mysterieus. Op het binnenwater waait het minder hard en met een foil kun je vanaf zes knopen al varen. Nu de surffoils verder ontwikkeld zijn, zijn er steeds meer foilers die de voordelen van de foil in de golven zien. Sinds een fantastische foilsurfsessie in Mauritius is Sebastian Witzleben ook helemaal hooked. In dit artikel deelt hij zijn lessen.
Glassy golven rijden met weinig wind
Sebastian: ‘Nadat ik de basisvaardigheden onder de knie had ging ik al snel op zoek naar nieuwe mogelijkheden. Nadat ik een paar YouTube-filmpjes had gezien van mensen die in de golven aan het foilen waren wilde ik dat ook proberen. Waarom niet kitefoilen tussen de golven op lichtweerdagen? Dat was mijn eerste idee. De eerste foils die ik gebruikte werkten niet echt lekker in de branding. Te klein, te snel, te bokkerig. Maar de nieuwere generatie foils werden steeds groter en groter. Hierdoor kom je snel uit het water, glijd je goed (ook met minder wind in je vlieger) en heb je nog steeds een goede topsnelheid. Ik voelde dat ik echt de energie van de golf kon pakken. Dat werkte verslavend!’
Meer dan een hype
‘Ik kan je vertellen dat dit niet een voorbijgaande trend is. Deze nieuwe discipline heeft z’n eigen voordelen, beloningen en bestraffingen. Het is een uitbreiding van de mogelijkheden om de zee te ontdekken en een nieuwe manier om golven te rijden. Ook al zijn er mensen die het er ‘raar’ vinden uitzien, we moeten accepteren dat het er anders uitziet en anders voelt dan normaal kitesurfen. Net zoals windsurfen vroeger ten opzichte van surfen. Voor mij is het opwindend, uitdagend en belonend om nieuwe dingen te doen. Ik ben niet de enige.’
‘Mijn eerste echte golven pakte ik tijdens een trip op Mauritius. Ik kwam erachter dat niet alleen het formaat van de vleugel uitmaakt, maar ook de vorm. Op een dag bij Manawa had ik geluk dat er perfecte foil-omstandigheden waren. Manawa heeft een hoge maar relatief makkelijke golf met sideshore wind en twintig seconde golfperiode. Nadeel van deze spot is dat de mooiste golven breken als het niet zo hard waait, maar met een foil heb je daar geen last van. Ik had hier een van m’n beste kitesurfdagen ooit. Net zoals de dag dat ik m’n eerste kiteloop deed of m’n eerste golfrit had op m’n surfboard. Het voelde nieuw, opwindend en verslavend. Sinds die dag neem ik m’n foil overal mee naar toe.’
Met foilen kun je een veel groter gebied bestrijken als met een surfboard of twintip. Bovendien rij je ook meer driedimensionaal: links/rechts, voor/achter maar ook dieper en minder diep door het water. Je merkt dat met name tussen de golven. Je moet dan de vleugel naar beneden sturen als je van de golf af gaat en de neus van het board weer omhoog bij een bottomturn. En je moet je hoogte le- ren managen als je golven passeert. Zo krijg je een goed gevoel voor de krachten die er spelen bij het foilen. Zichtbare en onzichtbare. Je rijdt niet op de golven, maar op de stroming onder de golven.
De ideale kite
Een direct sturende drie-strut-kite is wat ik gebruik. Licht van gewicht en makkelijk te herstarten zelfs bij minimale wind. Een goed driftende kite met een boel depower en een groot windbereik is belangrijk. Een één of geen-strut-kite heeft z’n voordelen, met name bij weinig wind, maar meestal zijn deze vliegers niet goed te depoweren en hebben ze minder goede upwind-kwaliteiten. Vijf-strut-kites zijn over het algemeen wat te zwaar om echt goed te presteren in weinig wind en in situaties met weinig spanning op de lijnen zijn ze niet goed. Het is min of meer een must dat je je kite achterwaarts kunt starten bij weinig wind. Zelfs met één hand moet je dat kunnen. Ook varen met weinig spanning op de lijnen (slack line) moet je niet vreemd zijn. Zeker met onshore wind heb je weinig spanning op je lijnen wanneer je met je foil van de golf afrijdt.
De ideale foil
Qua foils zijn er verschillende benaderingen. Een goede wavefoil moet langzaam genoeg kunnen gaan om tussen de golven te komen en er niet aan voorbij te racen, maar ook snel genoeg om een brekende golf voor te blijven. Een langzame foil met veel lift helpt je bij weinig wind golven te pakken, maar ze accelereren meestal langzamer omdat ze meer weerstand hebben. Daarnaast is het moeilijker om schijnbare wind te creëren wat je kwetsbaarder maakt voor windgaten.
Hele grote surfboardfoils zijn prima om rond te pompen maar zijn te krachtig om met een kite te varen. Een snelle foil die goed accelereert genereert beter een schijnbare wind, maar is ook gevoeliger voor de trekkracht van de kite. Bij hoge snelle golven zou je met een racefoil kunnen varen, maar die zijn wel een stuk lastiger te controleren als je door het schuim van een gebroken golf heen vaart. Er moet een balans zijn tussen lift, snelheid, weerstand en oppervlakte van de vleugel om de perfecte wavefoil te maken. Je zal als wavekitefoiler eigenlijk meerdere foils moeten hebben om in alle omstandigheden goed te kunnen varen.
Het ideale board
Een klein board is makkelijk te controleren, maar moeilijker om over de golf heen te krijgen. Je wil niet wegzakken in het schuim, maar erover heen gaan. Daarvoor heb je oppervlakte nodig. Voor mij is een board tussen de 120 en 130 centimeter goed. Liefst met niet al te veel volume, want dat is lastiger te controleren. Wat meer lengte zorgt dat je niet voorovervalt als je board het water raakt. Wel of geen voetbanden is een persoonlijke voorkeur.
Ik vind zonder het fijnst omdat het mij de vrijheid geeft om te staan waar ik wil. Ook is het veiliger als je valt en makkelijker om je voeten te verzetten bij het keren. Tot slot voelt strapless meer als het echte golfsurfen. Ik vind strapless varen met een kleinere kite wel lastiger, omdat je dan minder lift krijgt van de kite bij het keren, maar dat is een kwestie van oefenen. Met voetbanden kun je wel springen van een golf (ik wil het geen ‘aerials off the lip’ noemen want dat is het technisch gesproken niet).
Wel of geen leash? Als er hoge golven rollen, zou ik een leash aan mijn board doen. Het is een risico omdat de leash in de foil kan komen te zitten of zelfs door je bar en lijnen. En het is geen pretje als je gespoeld wordt en vastzit aan je foilboard, maar je board kwijtraken in hoge golven is dat ook niet.
Voordelen van surfen met een foil
• Je kunt al varen terwijl veel andere kiteboarders op het strand staan te wachten op wind.
• De golven zijn gladder, minder hobbelig en breken mooier bij weinig wind.
• Je kan veel eerder met de golf meerijden omdat een foil eerder de energie van de golf pakt. Je hebt dan vrijwel geen druk meer nodig van de kite of een brekende golf. Hierdoor kun je wel op golven foilen die je normaalgesproken niet kunt surfen.
• Daarnaast is hoogtelopen geen probleem waardoor je snel terug bent. Dit geeft je meer vrijheid. Je kunt zorgeloos de golf helemaal afrijden. In no time ben je terug.
• Een kleinere kite varen is eerder mogelijk, waardoor je wendbaarder bent.
• Je kunt meer kracht genereren door de foil te pompen en snelheid te genereren zonder de positie van de kite te veranderen of trekkracht van de lijnen te verliezen.
• Het is veiliger om met offshore wind te varen omdat je makkelijker kunt hoogtelopen.
• met een foil heb je hebt minder last van de stroming.
Nadelen van de foil
• De lange mast maakt het lastig te varen bij ondiep water.
• Jezelf openhalen aan de scherpe delen van een foil kan ook gebeuren.
• De bar en/of lijnen kunnen in de foil komen.
• Foilen doe je vaak met weinig wind. Het herstarten van de kite kan dan moeilijker zijn.
• Er kan wier in je foil komen waardoor foilen moeilijk tot onmogelijk wordt.
Uitdagingen
• De foil gaat heel efficiënt en snel van de golf af. Daardoor is het anders dan je gewend bent ten opzichte van andere kitesurfboards. Het is lastig de kite en de foil daarop af te stemmen en in de juiste flow te komen.
• Het is moeilijk tot onmogelijk om snelheid te minderen om in de pocket (deel met de meeste kracht) van de golf te blijven. Daarnaast hebben foils een bepaalde snelheid nodig om omhoog te blijven. Je kan dus niet te langzaam gaan.
• Over brekende golven en schuim komen is een flinke uitdaging, maar met oefenen kom je er. Het blijft echter moeilijker dan met een surfboard en een volgende keer gaan we hier uitgebreider op in.
• Een foil reageert niet zo direct als een surfboard. Daar moet je rekening mee houden tijdens het surfen op de golf. Harde bochten en agressief rijden op een foil kan gedaan worden als je erg goed bent, maar is een stuk moeilijker.
• Je kite in de lucht houden bij weinig wind kan soms tricky zijn.
• Het uitzoeken van de juiste setup (kitemaat, boardmaat, mastlengte, vleugel-grootte en vorm) voor bepaalde omstandigheden is ingewikkelder.
Tekst & Beeld: Axel Reese
Voor meer Kitesurf nieuws, Tips & Tricks, leesvoer en de laatste magazines kijk op Ridersguide.nl. Wil je altijd up-to-date blijven en vijf keer per jaar het mooiste Kiteboard magazine op de mat hebben liggen? Klik dan nu hier en word abonnee van Access!
